Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1955, Síða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
411
SiiðiftfeSSsliIr bæiiciur
heSciu Eengi fernum húttum
I ÆSKU minni, fyrir svo sem 70—75
1 árum, heldu margir bændur enn
fornum háttum, og verða mér þá
minnisstæðastir bændurnir á Hnaus-
um og Feðgum í Meðallandi. Bæir
þessir standa sunnan Feðgavatns og er
ekki langt á milli þeirra.
Þá bjuggu á Hnausum frændur mín-
ir Jón og Stefán Hannessynir. Þeir
kvæntust aldrei, en höfðu alltaf ráðs-
konu. Hannes faðir þeirra var þá lát-
inn fyrir nokkru. Hann hafði fengið
heiðursvérðlaun frá Danakonungi fyrir
gestrisnu, og hefur það sennilega verið
í sambandi við móttökur strandmanna.
Ég kom að Hnausum í fyrsta sinn
þegar ég var 17 ára. Þá voru þeir
bræður, Jón og Stefán rosknir orðnir,
og Jón þó talsvert eldri. Mér var boðið
ínn í baðstofuna. Þar sat Jón og tók
vel kveðju þessa frænda síns, en forn-
eskjulegur fannst mér hann í klæða-
burði. Hann var í stuttbuxum, sem
hnepptar voru á mjöðmum og fyrir
neðan hné, utanfótar, með silfurhnöpp-
um. Þá var hami í prjónabol, sem var
hnepptur frá hálsmáli og niður úr, og
ermarnar einnig hnepptar með tveimur
eða þremur hnöppum. Allir voru
hnappar þessir úr silfri. Þessi fatnaður
var svo þröngur, að hann fell alls stað-
ar fast að líkamanum. Á höfðinu hafði
hann prjónahúfu, dregna niður undir
augu. Var hún prjónuð í topp og heljar
mikill skúfur á, sem fell niður með
vanganum.
Mér var borinn matur. Kom þar
fyrst fram hangilriöt í stórri tréskál.
Þá voru sundui skornar brauðkökur
lagðar á borðið, og smjör borið fram
f tréskáL Á eftir uom grautur, einnig
borinn fram í tréskál.
En þrátt fyrir þennan fomeskju-
brag, var mjög snyrtilega um allt
gengið, bæði utan húss og innan. Þeir
Hnausabræður voru taldir efnaðir. Var
mér sagt að þeir ættu 100 gamla sauði,
en veturgamla sauði töldu þeir aldrej.
Þeim fannst það engar skepnur fyr en
hægt var að hlaypa þeim til gömju
sauðanna, sem alltaf gengu úti, og
aldrei var hárað í, nema ef kastað var
fyrir þá melstöng í mestu harðindum.
Þetta var stöngm, sem þeir höfðu flutt
heim og hirt af kornið ti! manneldis.
Þeir höfðu þann s:ð að halda sami 'i
sauðarleggjum og hafa þá í voggja-
hleðslur. Létu þeir þá hlössin snúa út.
Ekki þýddi að nota aðra leggi !il þes.-;
en af gömlum sauðum, því \ æri tcknir
leggir af yngra fé. vildu hlössin falla
af. Þeir leggir voru kallaðir háushleyp-
ingar. Miður gáfaðir menn voiu og á
þeim árum kallaðir haushleypingar. og
mur.u menn nú ckki r-kiija það nafn,
.nema þeir viti af hverju það er komið.
í veggjunum á Hnausum mátti lita
Stór stykki, er hlaðin vorU úr leggj-
um, og voru það ýmist ferhyrndir reit
ir, eða krossar, eða þá breytt t:l á ann-
an hátt, svo að þetta yrðí sem skraut
í veggjunum,
Á Feðgum bjó um þessar mundir
bóndi sá er Páll hét Ingimundarson.
Kona hans hét Helga, ein sú fornaldar-
legasta köna í klaéðaburði, sem þá var
uppi. Hún þótti karlmanns ígildi, og í
fasi og málrómi var hún líkari karli
en konu. Það var sama búskaparlag
hjá Páli og þeim Hnausabræðrum og
hvorir tveggia lögðu mest kapp á að
eiga sem mest áf gömlum sauðum.
Höfðu þeir þá á beit á svokölluðum
Melum fynr norðan Feðgavatn, en
fóru yfír vatnið á bátum til að gæta
þeirra, eða riðu til þeirra þcgar vatnið
var ísi lagt.
Ég kom eitt sinn að Fcðgum, var að
færa Ingimundi syni Páls nýsilfurbúna
svipu með raUðú spanskreyrskafti, er
faðir minn hafði smíðað fyrir hann.
Sú svipa áttí að kosta 9 krónur. Hann
fór þá ofarr 1 föriit skatihol og.tólí þar
upp gamlan hrútspung, fullán af silfur-
peningum cg fekk mér úr honum 9
krónur. Þeir voru fornbýlir bessir kari-
ar á fleira en mat og sauði, því að
þeir áttu talsvert af peningum Sagt.
hefur mér maður, sem var kaupamaður
hjá Stefáni á Hnausum eitt sumar og
átti að fá 60 krónur í kaup, að þá er
hann fór þaðan, kom Stefán með þx*já
hrútspunga af peningum. Voru gull-
peningar í einum, silfurpenjngar í öðr-
um, én seðlar í þeim þriðja. Taldi harin
fram 20 kronur úr hverjum pung, hefur

?
umar
Þcgar suniar sólin heið
signir dal og voga,
virðist öllum gatan greið
gullnum vafin loga.
Lyftist hrún um lönd og s.jó
lifs eru gróin spruttin.
Sumarilminn saetan bjó
sjálfur h;eða Drottinn.
í skrúði lita skarta blom
við skinið geisla hlýa.
Fugiar syngja fógrum róm
fegurð prisa nýa.
Fuglar, dýrin, fljóð og menn
fá þess yndis notið.
Gott er suniars sælu enn
saman geta Iilotið.
lí.iartar nætur bua frið,
bl ðkast kalda lundin.
Við ljúfan sóng og lækjar nið
liður sumarstundin.
ÓLAFÍA ÁRNADÖTTIR.
vist haldið að kaupamanninum þætii
meira í það varið að fá misrriUfýmdi
pemnga í kaup sitt.
Ingimundur ú í'eðgum var maður
snar og skjótráður. Er til dæmis um
það þcssi saga:
Ilann fór eitt sinn að skera mel-
slöng og haföi með sér stúiku til að-
stoðar. Þetta inun hafa verið um höfuð-
dagsleytið, eða rétt áður en melstöng
in fer að fella kornið. Meðan þau eru
að skera kornið, vill svo til, að stúlkan
tekur léttasott. Ingimundur nær skjót-
lega í liesta þeirra og setur hana á
bak og þeysir svo í átt til bæar,..eins og
hestainir gátu konnzt. Stúlkan bað hann
hvað eftir annað að nema staðar, en
\ ið það var ekki komahdi. Og þeg ai
heim í hlaðið kom, slökk liann af baki
ng grcip stúlkuna af rkyndingu i fang
sér og bar Iidna inn í rúm, og i þvi
fæddist barnið. Þá sagði Ingimundui
„Það koni sér vel að liann \ ar góðui
sá rauði“. Það var reiðhesturinn hans.
Stefáii Filíppusson.