Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1980, Qupperneq 11

Jón úr Vör:
Gluggi
hins
blinda
Berfættur geng ég í grasinu
til þess aö vita
hvernig hefur sprottiö
í nótt.
Opinn og rúðulaus
er gluggi hins blinda,
þsr gssiir skki
eyktamarka né átta,
allt sést, allt er gagnsætt,
myrkur og Ijós
endalaus stærð.
Fuglar í hreiöri
eru augu hins blinda,
hljómlaust fljúga þeir
þegar þeir fljúga,
koma aftur án þess þú vitir.
Staf þínum berö þú
í götubrúnina,
til þess aö ganga úr skugga um
hvort nú er svefn
eöa vaka.
Hratt fara fuglar himinsins,
vindar og ský,
hinn blindi telur spor sín.
Ég þekki ekki fótatak
þess sem ég mæti.
Ég segi:
Guð gefi þér
góöan og blessaöan dag.
sjálfum komið, en ýmislegt er í gerjun.
En árangur Björns á Ijósmyndasviði,
svo og sýning hans í Nikon House eru
öðru fremur tilefni þessa spjalls og
þessvegna var Björn spurður um að-
dragandann; hversu langt er síðan hann
fór aö taka myndir?
Björn: „Ég byrjaði aö fikta við að taka
myndir, þegar ég var í sveit vestur á
Skógaströnd, en í rauninni hefst þessi
ferill með því að mér var gefin myndavél
haustið 1965 — ég var þá 15 ára. Þá
fékk ég strax áhuga; en þaö voru
myndatökur eins og gengur, heimilda-
myndir af fjölskyldunni og úr feröalög-
um.
Ég kom heim frá Þýzkalandi haustið
1972 og var ákveöinn í aö hvíla mig frá
skólanámi og vinna þann vetur. Þess-
vegna gerðist þaö, að ég komst til
Vestmannaeyja í gosinu í ársbyrjun
1973; var þar sjálfboöaliði, enda vanur
úr slysavarnadeild á Nesinu. Þetta var
ógleymanleg reynsla og gífurleg vinna,
en því miöur enginn tími til aö taka
myndir. Þó tók ég nokkrar og tel þær
með mínum betri myndum.
í sambandi viö myndatökur og kynni
mín af landinu, markaöi tímamót, þegar
ég fór um sumarið þetta sama ár að
vinna við leiðsögustörf á vegum Ferða-
skrifstofu ríkisins og Guömundar Jón-
Björn Rúriksson er fæddur í Reykjavík 1950, sonur hjónanna Önnu
Sæbjörnsdóttur og Rúriks Haraldssonar leikara. Hann ólst upp í Reykjavík, var í
sveit á sumrum og tók stúdentspróf frá máladeild MR 1972. Á námsárum sínum
skrifaði Björn þætti um tækni og vísindi, sem birtust í Morgunblaðinu á
árabilinu 1969—1974 og hann var fréttaritari blaösins á Ólympíuleikunum í
Munchen 1972, en þá dvaldist hann í Þýzkalandi. Hjá Ríkisútvarpinu vann hann
sumrin 1968—1970; fór á vegum þess út á land og vann þá einnig fyrir
heildverzlun með snyrtivörur. Hann fór aftur utan til fyrirlestrahalds í Þýzkalandi
1975 og hólt þá 12 fyrirlestra um ísland. Leiösögumaöur erlendra ferðamanna
var hann í 8 sumur. Síðustu árin hefur Björn stundaö nám í Viöskiptadeild
Háskóla íslands og lauk þaðan prófi síðastliðið vor.
Hann vann um tíma hjá Cessna-flugvélaverksmiöjunum í Bandaríkjunum,
hefur haldiö fjölmarga fyrirlestra um ísland þar í landi, haldið Ijósmyndasýningu
í Nikon House í New York og fyrirhuguð er Ijósmyndasýning hans að
Kjarvalsstöðum í maí næstkomandi. Kona Björns er Guðfinna Karlsdóttir úr
Köldukinn í Suður-Þingeyjarsýslu.
assonar. Þá var ég á ferðinni, bæöi í
byggðum og óbyggöum, en mest á
hálendinu — og svo fór aö ég vann við
leiðsögu í 8 sumur og kynntist þá
landinu nokkuð. Jafnframt óx áhugi
minn á því að festa eitthvaö af allri
þessari fegurð á filmu. Áriö 1973 hafði
ég tekið um þúsund myndir. Á næstu
tveimur árum bætti ég öörum þúsund
myndum viö safniö. Og núna er þaö
komið í 25 þúsund.“
Ég minntist á viö Björn, aö
myndir hans eru yfirleitt mann-
lausar. ísland er ákaflega ósnortiö
á þessum myndum, nánast sem
óbyggt væri.
Björn: „Ég tel ekki sáluhjálparatriöi
aö hafa fólk meö á landslagsmyndum
og geri þaö yfirleitt ekki. Ég fellst á, aö
stundum geti það þó átt rétt á sér til
þess að ókunnur áhorfandi fái einhverja
hugmynd um stærðir; einhverja viðmið-
un. í því sambandi vísa ég til meöfylgj-
andi myndar af goshvernum Strokki við
Geysi; stærð gossins ákvarðast að
sjálfsögöu af stærö mannsins, sem þar
stendur hjá.
Hinsvegar vil ég leggja áherzlu á, að
ég vil vera sá, sem flytur ásýnd landsins
framfyrir skoöandann. Við eigum svo
stórkostlegt land, að betur væri að sem
flestir kynnu aö meta þaö aö veröleik-
um. Og í annan staö lít ég svo á, að
Ijósmyndun geti verið listgrein og þá á
ég öllu fremur viö túlkandi list en
skapandi. Ég segi túlkandi vegna þess
að myndefnið er þegar til; þaö er þarna
og bíður aðeins eftir því að hugkvæmur
Ijósmyndari velji ákjósanlegan stað og
stund, ákjósanlega birtu og stemmn-
ingu. En til eru fleiri tegundir Ijósmynd-
unar og geta allar verið listrænar, þegar
bezt lætur: Fréttaljósmyndun, andlits-
myndir, auglýsingaljósmyndun og fleira.
Til þess aö útkoman veröi listræn, er
ugglaust bezt aö Ijósmyndarinn geti haft
alveg frjálsar hendur. Dæmi eru þess,
aö framúrskarandi myndir hafi veriö
teknar fyrir tilviljun. En ég stíla ekki
uppá tilviljanir; hallast heldur ekki aö því
að taka sem flestar myndir af einhverju
tilteknu viöfangsefni í þeirri von, aö svo
sem ein veröi góö. Þess í staö reyni ég
aö hugsa myndefnið sem bezt og vanda
sjónarhorniö — og yfirleitt tek ég ekki
nema 1—2 myndir af því sama.
Sem sagt; ég einbeiti mér að árangri
~við sjálfa myndatökuna, en læt að öðru