Lesbók Morgunblaðsins - 18.11.1973, Page 13

NOKKUR blaðaskrif hafa orðið upp á síð-
kastið vegna meints drykkjuskapar á
dansiböllum framhaldsskólanemenda í
nokkrum skólum borgarinnar. Fylgir það
fréttum, að í einu tilfellinu hafi hátíðin
leyst upp í slagsmál og hafi nefbrot og
ýmislegt annað, heldur óþekkilegt orðið
afleiðingar látanna. í þessu sambandi
voru nefndir tveir framhaldsskólar, Voga-
skóli og Hagaskóli, sem báðir hafa haft á
sér ágætt orð fyrir reglusemi og stjórn-
semi skólastjóra og kennara. Því er aug-
Ijóslega einhver pottur brotinn, þegar
dansleikir í þessum skólum — og ugg-
laust í fleirum — leysast upp í fylleríis-
samkomur, sem slaga upp í sætaferða-
sveitaböllin í nágrenni Reykjavíkur.
Þar sem ég átti leið að Hagaskóla það
kvöld, sem umræddur dansleikur fór fram,
þykir mér ekki úr vegi að lýsa því smáveg-
is sem fyrir augu bar. Dansleiknum inni
var þá ekki lokið en úti fyrir var kraðak
barna og unglinga: sumum hafði verið
varpað út af ballinu fyrir sakir ölvunar og
gengu nú þróttmikinn berserksgang um
skólalóðina, veifuðu áfengisflöskum og
höfðu uppi stór og kyngimögnuð orð um
þennan kennaralýð þarna inni, sem vildi
ekki leyfa unglingum að skemmta sér á
heiibrigðan hátt. Þarna hengluðust líka
eldri unglingar, allt upp í 17—19 ára og
þarna voru börn, sem örugglega hafa ekki
verið eldri en 11 —12 ára. Héldu þau sig
nokkuð út af fyrir sig, supu ótæpilega á
flöskum og öskruðu sýnu hærra en eldri
unglingarnir, grýttu flöskum frá sér geð-
illskulega, þegar lokið var úr, slöngruðu
stjórnlítið um umhverfið og lá við borð að
þau færu að syngja ættjarðarsöngva, svo
drukknar voru þessar verur orðnar.
Sú hugsun leitar ekki á áhorfanda á
þvíliku og öðrueins hvers vegna ungling-
arnir hafa drukkið, heidur hvar í ósköpun-
um börn allt niður í 11 —12 ára og jafnvel
þótt ögn eldri séu, hafi komizt yfir vínið,
sem ekki virtist nokkur skortur á þarna.
Og En ekki aðeins hvarflar hugur að því.
heldur einnig, hvernig gera foreldrar börn
sín úr garði, þegar þeim er leyft að fara á
skólaböll? Er ekkert fylgzt með því af
hálfu heimilanna, hvort þau hafi komizt
yfir vín, eða drukkið áður en þau fara á
ballið, eins og algengt virðist vera? Það er
auðvitað sjálfsagt að skella hluta ábyrgð-
arinnar á unglingana sjálfa, að minnsta
kosti er ekki úr vegi að ætlast til þess af
unglingum, sem komnir eru í framhalds-
skóla, að þeir viti í aðra röndina, hvað þeir
eru að gera, en meginábyrgðin virðist mér
hvíla á foreldrunum — og varla er hægt
að búast við að börn hliti aga skóla — og
ekki einu sinni lögreglu — þegar foreldrar
taka með ókvæðisorðum á móti lögreglu-
þjónum, sem drösla drukknu afkvæmi
þeirra heim um nótt. Og eftir þvi sem
lögreglumenn hafa sagt mér hafa foreldr-
arnir stundum verið svo staffirugir, að
halda þvi fram þar sem löggæzlumenn
halda unglingum láréttum á milli sín við
húsdyrnar, að barnið sé alls ekki drukkið,
það hafi bara meitt sig, gott ef lögreglu-
mennirnir eru ekki á stundum sakaðir um
að hafa af óþarfa grimmd misþyrmt prúð-
um unglingum þeirra.
