Lesbók Morgunblaðsins - 17.03.1946, Blaðsíða 2

110
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
ið. Raunar hafði hann lítinn frið
fyrir ólátunum í okkur.
Fyrst voru spilin tekin, og var
ætlunin að spila „lú“ eða „lander“
upp á glerbrot alt kvöldið. En ekki
ríkti lengi friður við spilin. Leið
eigi á löngu, að svo alvarlega skær
ist í odda, að föður mínum þótti
varla niega við una. Stóð hann þá
upp frá skrifborðinu og skipaði
okkur höstuglega að þegja og hætta
að spila, hann gæti ekki skrifað
fyrir þessum óhræsishávaða. — í
bili mun hafa sljákkað eitthvað í
okkur við þetta, en sótti brátt í
sama horfið aftur. Bráðlega varð
faðir minn að skerast í leikinn á
nýjan leik, svo að eigi fyki þakið
af baðstofunni. Var þá sleginn botn
inn i spilamennskuna. En tæpast
hygg jeg. að tæki'þá betra við, hvað
næði snerti. Nú var baðstofan end
anna milli gerð að íþróttasal ög
þá ekki hirt um að velja einuhgis
þær íþróttir, sem hentugastar
mundu innan húss, þar sem hús-
rými er takmarkað, heldur látið
fljóta með höfrungahlaup, lang-
stökk með atrennu, hástökk með
og án atrennu, að ógleymdri hrygg
spennu og glímu. Mun tæpast vera
ofmælt, að nú hafi baðstofan leik-
ið öll á reiðiskjálfi, og gekk svo
kvöldvökuna út. Tvívegis var skrif-
borð föður míns hrist svo hastar-
lega til, að blekbyttan valt um koll.
Varð hann í síðara skiftið að hella
í hana vatni til þess að bæta sjer
blekmissinn. Að öðrum kosti hefðu
skriftirnar orðið að stöðvast. Jeg
hygg, að tæpast hafi liðið svo tíu
mínútur allt kvöldið, að eigi hafi
faðir minn orðið að standa upp frá
boi'ðinu og jafnvel flytja sig til
xneð áhöldin,-þar sem honum var
naumlega vært fyrir ólátunum í
okkur. Sannast að segja var þó ekki
í annað hús að venda. Gcgnir hinni
mestu furðu, að auðið skuli vera að
einbeita huganum til andlegra við-
fangsefna — og vinna stórvirki við
þvílíka aðstöðu.
Vitanlega hefir ekki ávalt verið
jafnónæðissamt fyrir skáldið á
Sandi og umtalað kvöld. En varla
nokkru sinni átti hann við að búa
fullkomna þögn umhverfis sig —
nema þá helst, að hann tæki sjer
fyrir hendur að lesa upphátt fyrir
fólkið sögur eða æfintýri. Og svo
bar eigi ósjaldan við. — Þeirra
kvölda minnist jeg með gleðiblöhdn
um söknuði. Þá var oft kvrt og
friðsælt í litlu baðstofunni. Jafnvel
yngstu börnin hlustuðu með at-
hygli, einkum ef efnið var við
þeirra hæfi. Mikil var til dæmis
gleði þeirra, er faðir minn las Æf-
intýri frá ýmsum löndum, í þýð-
ingu Adams Þorgrímssonar, upp-
hátt. Nýkomnar skáldsögur, frum-
samdar og þýddar, las hann alloft
fyrir fólkið. Er næsta gaman að
minnast sumra athugasemda, er
hann skaut inn í frá eigin brjósti,
þegar hlje varð á lestrinum. Kem-
ur mjer í hug ein slík, er lesin var
' hin gullfagra saga Selmu Lagerlöf,
Föðurást, í þýðingu dr. Björns frá
Viðfirði. Athugasemdin var þó ekki
önnur en þessi, orðrjett: „Mikil
bannsett galdrakerling er hún
Selma!“
Á svona kvöldvökum stóð faðir
minn að jafnaði við lesturinn hjá
ljósinu af fjórtán lína olíulampa,
sem hjekk á hálfbrunnum bita í
innanverðri miðbaðstofunni nærri
vestari súðinni. Var þessi lampi
oft og tíðum eina logandi ljósfærið
í öllum bænum — haft myrkvað í
suður- og norðurenda baðstofunn-
ar til þess að spara Ijósmetið.
Væri lesefnið stjórnmálalegs
efnis, eins og oft bar við, cr póstur
var nýgenginn um garð, eða heim-
spekilegt og háfleygt mjög, las fað-
ir minn aldrei öðru vísi en með sjálf
um sjer, nema vakið hefðu athygli
hans eða hrifið hann greinar dul-
fræðilegs efnis. Þá las hann þær
stöku sinnum fyrir móður mína
upphátt, ef þau áttu næðisstund
tvö saman. Þetta bar helst við á
seinni árum.
Sjaldan voru húslestrar lesnir
á Sandi, en bar þó við í mínu minni,
samt ekki lestrar meistara Jóns, er
faðir minn mat mjög mikils. —
Helst minnir mig, að hann læsi
ræður sjera Páls Sigurðssonar, er
föður mínum þótti mikið til koma
enda var bók sjera Páls ein af þeim
fáu hússpostillum, sem til voru á
heimili foreldra minna.
Mjög var faðir minn mótfallinn
spilum, greip þau aldrei, svo að jeg
sæi og sagði, að sú skemtun væri
frá fjandanum.
Sauðburður.
ÞRÍR hafa verið mestir anna-
tímar í sveit:.haustvinna, heyannir
og sauðburður. Heima á Sand| var
sauðburðurinn mesti annatíminn.
Um sláttinn og í sláturtíðinni gátu
menn þó að jafnaði notið svefns og
matar nokkurn veginn. Á sauðburð
inum var í raun og.veru hvorugt
hægt, að minnsta kosti lcyfði aðal-
fjármaðurinn sjer ekki þann mun-
að nema þá af skornum skammti,
faðir minn ekki heldur nema stund
um. Meðan hann gætti sjálfur á-
sauðar, hvildi þetta að mestu leyti
á honum. Fór hann þá í fjárhúsin
að vitja um óbornu ærnar einu
sinni eða tvisvar á hverri nóttu,
því að oftast voru þær hýstar, eftir
að tíminn þeirra var kominn, sem
svo nefndist.
Ekki tók þó bctra við eftir að þær
voru bornar. Þó að grösugar væru
engjar á Sandi, og mikil sumarbeit
fyrir kýr, var þar lítið og óheppi-
legt sauðland, einkum fyrir lamb-
fje. Ærnar sóttu mjög í mýrarnar,
þótt hvorki væri það þeim nje
lömbunum holt. Að lokinni langri
innistöðu á vetrum og einhæfri