Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1955, Blaðsíða 14

I 4JLU r
r eftir vestrænum hugsunarhætti.
Hann segir að æskan í Eistlandi
forðist að lesa rússneskar bækur
og blöð og hlusti heldur ekki á
rússneskt útvarp, „því að það er
allt saman lygi,“ segir hann. Og
ekki er hann betur að sér en svo,
að hann hafði aldrei heyrt minnzt
á Krushev.
| SKATTAB
OG NAUÐUNGARLÁN
Rástas vann fyrst fyrir sér sem
trésmiður í litlu eistnesku þorpi
sem heitir Paide. Seinna gerðist
hann hafnarverkamaður í Tallinn.
Þar hafði hann 450—500 rúblur á
mánuði í kaup. Frá þessu drógust
svo þrenns konar skattar: tekju-
skattur, verkamannafélagsgjald og
„barnleysisskattur“, en hann er
lagður á bæði gifta menn og ein-
hleypa. Enginn getur losnað við
hann fyr en 3 börn hans hafa náð
20 ára aldri. Skattar þessir námu
samtals um 30% af tekjunum. En
svo varð hann einnig að inna af
höndum skyldulán til ríkisins, en
það nemur rúmlega mánaðarlaun-
um á ári.
Um vöruverð segir hann, að í
Paide og Tallinn kosti venjuleg
karlmannsföt um 1500 rúblur, eða
rúmlega þriggja mánaða kaup;
smjör kostar 45 rúblur kg., flesk
25 rúolur, 2 egg 3 rúblur, smjör-
líki 10 rúblur kg. Hann segir að
alltaf hafi fengizt brauð í Tallinn,
en í Paide hafi oft verið brauð-
skortur. Brauð var ekki skammtað,
en menn urðu að standa lengi í bið-
röðum til þess að geta náð í það,
og einhleypingar höfðu ekki tíma
til þess. í fyrra haust fekkst enginn
sykur um lengri fíma. En þegar
hann kom, þá gátu r^enn fengið 2
kg. hver og kostaði hyórt ldló 9
rúblur, en það voru ekki i'JL* sém
höfðu tímá til að standa i biö&fcria
tál bess að ná í sinn skammi
f
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
SAMYRKJAN
ÆVILANGUR ÞRÆLDÓMUR
Allir Eistlendingar verða að hafa
skírteini um að þeir hafi lokið her-
skyldu, og ennfremur verður hver
maður að eiga vinnubók, en hún er
geymd hjá húsbóndanum á hverj-
um vinnustað. Það eru ekki mikil
vandkvæði á því að skifta um
vinnustað, nema á samyrkjubúun-
um. En nú er allur landbúnaður i
Eistlandi rekinn af samyrkjubúum.
Og sá, sem einu sinni hefur komizt
ínn í samyrkjubú, slepþur þaðan
aldrei aftur. Menn eru því allir
logandi hraéddir við samyrkjubúin.
Eistlendingar eru hvattir til þéss
að fara til Leningrad og vinna þar,
en þeir eru ekki neyddir til þesS.
Það kemur og fyrir að þeir fá léyfl
til þess að fara til Lettlánds éða
Lithaugalands til þess að sfunda
vinnu þar.
Rástas segist ekki hafa heyrt
getið um nauðungarflufningá fólks
úr landi sínu síðan ~ hinir miklu
nauðungarflutningar fóru fram
1949. Þeir, sem þá voru fluttir
nauðugir úr landi, hafa fengið að
skrifa ættingjum sínUm.
Kirkjurnar eru yfirléitt opnar.
Hann fór í seinasta skifti í kifkju
á jólunum 1953. Það var ákaflega
fögur samkomdj: segir hann. En þó
segist hann ekki vera trúhneigður,
og hann sagði að sama væri að
segja um alla jafnaldra sína. Það
er aðallega gamalt fólk og börn,
sem ktrkjumar sækir. Kommún-
ístaforinginn á hverjum stað verð-
ur að samþykkja ræðu prestsins
áður en hann fær að halda hana,
örsjaldán eru hjón gefin saman í
kirkju. Fermingar viðgangast enn,
en yfirvöldunum er illa við þær.
RÚSSAR
ERU YFIR ÖLLUM
Herskyldutíminn fyrir Eistlend-
inga er 4-^ð ár i landhér og flota,
" »r í flugliðinu og þrjú ár fyrix
þá sem eru i verkasveitum. Allir
verða þeir að fara til Rússlands og
inna herskylduna þar af höndum.
Aftur á móti er fjöldi Rússa send-
ur til Eistlands til þess að inna þar
sína herskyldu af höndum.
Tallinn er eins og rússnesk borg.
Allir helztu mennimir þar, jafnvel
verkstjórar, eru rússneskir. Þar er
og mesti sægur rússnéskra verka-
manna, og þeir segjá að miklu
betra sé að vera í Eistlandi heldur
en heima.
Russar koma alls staðar frarn
sem yfirdrottnarar og forréttinda-
menn f Eistlandi. Þegar greidd eru
laun í verksmiðjunum, ryðjast
Rússamir fram fyrir Eistlendinga
til þess að fá afgreiðslu á undan
þeim. Og verði einhverjum Eist-
lending það á að stjaka við Rússa,
þá varðar það fangelsi. En á sam-
yrkjubúunum er enginn einasti
Rússi.
Þegar Stalin dó voru allir verka-
mennirnir á vinnustað Rástas kall-
aðir saman. Þegar þeir heyrðu
hvað um var að vera, urðu þeir
mjög glaðir, því að nú bjuggust
þeir við að fá frídag. En þar skjöpl-
aðist þeim. Þeim var aðeins skipað
að heiðra minningu Stalins með
tveggja mínútna þögn, og svo til
vinnunnar aftur.
FRELSISHREYFINGIN
ENN AÐ VERKI
Rástas segir að enn liggi fjöldi
manna á skógum úti. Þáð eru aétt-
jarðar’.dnirnir, sem Rússar háfa
ékki náð í. Þeir kalla sig „Skógar-
bræður“, og gera Rússum margan
óskundá.
Hann segir einnig að allír Eist-
Iendingar þrái það að verða frjálsir
aftur. Þeir treysti á það, að Banda-
rikin muni hjálpa sér, en Englend-
inga nefnir enginn maður á nafn
þannig, áð nokkurs éé af þeim að
vænta { þvf étrd.
CÖr „Dagens Nyheter“,