Lesbók Morgunblaðsins - 08.07.1995, Side 1

O R G U N
L A Ð S
Stofnuð 1925
26. tbl. 8.júlí 1995 — 70. árg.
GIMSTEINAR GLÓA
í M ANN SORPINU
BÚKAREST, sumpart glæsileg borg með íburðarmiklum húsum eins og forsetahöllinni, sem Ceausescu lét byggja, greinilega eftir fyrirmyndum frá Moskvu. Svo
er það hin niðurnídda Búkarest fátæklinga og betlara, en jafnvel þar birtist allt í einu - eins og sést á myndinni - ung og glæsileg kona í nýjustu Parísartískunni.
IHUGUM margra útlendinga er Rúmenína hvað best
þekkt fyrir hrollvekjuna um Drakúla greifa. En blóð-
sugan alræmda er ekkert annað en snjöll amerísk
uppfinning því prinsinn Vlad Tepes var engin blóð-
suga, þótt grimmur væri, heldur ein fræknasta hetj-
Blóðsugur Rúmeníu
leynast í rústum
alræðisstjórnarinnar. En
jafnframt er að rísa upp
önnur og metnaðarfyllri
þjóð í Rúmeníu; þjóð
með drauma og þrár.
Eftir BENEDIKT
SIGURÐSSON
an í blóði drifinni sögu Rúmeníu, sem hlaut
ódauðlegan orðstír sinn fyrir að hræða og
hrekja á brott óvina- og árásarheri Tyrkja
á ofanverðri 15. öld. I dag leynast hins
vegar hinar raunverulegu blóðsugur
Rúmeníu í rústum alræðisstjórnar Ceau-
sescu, þar sem þær nærast enn á leifum
kommúnismans, þrautseigar og illdræpar.
Það er þjóðhátíðardagur Frakka og við
erum stödd í kokteilboði franska sendiráðs-
ins í Búkarest, höfuðborg Rúmeníu, áður
nefnd „París Austursins“, nú einfaldlega
„litla París“ (eða parís). í sendiráðsgarðin-
um franska er erfitt að fóta sig fyrir þeim
aragrúa embættismanna sem spígspora þar
um völl. Og þar er sjálfur forseti Rúmeníu
Ion Iliescu sem tekur vel undir ræðu
franska sendiherrans um mikilvægi tengsla
ríkjanna tveggja. Víst er sambandið gott á
milli landanna enda hafa margir Frakkar
kvænst rúmenskum konum og í boðinu er
úrval glæsilegra rúmenskra kvenna. París!
París! kalla þær í huganum. En fáar eru
útvaldar. Það er hvorutveggja æði dýrt að
ferðast til Parísar og harla erfitt að verða
sér úti um vegabréfsáritun þangað í kjölfar
ólögmæts innflutnings Rúmena til Frakk-
iands eftir byltinguna ’89. En vonin hefur
verið glædd í hjörtum þeirra og lifir áfram
góðu lífi.
Ein þeirra kemst ekki hjá því að roðna
þegar hr. París festir auga á henni. Kynni
hefjast, sú rúmenska heitir Ariana og elsk-
ar París, hún segist vera tilbúin að kynna
fransmanninum Búkarest, já alla Rúmeníu,
ef hann bara býður!
Ariana er eins konar samnefnari þeirrar
hugarfarsbreytingar sem nú á sér stað í
Rúmeníu, einkum Búkarest. Með ágætis-
einkunn í efnafræði sér hin snotra mær sig
knúna til að venda kvæði sínu í kross og
hella sér út í viðskiptalífið. Það vantar fjár-
magn inn í landið og engar rannsóknir
hægt að gera. Kennarastaða hennar skilar
henni aðeins sem nemur 5.000 ísl. krónum
á mánuði eða 100.000 lei, sem er undir
meðallaunum þar í landi. Þar að auki er
staða hennar ótrygg því nemendum fækkar
stöðugt vegna sívaxandi atvinnuleysis
(nálgast nú 10%) - þeir hafa einfaldlega
ekki lengur efni á því að vera í skóla. En
Ariana getur prísað sig sæla, hún er ein
af þeim fáu heppnu, hún á ríka foreldra
og þarf ekki að svelta þótt hún missi vinn-
una.
Önnur rúmensk gyðja er ekki eins hepp-
in. Hún vinnur í bókabúð og er með álíka
laun og Ariana en býr ásamt móður sinni
og fótalausum frænda í eins herbergis íbúð.
Þau hafa ekki efni á hjólastól en íbúðina
á móðirin þó sjálf. Þau eru ekki þau fátæk-
ustu. Aðrir eiga ekkert og þurfa að leigja
dýru verði og enn aðrir lifa á götunni.
Já, þetta er afleiðing stjórnar Ceausescu
sem tókst að vísu að greiða niður allar
erlendar skuldir ríkisins á mettíma og
varðveita sjálfstæði þjóðarinnar gagnvart
rússneska birninum, en hélt svo fast í
útópíuhugmyndir sínar að hann byggði
heilu hallirnar og götuhverfin að erlendri
fyrirmynd á meðan almenningur svalt
heilu hungri og hafði ekki einu sinni svo
mikið fyrir því að grafa upp fólk, sem enn
var lifandi í rústum jarðskjálftanna miklu
’71. Eftir það hlaut upp úr að sjóða, fólk-
ið hafði fengið meira en nóg. Og að lokum