Alþýðublaðið - 06.03.1982, Blaðsíða 1

Laugardagur 6. mars 1982 34. tbl. 63. árg.
PRÓFKJðRIÐ i KÓPAVOGI ER I DAG
Við minnum á prðfkjörið i Kópavogi i dag. Kjörstaðir opnir frá klukkan 10-22 í kvöld. Stuðningsfólk
Albvðuflokksins er eindregið hvatt til að kjósa og móta þarmeð sigurstranglegan framboðslista Alþýðu-
flokksins i Kópavogi fyrir komandi bæjarstjórnarkosningar. 18 karlar og konur eru á prófkjörslista AI-
þýðuflokksins — fólk sem hefur áhuga, reynslu og þekkingu.
Aiþýðuflokkurinn hefur veriö i stórsókn i Kópavogi siðustu árin. Fylgjum þeirri sókn fast eftir meö
góðri þátttöku i prófkjörinu i dag.
Tillögur Alþýðubandalags og Framsóknar um
stjórnkerfisbreytingai^iújiét^fjrrirJjosningar^^^^^^
„Helber
sýndarmennska,”
Ágreiningur um stjórnkerfismálin:_________
„Látum ekki vaða
yfir hausinn á okkur,”
— segir Sigurður E. Guðmundsson borgar-
fulitrúi Alþýðuflokksins, en neitar því að
þessi ágreiningur setji mörk á vinstra sam-
starfið í borgarstjórninni á öðrum sviðum
— segir Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir
borgarfulltrúi
„Að ætla að rjúka til i lok kjör-
timabilsins og fara að samþykkja
tillögur um stjórnkerfisbreyt-
ingar, sem næsta borgarstjórn
kannski nemur úr giidi á sinum
fyrsta fundi, tel ég/ alrangt og
raunar helbera sýndprinennsku,”
sagði Sjöfn Sigurbjörnsdóttir i
ræðu á fundi boygarstjórnar i
fvrrakvöld, þegar til umræðu
voru stjórnkerfismál borgar-
innar.
Sjöfn benti á, að i upphafi kjör-
timabilsins hefðu meirihiuta-
fiokkarnir gert róttækar breyt-
ingar á stjórnkerfi borgarinnar
með stofnun svokaliaðs Fram-
kvæmdaráðs. Flokkkarnir hefðu
verið sammála um nauðsyn
þeirra breytinga. ,,Þá var rétt að
málum staðið,” sagði Sjöfn.
„Stjórnkerfisbreytingar á nefni-
iega að sjáifsögðu að gera i upp-
hafi kjörtimabils, þannig að
breytingarnar sem gerðar eru
séu vel meintar og þýði i raun
breytingar til bóta, en beri ekki
aðeins merki sýndarmennsku,
eins og þvi miður málflutningur
Framsóknarog Alþýðubandalags
i þessu máli gerir.”
Sjöfn Sigurbjörnsdóttir fór
nokkrum orðum um þær tillögur,
sem Alþýðubandalagsmenn
hafa komið fram með i stjórn-
kerfisnefndinni og borgarstjórn.
Hún sagði m.a.: „Tillaga Alþýðu-
bandalagsins miðar að aukinni
miðstýringu, fjölgun fulltrúa i
dýrustu nefnd borgarinnar, og
sem einkum og sérilagi treystir
svokallaða: flokkseigendur og —
rekendur i sessi, þar sem tillagan
gerir ráð fyrir að borgarráðs-
menn, verði jafnframt formenn
voldugustu nefnda og ráða sem
myndi tryggja alræði flokks-
kommissaranna og óskoruð völd
yfir félögum sinum i sama
flokki.”
Siðan sagði Sjöfn: „Ég hef átt
þess kost að sitja ráðstefnur um
sveitarstjórnarmál hjá sósial- i
demókrötum i Noregi og Sviþjóð,
en þar hafa sums staðar verið i
gildi álika reglur og Allaballar '
vilja nú koma á hér i Reykjavik.
Hefur slikt stjórnkerfi viðhaldið
klikum og jafnvel heilum ættum
við valdastólana svo áratugum
skiptir og i einum bæ, sem ég
þekkti til i rúm 100 ár. Er mikil
óánægja rikjandi vegna þessa
meðal jafnaðarmanna á Norður-
löndum og stefnt að róttækum
breytingum i lýðræðisátt.
Það kemur þvi vel á vondan að
Alþýðubandalagið skulu nú grafa
upp þessar áratuga gömlu og úr-
eltu reglur um sveitarstjórnar-
mál hjá krötum i Noregi — reglur
sem þeir vilja og eru að losa sig
við — og gera að sinum hér i
Reykjavik.”
„Ég itreka að ég tel ekki rétt að
gera samþykkt um breytingar á
stjórnkerfi borgarinnar nú rétt
fyrir kosningar,” sagði Sjöfn
siðan. „Legg ég áherslu á, aukna
valddreifingu i sveitarstjórnum,
en lýsi mig andviga vaxandi mið-
stýringu.”
