Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1955, Síða 11

' 407,
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
—— hmi-i i i i ■ i ■ ■ ■ n ■ ~ - --- -- - ~ ■ "
ani pyramiamn
Höfundur þessarar greinar, Mr. Leonard Cottrell, er kunnur rithöf-
undur og útvarpslesari í Englandi. Hann hpfur ritað tvær bækur um
Fom-Egypta, sem heita „The Lost Pharao“ oe . J ife TTndir the Phara-
os“. Hann er nú nýkominn heim úr rannsóknaför í Egyptalandi.
AÐ var vorið 1954 að amerísku
kvikmyndastjörnurnar, Elear.or
Parker og Robert Taylor, komu
með flokk leikara til Sakkara, sem
er um 20 km. suður af Kairo. Þau
voru komin t.iT Kffvntalands til bess
að fullgera kvikmvnd. sem heitir
„Konungadalur“. Þurftu bau að fá
inn í hana mvndir af reglulegri
evðimörk. Þorna hiá Sakkara er
reghdeg evðimörk. en bar eru líko
marfri-r tnvrpmídíir. pem cptia svin
á landið. — Kvikmvndamennimir
voru bví miög ánægðir.
Þá var fólkið bama ánægt. Það
fékk að taka bátt í kvikmyndinni
og svngja biéðlög sín.og einnig
„Bátsöng á Níl“, sem sérstaklega
hafði verið búinn til handa beim
af sérfraeðingi í Hollywood. (Og nú
syngia beim bennan söng í tíma
og ótíma, til sárrar gremiu öllum
þeim, sem eru að revna að ná
egypzkum þjóðlögum á segulband).
Skömmu seinna birtist þama
enski kvikmvndaleikarinn Jack
Hawkins, með tvöfslda Faraó-
kórónu á höfði og stiómaði bvgg-
ingu pvramída. Innfæddum mönn-
um á bessum slóðum þótti ekki
lítið í bað varið, og þá ekki síður
hitt að fá að vinna að bvggingu
pvramídans og vera í fornaldar-
búningum. Þama hömuðust beir
við að flytia til gríðarmikla
„steina“, sem ætla mátti að mundu
\æga um 20 smálestir hver. En það
voru faunar tómir trékassar og
vógu ekki meira en 20 pund.
Fólkið í Sakkara var afar hrifið
af kvikmyndaleikurunum, og á
enga heitari ósk en bá, að beir
komi aftur. En allt hlvtur að er>da,
og nú er Sakkara miög svinuð bví
sem hún var áður. Þar er ofurlítill
skáli fyrir fornfræðing ríkisins <og
nokkrir leirkofar fyrir verkaMenn,
oninber skrifstofa og dáh'tið forn-
miriias.nfn. nokkrir pvram’dar.
hundruð fomgrafa sem eru hálf-
kafðar í sand, og svo evðimörkin
endalaus í allar áttir. Það eina, sem
þama hefur bæzt við, að undan-
teknum „Bátsöngnum á Nfl“, er
heljarmikill pýramídi, sem við
fyrstu sýn lítur út fvrir að vera
frá dögum fiórðu stiórnarættar, en
er í raun o? veru byggður af Metro
-Goldwyn-Mayer.
En hetta kvikmvndafvrirtæki í
Sakkara gerði meira en evða fá-
sinninu hiá íbúum Sakkara. Það
hafðl og míkla þýðingu fyrir forn-
leifarannsóknir.
Tveimur árum áður en kvik-
mvndafólkið kom, hafði unsur
egvpzkur fornfræðingur, Moham-
med Zakaria Goneim, sezt að á
þessum stað við rannsóknir. Hann
er fulltrúi stióraarinnar á þessum
stað og nokkurs konar löggæzlu-
maður um allt er fornminium við-
vfkur. Hann hefur umsión með
þeim, sem eiga að gæta grafanna,
svo að ræningjar geri þar ekki
usla. Hann á að sýna ferðamönn-
um grafirnar og hnnn á að hafa
eftiríit með hví að hmir o? aðrir
sé ekki að grafa þar og leita. En
hann á einig að vinna að rann-
sóknum og uppgrefti sjálfur.
Enda þótt þessir cftirlitsmenn sé
að jafnaði fornfræðingar, þá finna
þeir sialdan neitt markvert. Það
er aðallega vegna bess að beir eru
svo störfum hlaðnir við eftirlitið,
að böjir hafa aldrei tímá til að gera
nésftdfp rannsóknir. En Goneim er
"þar undántekning. Árið 1951 fann
hann barna pvramída. sem er svo
stór ?ð þann mæhct 350 fpt á hvern
veg. Þessi pýramfdí hefur aldrei
værið fullger, raenn hafa hætt við
hann þegar hann var orðinn um
30 feta hár. Og síðan hefur sand-
urinn fært hann á kaf, og á kafi
í sandi hafði hann nú legið allt að
5000 árum.
Þetta var miög merkilemir fund-
ur. en um tvpcmia ára sknið fór
ekkert orð af hnnum. nema hvað
hans var lauslega getið í blöðum
og tímarítum. En allan hennan
tíma hélt Goneim áfram rannsókn-
um sfnum og hafði menn í vinnu
við að ffrafa upp betta forna mann-
virki. Hann er miög vel fær f sínu
starfi og honum hafði tekizt að
grafa upo stóran hringmúr, sem er
umhverfis pvramfdann, og sfðan
að komast fvrir hvar horain á
pvramídanum voru. Hafði bá kom-
ið í liós. að þetta var miög fomt
mannvirki, líklega frá dögum
þríðiu stióraarættarinnar (2780—
2720 árum f. Kr.) Þafi líktist miög
hinum alkunna „Stalla-nvramfda",
sem er helzta mannvirkið hiá Sakk
ara. En þann pýramída lét Imhotap