Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1945, Síða 11

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
491
BJÖRN Á KLÚKU
Ur handritaíaj-ni Uda lldórS ^ói
oniSonar i
B.JÖRN Á KLÚKU er fæddur 9.
ágúst 1809 í-Tröllatungu. Foreldrar
lians voru Björn prestur í Trölla-
tungu JJjálmarsson prests samast.,
Þorsteinssonar. Móðir Björns, og
kona sjera Björns, var Valgerður
Björnsdóttir, sunnlensk að ætt. Út
af þeim hjónum er kominn fjöl-
mennur ættbálkur (kölluð sjera
Björnsætt). Systkini Björns á
Klúku voru 14 og var hann næst
yngstur þeirra.
Hann ólst upp í foreldrahúsum
og var hjá þeim í 36 ár. Fyrst- í
Tröllatungu, til þess vorið 1813 að
faðir hans flutti að Kirkjubóli í
sömu sókn, þaðan aftur að Trölla-
tungir 1818, þaðan að Klúku 1843.
Ilautið 1845 5. okt. giftist Björn’
Ilelgu Zakaríasdóttur smiðs á)
Heydalsá, Jóhannssonar prests í
Garpsdal, Bergsveinssonar. . Móðir
Jlelgu var Guðrún Sigurðardóttir
fyrri kona Zakaríasar.
Vorið 1848 tók Björn við jörð-
inni af föður sínum, og hjó þar
allan sinn búskap. Þau Björn og
Helga áttu fjölda barna, og áttu
oft við þröngan kost að biia, en
björguðust þó af, án sveitarstyrks,
með alla sína ómegð.
Björn var vitur og vel metinn.
Hann var gleðimaður mikill og góð-
ur söngmaður, eins og margir fleiri
í þeirri ætt. Forsöngvari var hann
lengi í Tröllatungukirkju. Sjálf-
sagt þótti, að hann væri boðinn í
hverja veislu, því hann var hrókur
alls fagnaðar, þar sem annarsstað-
ar er menn komu saman. Til þess
benda vísur tvær, eftir hann er
jeg tilfæri hjer:
Geng jeg oft með granna kinn
glaður í hópinn snjallra
þó mjer fylgi fátæktin
fyrirlitning allra.
Og enn: r
1 góðu skyni get jeg krinið
geiraklyn til skemtunar.
Er þó linur eins og hinir
aldavinir Bakkiisar.
Einhverju sinni er Björn var í
veislu, var hann kvefaður og gat
ekki sungið; þá kvað hann:
Má nú segja mjer er gengið
mark ber ellin sitt,
jeg hef marga fylli fengið
fyrir raulið mitt.
Ilann var vel hagmæltur, og orti
oft tækifærisvísur. Faðir hans og
afi voru hagyrðingar, og eru til
ijóðasöfn eftir þá báða í handriti.
Birni þótti gott vín, en gætti þó
hófs við nautn þess, og aldrei hef
jeg heyrt þess getið, að hann hafi
drukkið sig ölvaðan. Því sagði
hann eitt sinn í veislu við drykkju-
mann:
Láttu ekki lausan taum
á löngu þinni körgu
jeg er oft í gleði og glaum
en gæti þar að mörgu.
f hverri drykkju hófið ber
hreint burt rykkir trega
að geta óskrykkjótt gannað sjer
og gengið skykkanlega.
Um Björn kvað svo Guðmundur
Sveinsson, sem hjó á Hvalsá og síð-
ar í þorpum í sveitarrímnum um
Tungusveit:
Klúku byggir kátur Björn
kænn og trvggur greynist,
metorð þiggur mörg á börn
maður hygginn reynist.
Nokkrum sinnum keypti Björn
brennivínstunnu, og hjálpaði ná-
unganum um á ferðapelann, munu
hafa borgað það fremur vel, þegar
svo á stóð. Um tunnuna gerði Björn
vísu þessa, sem eftirmæli um tunn-
una er híin var tæmd:
Þarna liggur Þuríður heitin,
þig var margur piltur áleitinn
af því þú vart fríð kona fundin
farðu vel því komin er^stundin.
Meðan þinn jeg mældi út svitann
margan skilding fallega litann
fjekk jeg meðan fjörið var heitast.
Fjarski er hváð tímarnir breytast.
Öndin þegar skrapp út úr skrokkn-
_ um
skiftí fljótt um hljóð í strokknum
vinakossinn verður ei fremur
votur þar til sumarið kemur.
Björn var eini bókbindarinn hjer
í nálægum sveitum í marga ára-
tugi, og vann sjer mikiö_ inn með
því. Blóðtökur sAmdaði hann líka
og heppnaðist oft vel. Skrifari var
hann góður, og skrifaði settletur,
skrautstafi, og fljótaskrift mjög
laglega. Dagbækur hjelt hann þar
til hann misti sjónina fyrir rúmum
áratug, og gaf út veðráttu spá-
dóma, með almanökum, sem hann
árlega skrifaði fyrir fjölda manns,
nær og fjær. Trúðu sumir því að
hann hefði einhverja spámanns-
andagift til að bera.
Hann hafði fyrir fasta venju, að
yrkja eina vísu eða fleiri á hverj-
um afmælisdegi sínum. Set jeg hjer
lítið sýnishorn af þeim, tekið eftir
minni, ,og af handahófi:
Veikir kraftar, vöxtur smnr,
varð mjer ei að bana, v
i