Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1990, Blaðsíða 14

skorín í sundur með teppahnífum,
jafnvel kveikt í þeim. Og það er
ábyrgðarhluti að feija fulla
bílfarma af útúrdrukknum ungl-
ingum yfir Krossá. Það verður
ekkert gert fyrr en bílstjóri fær
flösku í'höfuðið. Og svo er talað
um að ekki megi reykjá í rútum.“
„Við vitum á hveiju við eigum
von í kringum verslunarmanna-
helgi,“ segir Friðrik Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Hlíðarenda á
Hvolsvelli, sem er þriggja ára,
vönduð þjónustumiðstöð. Með
geysilegri vörslu komum við í veg
fyrir enn frekari skemmdarverk í
sumar. En þeim tókst að rífa
hulstrin utan af salemispappírn-
um hjá okkur, sem hvíla á inn-
byggðum grindum. Þeir rifu bara
grindur og hulstur í heilu lagi út
úr veggjunum. Og þarf gífurlegt
afl til. Maður skilur ekki hvaða
annarlegu hvatir liggja að baki
svona hegðun. I fyrra voru allir
blómapottar brotnir. Okkur tókst
að forða tijágróðri framan við
húsið í sumar, nema einu tré, sem
þeir rifu upp.“
Að takmarka fjöldann
eða ekki
Flestir stefna í Mörkina. Þar er
„fjörið“ núna. „Við höfum tak-
markað fjölda inn í Langadal við
350 manns,“ segir Kristján. „En
hvað hefur það að segja þegar
heilu rútufarmarnir streyma inn
í Húsadal? Ég giska á að þar
hafi verið yfír 3.000 manns um
stærstu helgar í sumar. Sukkið
var ofboðslegt. Og sem dæmi um
.skilningsleysi hjá yfirvöldum stað-
arins, þá hringdi skógræktarstjóri
um verslunarmannahelgina í hitt-
eðfyrra og bað okkur um að
hleypa fleirum inn — tll að jafna
umferðina."
„Austurleið er með geysimikið
vörslulið í Mörkinni um helgar og
er í beinu sambandi við lögreglu-
og sjúkralið," segir Gunnar
Sveinsson framkvæmdastjóri BSI.
„Gott samstarf á milli þessarra
aðila er mikilvægt. Við leysum
engan vanda með fjöldatakmörk-
unum.“ „Með fjöldatakmörkunum
getum við betur stjórnað þessu,
getum fylgst með svörtu sauðun-
um í hópnum," segir Kristján. „Ef
við hleyptum ótakmörkuðum
fjölda inn í Langadal, færi allt í
vitleysu. Við vitum ekki hvemig
hópar koma til með að haga sér,
en þeim sem valda vandræðum,
er neitað um aðgang. Lausnin hjá
okkur er að fá þessa hópa út úr
Mörkinni, en ég játa að þá hlýtur
„Krakkarnir verða að hafa eitthvað við að vera, annars æða þeir
bara um og fylla sig af bjór og brennivíni".
vandinn að stinga sér upp annars
staðar.“
Áfengisdauði, ofkæling,
ábyrgð
„Ábyrgðin er mikil hjá okkur
vörslufólki á staðnum. Dæmi:
Fjórtán ára strák bjargað inn í
skála. Líkamshiti kominn niður
fyrir 34 stig. Hefði orðið úti, ef
enginn hefði tekið eftir honum.
Kornung stelpa, viti sínu fjær af
drykkju, hleypur út í Krossá í
þeim tilgangi að drekkja sér. Og
aldurinn er alltaf að færast neð-
ar. í sumar sá ég oft útúrdrukkin
13—14 ára börn og enginn segir
neitt. Hver er ábyrgð foreldranna?
Af hveiju er áfengislöggjöfín ekki
strangari eða löggæslan meiri?
Margir koma ekki með tjald
með sér. Þegar gengið er um
svæðið að næturlagi, sjást margir
kornungir í vélsleðagöllum liggj-
Byrjað að undirbúa sig fyrir „fjörið“.
andi áfengisdauðir undir tré, með
pelann um hálsinn. Og hvernig
er hægt að fylgjast með ofkæl-
ingu, ef fjöldinn skiptir þúsund-
um?“
Meira drukkið og
meira ofbeldi.
„Mér finnst meira um slagsmál
og ofbeldi í sumar," segir Kristj-
án. Fleiri nefbrot. Meira um skurði
í andliti og jafnvel rifin eyru.“
„Hóparnir eru glaðværari og ró-
legri síðan bjórinn kom,“ segir
Gunnar. ■ „Um 4 þúsund manns
fóru í gegnum Umferðamiðstöð-
ina fyrir síðustu verslunarmanna-
helgi, sem við vissum ekki af.“
„Tvímælalaust að versna, segir
Vignir. Áður voru þeir með
vínflösku í annarri hendi, sem er
ennþá, en að auki eru allir komn-
ir með plastpela um hálsinn og
bjórdós í hina hendina. Áður komu
þeir timbraðir tilbaka. En nú þjón-
ar bjórinn sem afréttari og allir
koma góðglaðir tilbaka. Hann er
greinileg viðbót.“
„Þetta er meinsemd þjóðfélags-
ins,“ segir Gunnar. Og öllum kem-
ur viðmælendum mínum saman
um að þetta sé margnefnt „hal-
lærisplan" í miðbæ Reykjavíkur
sem er að flytja sig um set og
„skemmta“ sér úti á landsbyggð-
inni.
