Lesbók Morgunblaðsins - 16.05.1965, Síða 13

Sögur cf ÁSA-ÞÓR. Úr Eddu Snorra Sturiusonar
— Teikninqar eftir Harald Gubbergsson
>VI HttiT SÁ HAHH ELDtNQAIt OK HtyHI MVMUR
SrÖKII*. iA HfílM Þ'A ÞORt ‘ASrtOOI. FÍA HANH
'AtCAFLHA 0K KBIDDI HAHARWH OK KASTAOt Urt
LANC.A LEIO AT HRUHfHl. HAVflANllt F£AIK VPP
HEININA D'AOU/i UTSNOVrt OK KASTARÍ rtOT.
neitn nm nAMmurt 'a nu^t ok brotnab
SUADA UZIHW. FSU.ua ANHAW HLUIR 'A
JOftD OKEKV Mfl AFORBW 'OU H£MD£R5
ANNAAR HLUTR B RfíST T HOFtl ÞOAm STA
AT HANN FELL FRArt 'A i'ÓfíÐ.
ÍH HAAHRBIHf) /UOUHlR KM 'i AITT HÖFVD
HAUHam OK LArtOI HAUSINN 1 Srt'AN rtOLA,
OK FELL HANrt FRArt VFJ/f p'OR. SYÁ AT FÍTR
HRNS L’A OF H'ALS MOR.
ÍH Pi’fíirt v> AT rtÖKKURKALFA, OK FEU
tíftUfi VIO L'iTINN OROST/A.
ÞA CBKK ÞJALFl HL ÞORS OK SKYLDt 7AKA
F6T HRVNfMlS RT HONUM OK 4AT HVCR4I
VALOtT.
Þ4 ÓEf/óU TlL yfSIR ALLIR, ER ÞBIR JPVRDU
AT M'ORR YAR FALUNN, OK SKYLDU TAKA FÓr-
!NN AF NONUM OK FtNCjJ HVORSI KOrttT. ,, , , , ____
þ'A KOrt TiL rtACNl. SONR ÞoRi OK JARNSOKU. HANN VAR ÞA ÞKiN/ETTH.
’ i
væri að yfirgefa allan veruleika, er ég
ihafði þekkt fram að þessu, eins og allt,
sem ég hafði lært og kunni skil á, væri
af engu orðið. Ég kenndi svima og hef
sjálfsagt verið reikull í spori; það hvarfl
aði að mér að kannske hefði ég sálazt
í svefninum, og væri kominn inn í riki
hinna dánu. Ég hafði lesið bók lord Daw
dings: „Margar vistarverur", og hrifizt
af henni. Kannske var þessi dularfulla
kvenvera send til að taka á móti mér
og fylgja mér til þess staðar sem mér
var ætlaður? Það var ekkert að marka
Þótt allt væri fast fyrir og áþreifanlegt;
þannig átti það einmitt að vera, sam-
kvæmt lýsingum „andanna." Og mér
var satt að segja léttir að þeirri tilhugs-
un, að jarðlífi minu væri lokið, ég hafði
svo sem ekki frá neinu að hverfa.
JLj g hugsaði um þetta fram og aft-
ur, meðan við gengum þama í hlýrri
næturkyrrðinni, og allt í einu datt mér
ráð í hug, til að kanna það, hvort ég
v íri raunverulega sálaður: Ef veran,
sem gekk við hliðina á mér, var líka
áþreifanleg, þá var andlát mitt stað-
reynd, annars ekki. Ég rétti út höndina
og tók um arm hennar. En þar var eng-
in fyrirstaða, það var eins og að þreifa
á tunglsljósinu. Eigi að síður virtist hún
verða þess vör. Hún leit á mig dimm-
um augum sínum, og mér fannst bregða
fyrir í þeim glampa af ljúfri glettni.
Þegar við komum að tjörninni, var
sem hún hikaði lítið eitt og hægði á sér,
en svo gekk hún rakleitt að gamla mar-
marabekknum, sem hefur verið þarna
á tjamarbakkanum frá ómunatíð, og
Eettist. Ég tók eftir því þá, hve þokka-
fullar hreyfingar hennar voru, en jafn-
framt mótaðar af virðulegum glæsi-
leika; þetta var auðsjáanlega hefðar-
mær. En aldur hennar gat ég ekki gizk-
að á; andlitið var ungt, en augun virt-
Us‘ geyma reynslu aldanna.
Ég settist hjá henni á bekkinn. Það
var dálítið bil á milli okkar, svo að ég
gat virt hana vel fyrir mér. — Nóttin
var yndisfögur, og svo björt að litir
blómanna sáust vel í beðunum hinum
megin við tjörnina; vatnsflöturinn sýnd-
ist svartur, og rauðu og hvitu liljumax
sváfu í spegli hans — það var eins og
þögnin hvíslaði um draum þeirra. Hand
an við garðinn var dimmur skógarjað-
ar, krónur trjánna líkt og límdar á
dökkbláa festinguna. Og angandi kyrrð-
in allt um kring — hve hún er mér
minnisstæð, þessi algjöra kyrrð, eins og
tíminn hefði numið staðar í hvild, sem
ekkert gat raskað. — Og í augum henn-
ar sá ég einnig dýrð hins kviðalausa
algleymis. Þau virtust ekki geyma neina
mannlega ástríðu, löngun eða von, að-
eins fullkomnun einhvers, sem var ofar
öllum skilningi. En þau áttu líka hlýju
sem gaf hjarta mínu ró og gerði harm
þess að engu.
