Lesbók Morgunblaðsins - 26.10.1958, Side 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
543
Baóherfaergi voru ekki til fyrir 50 árum
er því varla sjón að sjá hann leng-
ur. Og það er skiljanlegt að hans
væri ekki leitað á þessum stað.
Nú vita menn hvar hann er og
mætti þá verja hann frekari
skemmdum, enda er kolageymslan
ekki notuð til neins.
----o----
1 sambandi við þetta skal eg geta
þess, að tvennum sögum fer um
það, hver höggvið hafi grágrýtis-
súlurnar í lessal Landsbókasafns-
ins. Eg sagði í greininni um Lands-
bókasafnshúsið, að þær væri handa
-verk Guðna Egilssonar frá Minna-
Mosfelli. Þóttist eg hafa fyrir því
góðar heimildir.
Skömmu áður en Guðni andað-
ist kom hann eitthvert sinn upp í
safr.ahús, hitti þar Harald Péturs-
son umsjónarmann hússins, og
spurði hvort hann mætti ekki líta
á þessar súlur, handaverk sín. Varð
þetta ekki skilið á annan veg en
þann, að hann teldi þessar súlur
mestu meistarasmíð sína, og lang-
aði til að líta á þær einu sinni enn
áður en ævinni lyki. Eg átti og tal
við dóttur hans og sagði hún mér
svo frá, að hún myndi vel eftir því
þegar faðir sinn hefði verið að
höggva þessar súlur, þótt hún væri
þá barn að aldri, og hefði hún oft
komið í skúrinn þar sem hann
vann að þessu.
En í ritgerðinni „Húsagerð á ís-
landi“ í Iðnsögu íslands, segir
Guðmundur prófessor Hannesson
að Guðni Hreiðar Þorkelsson hafi
höggvið súlurnar. Guðni sá hafði
numið steinsmíði hjá Júlíus Schou,
og vann seinna hjá Magnúsi Guðna
-syni legsteinasmið. Eg spurði
Magnús Guðnason um þetta, en
hann kvaðst ekki geta munað það.
Þá leitaði eg til Páls Magnússonar
járnsmiðs, sem smíðaði stigahand-
riðin í safnahúsinu, en hann kvaðst
ekki hafa fylgst neitt með því sem
starfsmenn í öðrum iðngreinum
unnu þarna. Þá hitti eg að máli
ARIÐ 1895 var stofnað Baðhúsfélag í
Reykjavík og kom það é fót baðhúsi
fyrir almenning í húsi Landsprent-
smiðjunnar (nú Aðalstræti 9). Þá
þekktist það ekki að baðherbergi væri
í íbúðarhúsum. En baðhús þetta reynd-
ist ærið ófullkomið og var ekki rekið
nema nokkur ár.
Árið 1907 birtist svo eftirfarandi aug
-lýsing í pésa nokkrum:
— Böð hafa frá alda öðli verið talin
hin mesta heilsubót og nú á tímum
telja læknar þau hverjum manni lífs-
nauðsyn.
Til að bæta úr þeim baðhússkorti,
sem hér er, hefir pöntunarfélagið Gull-
foss fengið einkasölu á baðáhöldum
frá einhverju hinu stærsta og merki-
legasta heilsubótarverki Norðurálf-
unnar, Moosdorf & Hachhousler,
Berlín.
Nú getur það útvegað öllum almenn-
ingi og baðhúsum allar tegundir af bað
-áhöldum eftir nýustu tízku og með ný-
ustu gerð. í einu og sama baðkeri má
t. d. fá öldubað, regnbað, fullbað, barna
-bað, setbað og eimsvitabað (þegar
settur er á eimútbúnaður). Þetta ker
fæst af þremur stærðum á kr. 37.80,
41.40 og 43.20.
Mikið úrval af steypibaðsáhöldum
Óla Ásmundsson múrarameistara,
sem vann ungur við safnahúsið, og
fullyrti hann, að Guðni Hreiðar
Þorkelsson hefði höggvið súlurnar.
Sigurður Björnsson brúarsmið-
ur sagði mér, að fleiri en einn hefði
unnið að súlnasmíðinni. Hefði þeir
haft bækistöð sína í sérstökum
skúr, sem reistur var handa þeim
þar á lóðinni, en hefði verið
heimaríkir og ekki viljað hleypa
öðrum inn í skúrinn. Óttuðust þeir
að aðkomumenn mundu ekki fara
nógu varlega, svo vera mætti að
eitthvað kvarnaðist út úr egg-
hvössum brúnum súlnanna og
smíðin gæti eyðilagzt.
Út af þessu finnst mér nú líklegt
að þeir nafnarnir, Guðni Egilsson
og ýfirhöfuð öllum tegundum af bað-
áhöldum -og baðumbúnaði, þvottaborð-
um, stólum og öllum þeim hlutum,
sem með þarf í baðherbergi, hvort sem
er heimabað eða fullkomnasta baðhús.
öll áhöldin eru traust og áferðar-
falleg. Verðið getur ekki verið lægra,
því verksmiðjan gerir sér allt far um
að létta almenningi kaupin.
Reykjavík, Templarasundi 3
(heima kl. 2—3)
Einar Gunnarsson.
og Guðni Hreiðar Þorkelsson, hafi
búðir unnið að smíði súlnanna.
Á. Ó.
Þeir voru saman í veizlu C. E. Stuart
varabiskup í Worchester á Englandi og
Thomas Reed biskup í Adelaide í
Ástralíu. Enski biskupinn átti að mæla
fyrir minni Ástralíumanna, og hann
fann þeim það til ágætis að forfeður
þeirra hefði verið valdir af hinum dóm-
bærustu mönnum í Englandi til þes«
að nema hið nýa land.
1 svarræðu sinni gat ástralski biskup-
inn þess, að þegar hann hefði sagt ung-
um vini sínum frá því að hann ætlaði
til Englands, hefði pilturinn orðið
skelfdur og sagt: — Þangað vildi eg
ekki fara, því að þaðan komu allir
glæpamennirnk.