Lesbók Morgunblaðsins - 22.07.1956, Blaðsíða 10

298
LESEÓK MORGUNBLAÐSINS
Zebu-nautgriplrnir
cru ólíkir öllum
öðrum nautgripum,
með stóran fitu-
hnúð á herðakambi
og skinnið í felling-
um á hálsi og kviði.
kýr, heldur er einnig reynt jafn-
framt að fá kynblendinga, er þola
bezt veðráttuna og önnur lífsskil-
yrði á hverjum stað. Svo mikill
munur er á veðráttu og gróðri í
Suðurríkjunum og Norðurríkjun-
um, að nautgripir, sem þrífast vel
á öðrum staðnum, eru gagnslitlir á
hinum. Hitinn í Suðurríkjunum á
ekki við eðli sumra nautgripa og
svo eru þar eitraðar flugur, sem
geta orðið þeim að bana. Þess
vegna datt mönnum í hug að kyn-
blanda Hereford og Zebu, því að
Hereford er stórt holdanaut, en
flugurnar vinna ekkert á zebu.
Hefir og árangurinn orðið sá að
kynblendingarnir hafa erft eigin-
leika beggja kynja. Þá þrífst og
nautpeningur misjafnlega eftir því
hvernig beitilandið er. Sumum
kynjum þýðir t. d. ekki að beita á
mýrar og flóa. En svo var það að
vísindamaður nokkur uppgötvaði,
að suður í Columbía og Suður
Ameríku var sérstakt nautgripa-
kyn, er þreifst ágætlega í flóum og
íoræðum. Hann ætlaði að fá nokkra
grip; keypta, en fekk ekki útflutn-
ingsleyfi fyrir þá, því að bannað er
að flytja kyn þetta úr landi. Þá
fekk hann sæði úr nautum og flutti
með sér til Bandaríkjanna og
frjógvaði með því kýr af Hereford-
stofni. Kynblendingarnir, sem út
af þessu hafa komið virðast ætla að
þoia vel hitann, uppgufunina og
skordýrapláguna á flóasvæðinu í
Karolina-ríki. Þetta er aðeins fátt
af mörgu um kynblandanir.
—★'—
En svo er líka lögð mikil áherzla
á að hreinrækta og bæta ýmis
nautakyn, og er ekkert til þess
sparað. Einkum eru það ensku
nautakynin frá Hereford og Devon,
og svo skozka kynið Angus. Kyn-
bótanaut af þessum kynjum, eru
dýrustu skepnurnar í Bandaríkjun-
um. Má þar til sannindamerkis
geta þess, að eitt Angusnaut var
selt á 100.000 dollara, og Hereford-
naut á 87.500 dollara. Menn munu
nú halda að þetta nái ekki neinni
átt, menn hafi aðeins keypt naut-
in til þess að geta gortað af því á
eftir, að þeir hefðu gefið hærra
verð fyrir kynbótanaut sín en
nokkur annar. En lítum á reynslu
mannsins, sem keypti Hereford-
nautið.' Rúmu ári eftir að hann
keypti nautið, seldi hann fyrsta
kálfinn undan því vikugamlan
fyrir 7.500 dollara. Seinni seldi
hann 47 kýr undan honum á upp-
boði og var samanlagt verð þeirra
113.223 dollarar. Þannig margborga
kynbæturnar kostnaðinn.
Nautgripaeigendur hafa komizt
að því, að kjötið af skepnunum er
ekki eins gott ef þær eru teknar
beint úr haga, eins og ef þær eru
fitaðar áður en þeim er slátrað.
Þess vegna hafa þúsundir fitunar-
stöðva risið þar upp. Stærst þeirra
mun vera fitunarstöðin í Warren
Montford í Colorado. Þar eru
12.500 gripir teknir til fitunar í
senn. Munu þetta og vera inir
stærstu „nátthagar", sem til eru í
heimi. Utan við þá er flæðiland og
þar er ræktað alfalfa, sem gripun-
um er gefið, en auk þess er þeim
gefinn kornmatur.
—k—
Þá er að minnast nokkuð á sauð-
fjárkynbæturnar. Það var áður sið-
ur að láta ærnar bera á vorin. En
nú eru menn horfnir frá þessu og
láta þær bera í febrúar. Á haustin
eru lömbin tekin í hús og stríðalin
allan veturinn og seld til slátrunar
á vorin. Þá er markaðsverð hærra,
en menn segja, að þar sem nógur
heyskapur er, þá borgi sig að ala
lömbin vegna þess hvað þau leggja
mig miklu meira á vorin. Þykjast
þeir fá heyið margborgað, og svo
hafi þeir þar að auki taðið undan
þeim til áburðar.
Það var skömmu fyrir aldamótin
seinustu, að Alexander Graham
Bell, sem fann upp talsímann, fór
að hugsa um hvernig mætti hafa
meiri arð af sauðfiárræktinni held-
ur en verið hafði, og kom alveg
nýtt ráð í hug. Hann einsetti sér
að koma upp fjárstofni, þar sem
ærnar væri tvílembdar og þrí-
lembdar á hverju vori. Hann hugs-
aði sem svo; Eftir því sem. dýr
hafa fleiri spena, eftir því ala þau
fleiri afkvæmi. Og hann hafði tekið
Frh. á bls. 403