Lesbók Morgunblaðsins - 16.11.1947, Page 1
40. tölublaö.
Sunnudagur 16. nóvember 1947.
XXII. árg.
ELLIÐAÁRMÁLIN
Niðurlag
SAMTAL VIÐ MAGNÚS
ÓLAFSSON
AF ÖLLUM þeim fjölda manna,
sem eitthvaö voru við Elliðaármálin
riönir, er nú aðeins e^jnn á lífi, Magnús
Ólafsson, sem þá var vinnumaður á
Vatnsenda. Hann er bóndi á Eyjum í
Kjós og verður 91 árs gamall á morg-
un (17. nóv.). Hann ber hinn háa ald-
ur vel, er stálminnugur, að minnsta
kosti á allt það sem skeði á bestu
manndómsárum hans. En sjónin er
farin fyrir þremur árum.
Jeg fór að finna Magnús og biðja
hann að segja mjer nánar frá kistu-
brotunum í Elliðaánum. Ekki hafði
jeg sjeð hann fyr, en mjer fannst
þegar sem hann væri lifandi eftir-
mynd Egils Skallagrimssonar, þegar
hann var á Mosfelli, hár maður og
herðabreiður, með fannhvítt skegg
niður á bringu, útlimamikill og með
stórar og kraftalegar hendur. — Er
auðsjeð að hann hefur verið víkingur
að burðum og atorku, og mundi vera
enn hinn errilegasti, ef hann yrði
ekki að ,hvarfa blindur af branda“.
Hann rjettist í setinu og einkennileg-
ur svipur kom á andlitið þegar talið
barst að Elliðaármálunum, ofurlítið
endurskin af þeim áhuga og brenn-
andi rjettlætistilfinningu, sem rjeðu
gerðum kistubrotsmanna.
Jeg las fyrir hann írásögn Lesbók-
Magmis Ólafsson
ar um Elliðaármálin og ,kvað hann
hana að öllu leyti rjetta. Var auðsjeö
að hann hafði gaman að lestrinum og
lifði nú upp í huganum löngu liðna
atburði. Brosti hann oft og strauk
skeggið alveg eins og jeg ímynda mjer
að Egill hafi gert, þegar tíðrætt varð
um afrek hans á yngri árum.
— Þú munt hafa tekið þátt í þrem-
ur kistubrotum, sagði jeg.
— Ónei, fjórum sinnum var jeg
með, sagði hann íbygginn. Jeg var
ekki með í fyrsta skipti. Þá voru það
aðeins leiguliðar á landsjóðsjörðunum
Hólmi og Breiðholti. Það mun hafa
verið gert að ráðleggingu Benedikts
Sveinssonar, því að hann ;ar driffjöð-
urin í öllu þessu. Mun hann hafa álitjð
rjettast að landsetar landsjóðs tæki
sig fram um það að verja rjettindi á-
biðarjarða sinna. Þeir gerðu ekki
annað með því en verja eignarrjett-
indi landsjóðs.
Næst þegar kisturnar voni brotnar
stóð Kristinn Magnússon í Engey fyr-
ir því. Þá var jeg með. En Kristinn
tók einn á sig alla sökina og við hinir
sluppum.
Þar næst vorum við þrír að verki.
Þeir voru þá með mjer Bergsteinn
Jónsson. söðlasmiður, sem Þorbjörg
Sveinsdóttir sendi til að aðstoða okk-
ur, og Einar Steindórsson, vinnumað-
ur á Elliðavatni. Einar var systur-
sonur Sæmundar bónda þar og jeg
var jafnskyldur Ólafi íóstra mínum á
Vatnscnda. Jeg var þá rúmlega tví-
tugur. Böndin bárust að okkur Einari,
en fyrst í stað vildum við ekki gefa
Kristjáni Jónssyni, sýslumanni, nein-
ar upplýsingar. Var máliö þvælt fram
og aftur, en að lokum bauðst jeg til
þess að taka á mig alla sökina, ef þá
yrði ekki meira gert í málinu. Sýslu-
maður samþykkti þetta, því að honum
var það siður en svo kappsmál að
standa í þessum erjum og koma mörg-
um í bölvun.
-— Svo varstu einn aí þessum grímu
klæddu mönnum, sem brutu kisturnar.
Hvernig gerðuð þið ykkur torkenni-
lega?