Hvað er til úrbóta?
„Um leið og við gerum eitthvað
fyrir fólkið, verður umgengnin
betri, segir Gunnar. Svæðin þurfa
að vera undirbúin til að geta tek-
ið á móti miklum fjölda. Austur-
leið hefur lagt í mikla uppbygg-
ingu í Húsadal, byggt myndarleg-
an skála og tyrft stór svæði. Það
hlýtur að skila sér í betri um-
Rómantísk nálgun andspænis hugsanlegum harmleik. „Við reynd-
um að gæta þess að enginn færi sér að voða.“
gengni. Fleiri útivistarsvæði ættu
líka að fá krakkana sjálfa í lið
með sér við vörslu eins og þeir í
Húnaveri. Hefur örugglega betri
áhrif en fleiri einkennisklæddir
lögreglumenn.“ „Þjóðin fer ekki
að rísa upp og laga til í kringum
sig fyrr en agi kemur í skóla og
heimili," segir Vignir. „Uppeldið
er byijunin. Má ekki banna. Ekki
farið eftir settum reglum. Islenska
fijálsræðið er orðið vandamál."
„Krakkarnir þurfa að tengjast
staðnum betur, þá kemur betri
umgengni af sjálfu sér, segir
Kristján. Skólar eru með hópferð-
ir hingað vor og haust. Oft er
dagskrá ekki nógu góð hjá þessum
hópum. Ef samstarf við kennara
og skólastjóra væri betra og hóp-
arnir kæmu hingað til að gróður-
setja eða „tæku flag í fóstur“ og
bæru með sér áburðarpoka, er ég
viss um að þau gengu ekki svona
illa um. Þau þurfa annað mark-
mið en að drekka í Merkurferð."
„Það vantar samstöðu um
Mörkina,“ segir Kristján. „Skóg-
Breskar „land-
göngusveitir“
viti sínu fjær
- hafa flutt sig frá Costa Brava
til grísku eyjunnar Korfú
Gisting er ódýr í hinu unaðsfagra, blómskrýdda þorpi, Kavos á
grísku eyjunni Korfú. Odýrt vín flýtur á diskótekum, sem hafa
sprottið upp eins og gorkúlur. Hvítur sandur. Silfurtær sjór.
Allt þetta dregur til sin unglingahópa frá Bretlandi, sem leggj-
ast í taumlaust drykkjusvall. I kjölfarið fylgir kynsvall, skemmd-
arverk, ofbeldi, jafnvel dauði. Þorpsbúar ráða ekki við neitt,
eru skelfingu lostnir, en halda samt áfram að taka við peningum
frá breskum ferðaskrifstofum.
eir brutu öll ljós hjá mér
í gærkvöldi," segir Ge-
orge Metaxas, eigandi
diskóteks sem enginn vill tryggja.
„Þeir koma saman í hópum og
hrópa England, England. Við
hlæjum að þeim, en erum í raun
dauðhrædd við þá. Á hveiju
kvöldi bijóta þeir eitthvað á
snyrtingunum. Sveifla sér til á
loftljósunum og reyna að slíta
þau niður." Á öðrum diskótekum
í Kavos kveður við sama tón.
Allir eru dauðhræddir, en enginn
þorir að gera neitt. Það er enginn
starfandi lögregla í Kavos, aðeins
næturlögregla kölluð út frá nær-
liggjandi bæ. Unglingahópamir,
viti sínu fjær af ölvun, eru búnir
að leggja Kavos undir sig.
Kavos var áður friðsælt fiski-
mannaþorp á suðausturhorni
Korfú. Hin goðsagnakennda
gríska Korfú er orðin aðsetur
Bresku óeirðahóparnir hafa flutt sig frá Costa Brava til Korfú. „Costa Brava er ekki lengur
„ekta“,“ segir einn úr hópnum. „Þessi staður fer alveg eins — þeir gera það allir. Kannski förum við
til Tenerife eða Bandarikjanna næst.“
þess versta, sem bresk lágstétt
sýnir. Bretar réðu yfir Korfú
1814—1864 og skildu eftir end-
urbætt vatnsveitu- og vegakerfi,
fallegar byggingar, lagabókstafi,
engiferbjór, krikket og gott
mannorð. Nú þeysa húðflúraðar
breskar „landgöngusveitir" um
eyjuna á ódýrum bílaleigubílum
og sýna íbúum Korfú verstu hlið-
ar Bretaveldis.
íbúar Korfú eru 120.000, en
400.000 ferðamenn koma þang-
að árlega. í júlí og ágúst eru um
7.000 ferðamenn daglega í 350
manna þorpinu Kavos. Breskir
karlmenn á aldrinum 16—25 ára
í miklum meirihluta. Örfáir mið-
aldra, enn færra ijölskyldufólk
og ferðamenn af öðrum þjóðern-
um hafa flúið til norðurhluta
Korfú.
Kavos stendur við blátært haf-
ið. Gengið er í gegnum ólífutijá-
lunda niður á ströndina. Yndis-
fagurt umhverfið minnir á ald-
ingarðinn Eden. En yfir 100 bar-
ir og diskótek eru í þorpinu.
Matsölustaðir auglýsa „enskan
morgunverð" og „snarl á kránni“,
14