Lesbók Morgunblaðsins - 16.04.1978, Blaðsíða 4

DÆTUR
BYSSUNNAR
Þaö hefur vakiö athygli og ötal spurningar,
aö stör hluti þýzkra hryðjuverkamanna -
og meöal þeirra svœsnustu - eru ungar konur.
Sumar þeirra eru komnar af efnuöu
foreldri og eru vel menntaðar
mcnntamenn — og flestir hryðjuverka-
mennirnir eru hámenntaðir — hafi allt-
af hneigzt að hugmyndum um ofbeldi og
kúgun. Það er viðfangsefni bókar André
Gluckmanns. „Hinir fremstu hugsuðir",
en hann er einn hinna frönsku „nýju
heimspekinga". Þýzkur heimspekingur,
Hermann Liibke, vitnaði nýlega í merki-
legan spádóm varðandi áhrif þýzkrar
heimspekihefðar. Hann minntist þess. að
Heinrieh Heine, þýzka skáldið, sem bjó i
París i sjálfviljugri útlegö á 19. öld,
hefði varað Frakka við þvi, að fyigis-
menn Fichtes. samtímamanns Hegels,
hefðu„oftækisfullan vilja, sem ekki vægi
hægl að yfirbuga hvorki með ótta eða
eigin hagsmunum, þvi að þeir iifðu í
andanum og fyridlitu efnið." Heine var-
aði við þvi. að sá timi mvndi renna upp,
að hinir óveraldlegu. þýzku hugsjóna-
menn myndu snúa sér frá því verkefni
að víggirða sfnar eigin hugmyndir og
brjótast út með umturnandi afli „til að
fylla heiminn hryllingi og undrun."
Utbreiddasta kenningin er sú, að ung-
ir Þjóðverjar telji kynslóð foreldra sinna
endanlega óhæfa vegna hlutdeildar
hennar i fasisma fortíðarinnar. „Það er
hægt að halda þvi fram, að þetta sé
ústæðan til þess, að stúdentarnir hlusti
ekki á eldri kynslöðina." segir
Ehmke. „Viðhorf þeirra er þetta:
Fyrst eruð þið með Hitler og hvað eruð
þið að gera núna; bara að njóta þýzka
efnahagsundursins og éta og drekka —
og þið fyrirlítið okkur. Þessi spenna
milli kynslóðanna á sinn þátt í róttækni
unga fólksins og vanmætti eldri kynslóð-
arinnar til að beina því frá henni."
Þaö er ekki nema eðlilegt. að auðug
þjóð álasi sjálfri sér við og við fyrir
efnishyggju. En það er öllu fremur öf-
und en glöggsk.vni gestsins. þegar út-
lendingar eru að hneykslast á Þjóðverj-
anum og græðgi hans í þessa heims gæði.
Þjóðverjar eru ekki að gera neitt, sem
Breta dreymir ekki um að gera, þegar
Norðursjávarolian er farin að streyma
fyrir alvöru. Velmegunin hefur dreifst
vel um þjóðfélagið og hinar háu atvinnu-
leysisbætur eru nokkur uppbót fyrir al-
varlegasta gallann á hinni þýzku velsæld
— milljón atvinnulausra manna.
Þýzkir verkamenn vita. að hagur
þeirra hefur aldrei verið jafn góður og
þeir ætla ekki að íáta miilistéttar mark-
leysingja hafa neitt af sér. Eins og Theo
Sommer bendir á: „Ef hryðjuverka-
mennirnir myndu láta sjá sig i einhverri
námu eða verksmiðju, myndu
verkamennirnir lífláta þá'án dóms og
laga."
Rithöfundar hafa ráðizt gegn hugar-
fari galdraofsóknanna, hvar sem þess
hefur orðið vart, og eru þar fremstir i
flokki Gunther Grass og Nóbelsverð-
launahafinn Heinrich Böll, en þá kallar
Alfred Dregger í mæðulegri hæðni
„hirðskáldin okkar." 1 skáldsögu sinni.
„Hin týnda æra Katrínar Blum", réðist
Böll á fréttamennsku stórblaðsins „Bild
Zeitung", sem er í eigu Axels Springers
og er mjög hægri sinnað. Hægri pressan
hefur Iagt Böll i einelti. „Böllarnir eru
verri en Baader-Meinhofarnir". sagði
timaritið „Quick". Böll hefur haft kjark
til þess og hreinskilni að játa, að hann
hafi verið seinn á sér að gera sér grein
fyrir, hvers konar fyrirbæri BaadeMein-
hof hafi verið. Síðan hefur hann látið
skýrt og skorinort i Ijós andúð sina á
hryðjuverkum, þött hann hafi ekki tekið
undir með þeim, sem eru staðraðnir i að
stimpla þá helztu menntamenn þjóðar-
innar beint eða óbeint samseka. og auð-
vitað hliðholla. sem veita hryðjuverka-
mönnunum hugmyndafræðilegan stuðn-
ing.
„Hirðskáldunum" er mæta vel Ijós sú
hætta, að þýzka rikið breytist smám sam-
an, um leið og það á í baráttu gegn
hinum nýja óvini, i það að verða vörð-
ur en ekki verndari frjáls samfélags.