Það er gott og gilt að tala af skilningi
um unglingavandamál og bölva áfenginu,
en það dugi heldur skammt, ef foreldrar
vilja ekki horfast í augu við vandann og
hjálpa viðkomandi skólum, sem hafa barn
þeirra undir verndarvæng, að hafa ein-
hvern hemil og ögn meira eftirlit á en
virðist vera i undramörgum tilfellum.
Jóhanna Kristjónsdóttir.
Meðan ég var að mála, var ég
líka að semja lög og læra á
kassagítar hjá Eyþóri Þorláks-
syni. Sfðan var mér boðið að vera
með í Náttúru sem gítarleikari.
Ég kunni ekki mikið, en lét mig
hafa það og- við æfðum
myrkranna á milli í langan tíma
og komum ekki fram, fyrr en við
vorum þolanlega ánægðir. Þar
voru með mér, Björgvin Gíslason,
Áskell Másson, Sigurður Áma-
son, Shady og Ölafur Garðarsson.
Þetta var gott fólk og fært á sínu
sviði og hlómsveitin varð fljótt
vinsæl. En þar kom, að ég ákvað
að hætta f Náttúru og byrjaði
aftur að mála og hélt aðra
sýningu í Hamragörðum í nóvem-
ber 1972. Mér tókst um þessar
mundir að telja Ámunda
Ámundason á að gefa út tveggja
laga plötu „Brotinn gítar" og
„Þögnin rofin“. Sögðu þá margir
að ég væri endanlega orðinn vit-
laus. Hún þótti sérstæð þessi
plata, óhefðbundin,
improviseruð, enginn texti. Sjálf-
um þótti mér þetta eins konar
uppgjör við þann tíma, sem var
liðinn. Ég var að reyna að gera
mér betur grein fyrir hvað ég
vildi. Allt sem ég hafði gert áður,
fannst mér býsna tilviljunar-
kennt og ýmis sjónarmið höfðu
ráðið. Ég hef ekki lokið þessu
uppgjöri.
Sýningin í Hamragörðum tókst
ágæta vel, margar myndir
seldust og fólk var ánægt. Eftir
sýninguna ætlaði ég, að undirbúa
stóra plötu, en það breyttist og ég
ákvað að gefa út þrjár litlar plöt-
ur f staðinn. Það gekk á ýmsu
meðan það stóð yfir. Þegar verið
var að vinna þessar plötur út í
Englandi fékk ég tilboð um samn-
ing fyrir LP-plötu. Ekkert endan-
legt er komið út úr því, en ég er
bjartsýnn, en finnst mikils um
vert að lenda hjá réttum umboðs-
manni, ef út í slíkt er farið.
I sumar sem leið málaði ég,
samdi lög, ljóð. Nú þegar þessi
þriðja sýning er afstaðin, held ég
sjálfsagt áfram. Ég er að undir-
búa stóra plötu fyrir næsta ár og
kanna möguleika fyrir hinar plöt-
urnar.
Ég veit ekki hvort ég fer í
hljómsveit í bráð. Eftirsóknar-
verðast er að verða það hæfur, að
maðurinn sjálfur þurfi ekki að
sækjast eftir þessu svokallaða
„öryggi" sem stenzt ekki. Vel
ræktaður lfkami og sál f jafnvægi.
Sá maður, sem getur státað af
slíku hefur möguleikana alla og
getur leyft sér að gera hvað sem
hann langar til. Ef hægt er að
samræma það að láta sér líða
sæmilega vel og sjá sér skikkan-
lega farborða er það hið ákjósan-
lega. Fólk sem hefur öll efnisleg
gæði er jafnan að leita; það vant-
ar alltaf eitthvað. Lffið sjálft og
mannleg samskipti eru það al-
skemmtilegasta, sem ég get hugs-
að mér. Hvort fólk sé almennt
skemmtilegt? Það er auðvitað
misjafnt. En það er hægt að læra
af öllum, ef maður hefur rétt við-
horf. Innibyrgð óánægja glepur
sýn. Frumskilyrði til að gera aðra
ánægða er að vera sjálfur ánægð-
ur. Ég hygg þetta vera það eina,
sem getur gefið okkur eitthvað,
sem gildi hefur.
h.k.
