Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1945, Qupperneq 16

49G
LKSRÓK MORGUNBLAÐSINS
oinnig framkomnar mjög groinilog-
ar bendingar um, að það sje satt
sagt. að hætturnar fari mjög í vöxt,
þar scm hinn bjargandi sannleikur
hofir verið í l.jös leiddur, án þoss
þó að því hafi verið gaumur gof-
inn. Kn ástæðan or sú, að því moir
sem sannleikurinn. or fyrirlitinn, <»g
)>ví moir-varðandi sannleikur som
fvrirlitinn or, því háskalegri yerða
samböndin sem sú jörð fær við aðr-
ar lífstöðvar alheimsins, og áhrifin
þaðan. þossi áhrif sem monn vita
svo altof lítið um hjor á jörðu cnn-'
]ȇ.
I‘að sein nauðsynlega þarf, or að
koma auga á þann sannleik, að
mannkynið or á glötunarvegi, og
að ekkert getur bjargað. of okki
kemur í ljós oitthvað það áhuga-
efni, som alt mannkynið gotur orð-
ið samtaka um. Það ]>arf að skilj-
ast. að hjer á jörðu gætu, ef rjett
væri að farið.á skömmum tíma orð-
ið hinar stórkostlegustu framfarir
í rjetta átt, stórkostlegar langt
fram yfir það sem nokkur hefir lát
ið sjer til hugar koma, þannig að
mannkynið beinlínis breyttist í
æðri líftegund, æðri. sakir ótrú-
legrar aukningar á orku. viti og
fegurð. Það þarf að skiljast. að
markmið lífsins er að sigrast á
allri ófullkomnun. sigra hnignun
og dauða, <-g fá þann þátt í lífinu
í alhoimi, sem or hið ómissandi skil-
yrði )»ess, að tilgangi lífsins vorði
náð. En þetta getur aðeins tekist.
þar sem sannleikurinn er í moiri
metum hafður heldur en hjearómi.
lygi og villa, og því meira motinn.
sem hann er meira verður.
IV.
ÞAÐ kann að verða einhverjum
h.jálp til að skilja það som hjer er
sagt. of á það or minnst, að jeg
sagði fvrir heimsstyrjöldina fyrri,
nokkrum vikum áður en dundi yfir
þotta mesta hörmungajel mann-
kvnssögunnar, fram til þess tíma.
Og að jeg sagði einnig, 1921, fyrir
]>essa síðari heimsstyrjöld, og að
hún mundi verða fyrir miðja þessa
öld. og miklu ógurlegri cn hin
fyrri. (S.já Nýal, s. 440). Og or þó
auðveldara að .seg.ja það fvrir nú,
að ef enn vorður hoimsstyrjöbl,
niuuu foiknirnar fara jafnvol langt
framúr því sem vorið hefir á )>oss-
um síðustu og ógurlegustu tímum.
Kn moð fullkominni vissu má seg.ja
]»riðju heimsstyrjöldina fyrir, ef
ekki tekst að breyta svo til um
framvinduna, sem h.jor hofir verið
vikið á. Ekkort get jog um það
sagt, hve longi mundi verða frarn-
hald á þessári helstefnuþrónn heims
styrjaldanna; en tel.ja má víst,
að eftir oinhverja styrjöld, mundi
menningin okki rísa svo úr rústum,
að safnað yrði kröftum til ennþá
ógurlegri ófriðar. Og mundi þó það,
að vir ófriðarmættinum drægi, ekki
geta orðið til þess að hinn nauð-
synlegi friður fengist.
Ekki er ólíklegt, að flýtt mundi
verða, frá æðri stöðum, fyrir enda-
lokum þess mannkyns, sem engin
von væri um framar, að bjargað
yrði af vegi glötunarinnar. Virðist
mjög nærri liggja. að svo gæti far-
ið 'fvrir mannkyni vorrar jarðar.
Hjer er sú mikla, og að því er
ennþá virðist, nálega ósigrandi fyr-
irstaða, að fyrsti vísir hins bjarg-
andi sannleika, er fram kominn
hjá smáþ.jóð, þar sem einmitt sú
tegund þjóðrækni, sem í þessn efni
et- svo mikil þörfin á. en á. m.jög
lágu stigi. Kn þó ætti það að geta
verið mikil hjálp til að örvænta
<‘kki, að ágætur spámaður, útlend-
ur, sem þcgar er royndnr að því,
að hafa sagt rjett fyrir um stór-
tíðindi þessara síðustu tíma. hefir
örugglega spáð því, að hin litla is-
lenska þjóð muni verða til að sýna
mannkyninu leiðina út úr ógöng-
unum. Og vitanloga gotur )»otta
okki orðið á neinh annan hátt en
þann, að hjer vorði upphaf þoss
þekkingarauka, sem eiim gotur
bjargað.
V.
ISLENDINGAR hafa verið mjög
ógæfusöm þjóð, og ]>ó að mikil
V
broyting hali orðið til batnaðar,
á þossum síðustu tímum, oins <>g
kunnugt or, þá þarf betur að verða
og tryggar. Enda getur sv<» orðið.
og mun verða, ef tekst að fá þjóð-
ina til að átta sig á sjer sjálfri,
eins og þarf. Þá mun skemtilega
koma í l.jós. og svo. að okki getur
vafi á leikið, að þessu lífi hinnar
litlu þjóðar, í landinu sem svo hof-
ir verið erfitt, að engu mátti mipia,
að þjóðin liði ekki alveg undir lok,
hefir þó verið lifað í þágu alls
mannkyns.
En færi aftur á móti svo, að það
reyndist falsspá, sem haldið hefir
verið fram, um þýðingu íslensku
þjóðarinnár fyrir alt mannkyn, þá
má segja það’ fyrir moð vissu. að
skamt mundi eftir íslenskrar sögu.
<>g okki gott.
10. soj»t.
Helgi Pjeturss.
Smælki
Englendingur, iri og Oyðingur
voru að segja hver öðrum frá því.
þegar þeir voru teknir í misgripum
fyrir mikla menn.
— Þið trúið því kannske ekki.
sagði írinn, on .jeg var einu sinni
tekinn í misgripum fyrir Ooolidgo,
Randaríkjaforsota.
— Það or ekkert, sagði Englend-
ingurinn, oinu sinni var .jeg tekinu
í misgripum fyrir s.jálfan Churchill.
— Iluh, sagðj Gyðingurinn, jeg
stóð eitt sinn á götuhorni <>g vissi
okki fyrr til on klappað var á öxl-
ina á m.jer og sagt: „Móses spá-
maðvtr, nei, ert þú kominn aftur?“