Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1955, Síða 13

l> LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
409
Astaiidnð í Eistlandi
Frásögn flóttamanns
Og ennfremur tangir til þess að
reita með augnabrúnahár, gerðar
úr blendingi af gulli og silfri. —
Sennilega hafa þessir gripir verið
eign einhvers í konungsfjölskyld-
unni, líklega ungrar prinsessu,
vegna þess að gullkingurnar í fest-
inni eru svo litlar, að þær hafa ekki
verið við fullorðinna hæfi. Gripir
þessir fundust 1954. Seinna hefur
fundizt á sama stað annað enn
minna djásn.
'Jh
Var konungurinn grafinn í þess-
um pýramída, eða annars staðar?
Sú gáta er óráðin enn. Og hafi
hann verið grafinn í pýramídan-
um, var lík hans þá lagt í alabast-
urs kistuna, en rænt þaðan seinna?
Goneim hyggur að um rán geti
ekki verið að ræða. Sennilega hafi
Faraó aldrei verið lagður í kistuna.
Bæði kistan og hin innsiglaða graf-
hvelfing geti hafa verið „Ka“, eða
gerfiútför, og að lík konungs hafi
verið lagt til hinztu hvíldar á öðr-
um stað, máske í þessum sama
pýramída. í pýramída Djosers eru
tvær kistur og tvær grafhvelfingar,
og hefur önnur þeirra sýnilega
verið gerfilegstaður.
Enda þótt blaðamennirnir sé nú
ekki sífelt að flækiast fyrir Gon-
eim þarna í evðimörkinni, og þótt
fréttastofur í París, London og
New York sé hættar að hringja til
hans, þá heldur hann áfram starfi
sínu í kvrþey, og þetta er margra
ára starf enn. Það var 20 ára verk
að rannsaka göngin undir Djoser
pýramídanum. Göngin undir þess-
um pýramída eru ekki minni og
það getur vel verið að einhver
þeirra liggi að grafhvelfingu. Upp-
gröfturinn hið ytra er tæplega
byrjaður. Það er ekkert áhlaupa-
vert eins og menn geta skilið þeg-
¥ V O R kom rússneska skipið
„Tartu“ til Gravesend í Eng-
landi með stokkatimbur. En í farm-
inum hafði laumufarþegi falið sig.
Það var eistneskur piltur, 20 ára að
aldri, og heitir Manivald Rastas.
Níu sólarhringa hafði hann legið
falinn í timbrinu og hafði ekki
annað til matar en 350 grömm af
súkkulaði og eina flösku af vatni.
Hann gaf sig fram við hafnaryfir-
völdin í Gravesend og honum var
bjargað.
Það er nú langt síðan að nokkr-
ar þeir athuga að grunnflötur
byggingarinnar er um helmingi
stærri en Austurvöllur og hið um-
girta svæði stærra en Miðbærinn,
og þetta er allt djúpt á kafi í sandi
og alls konar rusli. Að uppgreftin-
um vinna 50—100 menn um fimm
mánuði á ári og hafa ekki önnur
áhöld en haka og bastkörfur. Það
er því von að þetta gangi seint.
Goneim er rólegur. Hann veit
að svo getur farið að sá dagur
komi að blaðamenn, útvarpsmenn
og ljósmyndarar flykkist aftur til
Sakkara. Það getur líka verið að
sá dagur komi aldrei. En Goneim
getur haft góða samvizku, hvernig
sem fer. Hann hefur lagt sinn
drjúga skerf til aukinnar þekking-
ar á sögu Egyptalands rúmum 1200
árum áður en Tutankhamen var
uppi. Og honum nægir að vita, að
fornfræðingar um allan heim
kunna að meta starf sitt.
um manni hefur tekizt að flýa frá
Eistlandi. Frásagnir hans eru
því mjög merkilegar og merk-
astar fyrir það, að hann hef-
ur alizt upp undir handarjaðri
Rússa og fengið alla þekkingu sína
hjá þeim. Hann var svo ungur þeg-
ar Eistland var sjálfstætt ríki, -að
hann minnist þess ekki hvernig þá
var umhorfs í landinu.
Hann gekk í barnaskóla þangað
til hann var 13 ára gamall. Þar var
rússneska skyldunámsgrein, en þó
var einnig kennt eitthvað í eist*-
nesku, þýzku og ensku. Annars
voru aðalnámsgreinamar stærð-
fræði, náttúrufræði og saga. En
sögukennslan var þannig, að aldrei
var minnzt á sjálfstæði Eistlands
né þau 20 ár, sem það var sjálf-
stætt, en aftur á móti mikið talað
um það, að Rússar hefði bjargað
Eistlendingum úr klóm Svía á dög-
um Péturs mikla. Annars var mest
kennt um þá Lenin og Stalin.
Þegar Rástas var 16 ára gamall,
var hann dæmdur í 9 ára fahgelsi
sem „hættulegur þorpari". Ástæð-
an var sú, að einn af félögum hans
hafði kært hann fyrir að hafa náð
í rússneskan riffil og hríðskota-
byssu og falið það. Fjóra mánuði
sat hann í hegningarhúsi og síðah
tvö ár í fangabúðum unglinga, en
síðan var hann náðaður.
Aldrei hefur hann lesið neina
bók né blað frá Vesturlöndum, en
einstaka sinnum hlustað á útvarp
á eistnesku frá stöðinni „Voice of
America". Þess vegna þykir það
merkilegt að hann skuli ekkt vera
gegnsýrður af rússneskum -hugs-
unarhætti, heldur hugsa rökrétt