En undanfarið hefur nokkuð dregið úr
spennunni á þessum vettvangi. Aðal-
ástæðan er sú. að Schmidt, kanslara,
tókst að sigra í baráttunni gagnvart flug-
ræningjunum.sem rændu Lufthansavél-
inni, og lífi gislanna varð bjargað i Moga-
dishu af sérþjálfuðum. þýzkum sveitum.
Þetta er afrek, sem ekki er auðvelt að
endurtaka, og frekara ofbeldi er einfald-
lega i vændum. En þótt hægt sé að valda
Sambandslýðveldinu tjóni, er ekki leng-
ur hægt að beita það kúgun. Nú er það
álit almennt bæði í Þýzkalandi og er-
lendis, að tilraun til björgunar myndi
alltaf verða gerð og hryðjuverkamenn-
irnir verða að taka það með í reikning-
inn.
Eftir björgunina létti mönnum svo
mjög, að ástandið í heild sinni virtist
ekki eins yfirþyrmandi alvarlegt. Þjóð-
verjar geta nú rætt um það örðuvísi en
Framhald á bls. 15
Allir þýzkir foreldrar, nema hinir
sjálfsöruggustu og hugmyndasnauð-
ustu, sem eiga cíóttur á táningaaldri
hafa haft ríka ástæðu til þess undan-
farið að spyrja sjálfa sig, hvort þeir
séu alveg öruggir um, að hún gæti
aldrei orðið ein af þeim.
Löngunin til að vernda unga dóttur
gegn umheiminum er jafngömul
mannkyninu, en sú hugmynd, að það
kynni að þurfa að vernda umheiminn
gegn dóttur einhvers. er ný og vekur
skelfingu, sem nær langt út fyrir þau
fáu heimili, sem nokkurn tíma munu
verða fyrir þeim ósköpum í raun.
Tiu af hinum sextán helztu hryðju-
verkamönnum, sem lýst var eftir
vegna morðsins á Hanns-Martin
Schleyer, voru konur. Og eftir þvi
sem lögreglunni er kunnugt um það
varalið, sem er reiðubúið að fara i
fremstu víglinu — og einnig þvi sem
sjá mátti af heift i mótmælunum við
jarðarför Baader — Ensslin — er tími
hryðjuverka kvenna engan veginn hjá
liðinn. „Þær eru fjölmennastar og
grimmastar,” segir einn af þingmönn-
um sósialdemókrata.
Meðal þýzkra fjölskyldna eru nú
hinir gömlu orustuvellir sjálfstæðis-
baráttu unga fólksins — komið seint
heim, óskýrðar fjarverur, öfugsnúnar
skoðanir, undarlegir félagar —
kannaðir af vaxandi kviða og ótta. í
hugskoti sérhvers blaðalesanda er röð
af nöfnum stúlkna — Gudrun, Ingr-
id, Margit, Angela , llse, Hanna —
og i hverri viku bætist enn við söguna
af blóðsúthellingum og örvæntingu.
Nöfnin eru oft ósamrýmanlega falleg
— Gabriele, Astrid, Angelika, Ver-
ena, Sigrid, Susanne — og loða eins
og siðustu leifar hins borgaralega
heims við ungar stúlkur, sem voru
skírðar með allt aðra framtíð í huga.
Nú ræna þær banka, drepa banka-
menn, ræna kaupsýslumönnum,
heyja skotbardaga við lögregluna,
hrópa ókvæðisorð að dómurum.
stofna til hungurverkfalla, strjúka úr
fangelsi eða hengja sig.
Af hverju konur? Algengasta skýr-
ingin er sú, að hér sé um ruddalega
áherzlu að ræða á frelsishreyfingu
kvenna. En þetta virðist varla koma
heim við þá staðreynd, að um aldir
hafa verið til konur, sem verið hafa
skæruliðaforingjar og oft fyrir málstað
— eins og til dæmis frelsisstriðið í
Alsír gegn Frökkum — þar sem jafn-
rétti kvenna var ekki til umræðu.
Ofstæki hinna þýzku hryðjuverka-
kvenna bendir til þess, að þær falli
undir hið forna lögmál, sem segir, að
þegar kona hafi einu sinni skilizt frá
fjölskyldu sinni, eigi hún ekki annarra
kosta völ en áð verða annað hvort
dýrlingur eða djöfull.
Einmitt vegna þess að hennar
sanna eðli er talið vera að vera blíð-
lynd og heimakær, verður hinn stríð-
andi kvenmaður að leggja sig meira
fram, vera miskunnarlausari, svo að
um síðir verði litið á framkomu hans,
kvenmannsins, sem ofsalega og fá-
heyrða — eins og prjónakvennanna
forðum við fallöxina
Örvænting og vonbrigði vinkvenn-
anna Ensslin og Meinhof, sem kennd-
ar eru við miðstétt, eru þess háttar,
að ofbeldið er takmark í sjálfu sér, og
Ulrike Meinhof. Hún hafói mörg
miskunnarlaus hryöjuverk á samvizk-
unni, var handtekin 1972 og framdi
sjálfsmorð í- fangelsinu fjórum árum
síðar.
Jafnvel hinir allra viröulegustu góðborgarar veröa að vera tilbúnir til Þess hvenœr sem
er að draga upp skilríki sín og sýna lögreglunni.
©