Lesbók Morgunblaðsins - 10.08.1952, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
385
íslenzk menning vestan hafs
10 ára afmæli ^The Brelandic Camadian46
Frú Hólmfriður Danielsson
ritstj. Icelandic Canadian
NÚ eru tíu ár síðan að „The Ice-
landic Canadian CIub“ stofnaði
tímaritið „The Icelandic Canadian“
— rit á ensku handa íslendingum.
Sumum fannst það þá hlálegt að
hugsa sér að hægt væri að vinna
íslenzkri menningu gagn með því
að gefa út tímarit á ensku. Margir
heldu að einangrun væri bezta
tryggingin fyrir að 'nægt væri að
varðveita íslenzka menningu vest-
an hafs. íslendingar yrði að eiga sín
eigin blöð, rituð á islenzku, sín
eigin félög, þar sem íslenzka væri
töluð. Þeir yrðu að þjap'pa sér sam-
an og mynda nokkurs konar smáey
í hinu mikla þjóðahafi.
Þetta hafði verið reynt af ein-
lægum áhuga, ættrækni og þjóð-
rækni. En hvernig fór? Unga fólkið
sogaðist ómótstæðilega inn í hring-
iðu tímans. Það hlaut að leggja lag
sitt við fólk af öðrum ættum. Það
er lögmál, sem ekki verður umflúið
og tilgangslaust er að reyna að
reisa rönd við. Og það var svo kom-
ið að íslenzku prestarnir sögðu að
af hverjum fimm hjónaböndum
væri fjögur „blönduð“. Aðeins við
fimmtu hverja hjónavígslu væri
brúðhjónin bæði af íslenzkum ætt-
um.
Þannig tapaðist unga fólkið út úr
höndum eldri kynslóðarinnar. Það
fekk ný áhugamál, það ól börn sín
upp eftir landsháttum og móður-
mál þeirra varð enskan. í íslenzku
félögunum, þar sem íslenzka var
töluð, sat nú aðeins gamalt fólk á
fundum. Fyrir nokkrum árum var
talið, að meðalaldur þeirra, sem
sátu á þingi Þjóðræknisfélagsins,
hefði verið 60 ár.
Með þessu áframhaldi var sýni-
legt, að íslenzk tunga og íslenzk
menning mundi deya út vestan
haís með gömlu kynslóðinni, þrátt
fyrir góðah hug yngri kynslóðar
innar í garð íslands. Átti þá öll bar-
átta landnemanna og næstu aíkom-
enda þeirra fyrir íslenzkri tungu og
íslenzkri menningu að vera unnin
íyrir gíg?
Nei, það skal aldrei verða, sögðu
nokkrir af forvígismönnum ís-
lenzka þjóðarbrotsins í Kanada. ís-
lenzk menning þarf ekki að hverfa
vestan hafs enda þótt íslenzk tunga
hverfi. Vér höfum tekið í arf fleira
en tunguna. í oss býr arfleifð hinn-
ar íslenzku þjóðarsálar, mannkost-
ir, dyggðir, gáfur og heilbrigt lífs-
viðhorf. Þessa eiginleika eigum
vér að rækta með oss til hagsmuna
fyrir þá þjóð, sem vér höfum runn-
Jón K. Laxdal
form. Icelandic Canadian Club
ið inn í. Vér eigum að benda á og
sýna í verki hve heilladrjúg hin ís-
lenzka arfleifð er, þar sem hún nýt-
ur sín í þjóðfélaginu, að menn af
íslenzkum ættum eru góðir borgar-
ar og ekki eftirbátar neinna ann-
arra. Með þessu getum vér vakið
virðing þjóðarinnar fýrir því sem
íslenzkt er. Og um þetta efni eig-
um vér að sameina alla þá, sém af
íslenzku bergi eru brotnir og þykir
vænt um hin íslenzku ættarbönd.
En til þess að svo megi verða, þurf-
um vér að eignast málgagn, sem
allir geta skilið og lesið.
★
Og svo varð það úr að tímaritið
„Icelandic Canadian" var stofnað.
Einn af aðalhvatamönnum þessa
var Walther Líndal dómari og haftn
lýsti tilgangi tímaritsins í grein,
scm hann skrifaði fyrir Lesbók