Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1955, Side 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
403
___ - *r$*IwL
Leiðin, sem farin var frá Loen í Norð-
firði til Dalsfjarðar og þaðan aftur til
Belastrandar í Sogni. Krossinn út með
Dalsfirði merkir staðinn þar sem bær-
inn Hrífudalur og Kleppsnes eru.
glæsilegur hópur af þeirri ætt, er
kom hingað til lands í öndverðu:
Auður djúpuðga er nam Dali,
Biörn austræni í Bjarnarhöfn,
Helgi bjóla á Hofi á Kjalarnesi,
Þórunn hyrna kona Helga magra
í Evafirði, Ketill fíflski er fyrst-
ur bjó á Kirkjubæarklaustri, Ör-
lygur á Esiubergi, Þórður skeggi
á Skeggiastöðum í Mosfellssveit,
Gnúpa-Bárður og Öræfingar
(Frevsgvðlingar). En bað er svo
með Grím hersi og Björn bunu,
að menn vita ekki hvar beir hafa
átt heima. Sonarsonur Björns er
nefndur Hevangurs-Biörn, og hef-
ur hann því átt heima í Heyangurs-
firði, en sá fjörður gengur út úr
Sogni alliangt fyrir vestan Bela-
strönd. Kunnir eru þeir Aurlands-
feðgar úr Egils sögu, en Aurlands-
f jörður skerst suður úr Sogni álíka
langt fvrir innan Belaströnd, og
inni undir botni í þeim firði er enn
bærinn Aurland.
Getið er fiöida margra manna úr
Sogni, er fluttust til íslands. En
ekki er á vísan að róa um ætt-
stöðvar þeirra að heldur, því að
Sygnafylki er stórt og Sogn lang-
ur. Þetta er mesti fjörður Noregs,
180 km. á lengd, eða álíka langur
og frá Revkjavík austur að Péturs-
ey í Mýrdal. Fjörðurinn er vfirleitt
mjór, en hyldjúpur inn í botn. —
Ganga fram að honum stór fjöll
víðast og er undirlendi lítið nema
helzt í dölum og þverfjörðum.
En Sygnafylki er beggja megin
f jarðarins og víðlent. Þar sem talað
er um landnámsmenn úr Sogni
mun átt við fylkið. Þaðan var
Ævarr gamli, er nam Langadal í
Húnavatnssýslu; hann var dóttur-
sonur Haralds gullskeggs konungs
í Sogni. Þaðan voru þeir bræður
Eilífur og Björn, er námu um
Rangárvelli og bjó Eilífur fyrstur
manna í Odda. Úr Sogni kom Vé-
björn Sygnakappi og systkini hans,
sem brutu skip sitt við Hornstrand-
ir og heitir þar Sygnakleif, er þau
komust upp biörgin. Úr Sogni voru
þeir og Þórólfur fasthaldi er nam
Hrafnsfiörð (þar sem Fjalla-Ey-
vindur átti síðar heima) og Grím-
úlfur gamli er nam Ólafsfjörð. Má
óhætt fullyrða að ættir Sygna haia
snemma dreifzt um allt ísland. Úr
Sogni var og Hallsteinn mágur
Hásteins Atlasonar. Honum gaf
Hásteinn ytra hlut Eyrarbakka og
bjó hann á Framnesi. Það «r sama
nafnið og á bæ Þorsteins Víkings-
sonar í Sogni.
Sogn er talinn með veðursælustu
byggðum Noregs, einkum þegar
innar dregur. Eru staðhættir þar
mjög ólíkir því er landnámsmenn
áttu að hvcrfa að hér. Og hið
sama má segja um lleiri héruð
Noregs nú á dögum. Furðar því
marga íslendinga, er um Noreg
ferðast, á því að forfeðurnir skyldu
vfirgefa svo góð lönd til þess að
bvggia „evðisker þetta" lengst
norður í hafi. En þess ber að gæta,
að Noregur hefur verið harðbýlt
land a þeim árum. Skógarnir, sem
nú eru mesta auðlind landsins,
voru þá landolága. Menn höfðu
engan arð af beim. en á hinn bóg-
inn hömluðu þeir því að hægt væri
að rækta landið, því að erfitt var
að ryðja markir. Svo var landið
yfirleitt grýtt óg hrjóstugt, nema
á stöku stað. Samgöngur voru afar
erfiðar vegna fjalla, vatna og
frumskóga og varð yfirleitt lítið
komizt nema á bátum eða hafskip-
um. Þess vegna urðu Norðmenn
beztu skipasmiðir í heimi og sigl-
ingabióð. Þeir stunduðu kaupskap
og víking — það voru helztu bjarg-
ræðisvegirnir. fsland hefur þá ver-
ið betra land en Noregur. Hér voru
víðáttumiklar gróðurlendur og hér
voru ótal hlunnindi. Einar Þveræ-
ingur sagði til dæmis um Grímsey,
að „ef þaðan er engi hlutur fluttur,
sá er til matfanga er, þá má þar
fæða her manns“. Og Þórólfur
smjör sagði að hér drypi smjör af
hverju strái. Þess er og víða getið
að taldir hafi verið góðir landkost-
ir á íslandi. Það er því alls ekki
undarlegt þótt menn flvttist hing-
að frá Noregi og staðfestust hér.
Hitt er svo annað mál, að nú um