Að ræða
saman í vinkil
Framhald af bls. 11
Leiðbeiningar um
notkun.
Þú lifir ekki lengi upp á jap-
anska vísu, áður en þú kemst
að öðrum sannleik í þarlendum
hreinlætismálum. Staðreyndin
er sú, að japönsk náðhús eru
allfrábrugðin því, sem tíðkast í
Evrópu. Ég ætla þó ekki að lýsa
þessu apparati, sem grafið er
niður í klósettgólfið, hvað þá
heldur að útskýra, hvernig á að
nota það, enda komst ég aldrei
að því sjálfur. Það tók jafnvel 2
mánuði að læra, hvað sneri
fram á tólinu og hvað aftur.
Það kemur tæplega á óvart
eftir fyrri lýsingar, að hér er
farið úr einum inniskóm í aðra,
áður en athöfnin hefst. Eg velti
því lengi fyrir mér, hvort þessi
skóskipti væru til að fyrir-
byggja, að óhreinindi bærust
fram í íbúðina af náðhúsinu
eða öfugt, en komst þó aldrei
að niðurstöðu, enda mátti ekki
á milli sjá hvort væri hrein-
legra.
í einu glæsilegu einbýlishúsi,
sem ég kom í hafði þó verið
stillt upp venjulegri vestrænni
klósettskál fyrir gesti, en til
vonar og var héngu á veggnum
fyrir ofan skálina innrammaðar
leiðbeiningar um, hvernig nota
ætti gripinn.
Konunga
auglýsinganna
Japanir eru góðir neytendur,
bíll í hverri meðalfjölskyldu,
stundum tveir, eitt eða tvö
mótorhjól, reiðhjól, litasjónvarp
og þvottavél. Og að sjálfsögðu
eru öll þessi lífsins gæði ,,Made
in Japan". Það heyrir t.d. til
undantekninga, að þú rekir
augun í innfluttan bil á
japönskum vegum.
En það kostar mikla aug-
lýsingakænsku að selja
alla þessa hluti og enginn
vafi á, að Japanir verja
eins stórum hluta af hug-
og enginn vati á, að Japanir
verja eins stórum hluta af hug-
viti sínu í að selja vöruna eins
og að búa hana til. Enda býr
engin þjóð við eins mikið aug-
lýsingaflóð og Japanir. Sifellt
eru sölumenn að banka upp á
og bjóða ísskáp eða líftrygg-
ingu. Og eins og íslendingar
hafa orðið varir við er settur á
stofn fjöldinn allur af alþjóðleg-
um fegurðarsamkeppnum eða
söngvakeppnum til að auglýsa
eitt eða annað. Meðfram þjóð-
vegum eru brosandi auglýs-
ingaskilti til mikillar prýði fyrir
landslagið og í verzlunarhverf-
unum hanga gjallarhorn í
hverjum Ijósastaur, sem þylja
stanzlaust tilkynningar og var
þó varla á hávaðann bætandi.
Lestir og strætisvagnar eru út-
klindir auglýsingum að utan
sem innan og 6 til 7 sjónvarps-
stöðvar flytja bunu af slíkum á
fárra mínútna fresti. Þar hafa
Japanir keypt Hollywood til liðs
við sig og við sjáum Steve
McQueen spóla af stað á
Hondu, Sammy Davis jr.
drekka japanskt Suntory
whiskey og Charles Bronson
bera á sig einhvern óviðjafnan-
legan rakspíra. En nýjasta hug-
myndin er þó að nota texta-
rýmið á sjónvarpsskerminum
undir myndinni fyrir stöðugan
straum auglýsinga. Útkoman
verður stundum spaugileg,
eins og í amerísku kossaseri-
unni, þegar Nissan auglýsti
nýja gerð af höggdeyfum eða
óhugnanleg eins dg í heimild-
armyndinni um Gyðingaaftök-
ur nasista. Á gólfi gasklefans
mátti sjá lítt geðslegan hóp
fórnarlamba, og samtímis birt-
ist auglýsingaruna um Lotte-
súkkulaði neðanmáls.