Eg reyndi að tala við hana í huga
minum, þvi að ég þóttist viss um að
hún heyrði ekki orð þessa heims: —
Hver ertu, gestvina mín, og hvað er
erindi þitt á minn fund? Amar eitthvað
að þér, og get ég bætt það á nokkurn
hátt? Ertu bundin þessu gamla húsi, og
er þér um megn að losa þig úr þeim
viðjum? Hvað get ég gert fyrir þig?
Við horfðumst enn í augu, og mér
fannst ég skynja innra með mér eins-
konar svar: Mér þótti sem ég sæi ljós-
fagurt land, þar sem eilífur vormorgunn
ríkti og hvergi bar skugga á. Þar lifði
hún í ljóma æsku sinnar og gleði, og
hver dagur var sem þúsund ár, og þús-
und ár einn dagur. En stundum hvarfl-
aði að henni kynleg minning, draumi lík
ust, um aðra æskutíð, horfna og
gleymda, en angurvært heillandi: Mána-
birta í kyrrð rökkvaðrar nætur, og dap-
ur sveinn, er þurfti huggunar hennar
við. >á breyttist skyndilega umhverfi
hennar, og hún var í garðinum gleymda.
Ef hún fann hann efcki þar, leitaði hún
hans í húsinu. — Og láttu svo huggast,
sögðu augun dimmu. Sorg þín er ímynd-
un, söknuðurinn skynvilla; sjá: í hjarta
þínu geymist allt sem þú þráir.
Á þeirri stundu fann ég að þetta var
rétt. Allur ami minn var horfinn, en
djúp, hljóðlát gleði komin í hans stað.
Og ég gaf mig á vald þeirri hamingju,
er streymdi til mín frá verunni ókunnu,
þeirri hamingju er sameinar fortíð og
framtíð í eilífð augnabliksins, og á lítið
skylt við uppfyllingu jarðneskra vona.
f heimi hennar var tíminn hættur að
líða. En í garðinum minum var hann
bundinn lögmáli sínu, og þegar fyrsti
fuglasönguxinn boðaði nýjan dag, hreif
hann einnig mig í hringiðu sína. Og um
leið sá ég hana leysast upp og hverfa
smámsaman. En ég þóttist skilja af máli
augna hennar að hún myndi vitja mín
aftur.
Ég fór beint í rúmið mitt og sofinaði
vært. — Þegar ráðskonan kom með
morgunverðinn, tók ég að spyrja hana
um frænda minn. Ég hafði að vísu heyrt
sitt að hverju um hann, að hann væri
einrænn og sérvitur og sinnti lítt fólags-
skap annarra manna.
„Hann var sérkennilegur í háttum,“
játaði gamla konan. „En hann var göf-
ugur maður, er vildi öllum vel og kom
hvarvetna fram til góðs.“ Hún hló hressi
lega. „Þér eruð morgunsvæfur, eins og
hann .Stundum komst hann ekki úr ból-
inu fyrr en um hádegi, og var oft á
ferli um nætur — einkum þegar bjart
var af tungli.“
„Hefur þú séð — vofuna?" spurði ég
hikandi.
„Ójá, ekki get ég neitað því. En hana
þarf ekki að hræðast, hún gerir engum
mein. — Frændi þinn var heldur ekkert
smeykur við hana. Ég sá þau oft saman
úti í garðinum á nóttinni.“
„Einkum þegar bjart var af tungli?"
„Já, rétt er það, og oftast þegar tungl-
ið var fullt.“
Hún vitjaði min fimm nætur í röð,
og hið sama endurtók sig hverju sinni.
Svo hvarf hún mér alveg um þriggja
vikna skeið, en þá kom hún aftur. Ég
var svo feginn að því fá ekki lýst nein
orð; — og svona gekk þetta sumarið á
enda. Um veturinn sá ég hana sjaldan.
Hún kom aðeins að rúminu mínu þrisv-
ar sinnum, en hvarf eftir stutta stund.
Ég beið vorsins í örvæni. Og þegar garð-
urinn var kominn í blóma, mættumst
við þar á sama hátt og árið áður.
Þegar aftur leið að hausti, fór ég að
hugsa ráð mitt: Mér var fyrir löngu
orðið ljóst að nágrannarnir litu mig
skrítnum augum — og raunar fleiri en
þeir. Vinur minn einn kom í heimsókn,
og ég sagði honum allt af létta. —
„Komdu með mér til London þegar í
stað,“ sagði hann, mjög alvarlegur 1
bragði. „Þetta má ekki svo til ganga
lengur. Losaðu þig við þessa draumóra,
maður, þeir eyðileggja þig, ef þú spym-
ir ekki fótum við í tíma. Þú ert ungur,
og framtíðin brosir við þér; fyrir alia
muni — við förum í fyrramálið."
Ég fór með honum, og fékk mér starf
héma í London. Ég hef gaufað við það
1 vetur. En nú — nú er komið vor á ný,
og garðurinn minn í blóma.“
, Hann þagnaði og tæmdi glasið sitt.
Ég starði á manninn, og vissi ekki hvað
ég átti að halda. Var hann kannske bil-
aður á geðsmunum — eða var allt þetta
rétt, sem hann sagði?
Eftir nolckra þögn brosti hann eilítið
og mælti: „Ég sagði upp starfi mínu í
gær.“
„Og hvað ætlizt þér nú fyrir?“ spurði
ég lágróma.
„Hvað mynduð þér gera í mínum
sp>orum?“
„Ég veit það ekki,“ svaraði ég án.
sannfæringar.
„En ég veit það,“ sagði hann og hló
glöðum hlátri. „Ég ætla að fara niðrí
Kent, setjast að í gamla húsinu mínu,
og verða sérvitringur, eins og haxrn
frændi minn.“
18. tbL 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13