„Stjórnkerfisnefnd borgarinn-
ar var einhliða lögð niður af hendi
formanns hennar, Eiriks Tómas-
sonar, án þess að fulltrúi Alþýðu-
flokksins, Sjöfn Sigurbjörnsdóttir
fengi tækifæri til að segja nokkuð
um þá ákvörðun. Þarmeð var
samstarfi meirihlutaflokkanna
viövlkjandi endurskoðun á stjórn-
kerfismálum borgarinnar, end-
anlega slitið — og það upp úr
þurru”, sagði Sigurður E. Guð-
mundsson borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins f samtali við Alþýöu-
blaðiö, en miklar deilur urðu á
fundi borgarstjórnar i fyrrakvöld
um þessi stjórnkerfismál.
Alþýöuflokkurinn lagði til að öll-
um breytingum i þessum efnum
yrði frestað fram yfir komandi
borgarstjórnarkosningar, þar
sem tillögur til breytinga ■ hefðu
langt frá þvi verið fullræddar I
umræddri stjórnkerfisnefnd.
Studdi Sjálfstæðisflokkurinn hug-
myndir Alþýöuflokksins i þessum
efnum, en Framsókn og Alþýðu-
bandalag vildu keyra hálf- eöa
ómótaöar tillögur i gegn i snar-
hasti.
Sigurður E. Guðmundsson
sagði i samtalinu, að Eirikur
Tómasson hefði lagt þessa stjórn-
kerfisnefnd niður i algjöru heim-
ildarleysi og þvi hefði verið fárra
góðra kosta völ hvað Alþýðu-
flokkinnáhrærði. „Samstarfs-
flokkar okkar i meirihlutasam-
starfinu voru ekki til viðræðna
lengur um þessi mál i þeirri
nefnd, sem skyldi endurskoða
þessi mál og leggja fram mótaðar
tillögur. Þess vegna fannst okkur
Alþýðuflokksmönnum skásti
kosturinn vera sá i stöðunni, að
fresta málinu um sinn, eða fram
yfir kosningar. Þessu voru sjálf-
stæðismenn siðan sammála.”
— Hafði Alþýðuflokkurinn lagt
fram tillögur sinar i þessari
nefnd?
„Já, fulltrúi okkar hafði lagt
fram ýmsar hugmyndir, t.d. að
breytingum i skólamálunum.
Hins vegar átti borgarmálaráð
Alþýðuflokksins eftir að fjalla
nánar um þær hugmyndir og aðr-
ar þær er fram voru komnar i
nefndinni. Nú, mér vitanlega
hafði Sjálfstæöisflokkurinn engar
tillögur lagt fram i nefndinni, og
heldur þykir mér óliklegt að sjálf-
stæðismenn hafi ekki einhverjar
tillögur i handraðanum i þessum
efnum. Það var þvi mikið starf
óunnið i nefndinni, þegar hún var
leyst upp. A þeim fundi, sem
nefndin lagði upp laupana, var
fulltrúi Alþýðuflokkins frá vegna
veikinda og fékk þvi ekki tækifæri
til að tjá hug sinn til þeirrar
ákvörðunar. Svo virðist hins veg-
ar að fulltrúar Alþýðubandalags
og Sjálfstæðisflokks hafi ekki gert
a.thugasemdir við ákvörðun
framsóknarmannsins, Eiriks
Tómassonar.”
— Hafa þessi skoðanaskipti
meirihlutaflokkanna varðandi
þessi mál, einhver afgerandi
áhrif á vinstra samstarfið al-
mennt i borgarstjórninni?
„Nei, alls ekki. Þetta mál setur
ekki mörk á samstarfið á öðrum
sviðum”, svaraði Sigurður E.
Guðmundsson. „Hins vegar lát-
um við ekki vaða yfir hausinn á
okkur i þessu máli né neinu öðru,
en Framsókn og Alþýðubanda-
lagið hafa þvi miður haft tilburði i
þá átt i þessu máli. — En nú er
þetta mál úr sögunni i bili,” sagði
SigurðurE. Guðmundsson að lok-
um.
Sigurður E. Guðmundsson i ræðustól og Sjöfn Sigurbjörnsdóttir i
sæti forseta borgarstjórnar.
Mynd: Guðlaugur Tryggvi.
i
Sj álf stæðisf lokkurinn:
Rjúkandi
Meginástæðan fyrir þvi, að
sjálfstæðismenn hafa nú ákveð-
ið að hafa ekki opið prófkjör um
skipan framboðslistans er sá
klofningur, sem orðið hefur á
milli bæjarfulltrúa flokksins út
af afstöðunni til þeirra mála,
sem komið hafa upp hjá Bæjar-
útgerð Hafnarfjarðar... Ef við-
haft hefði verið opið prófkjör
hefði þessi ágreiningur leitt til
átaka, sem óhjákvæmilega
hefðu skaðað flokkinn. Þar af
leiðandi hafa sjálfstæðismenn
nú ákveðið að fela sérstakri
kjörnefnd það verkefni að gera
tillögur að framboðslista flokks-
ins.”
Ofangreind tilvitnun er ekki
úr ræðu eða riti andstæðinga
Sjálfstæðisflokksins, heldur tek-
in orðrétt og beint upp úr mál-
gagni Sjálfstæðisflokksins i
Hafnarfirði. í Hafnarfirði eins
og i velflestum öðrum bæjarfé-
lögum á landinu, er allt i hers
höndum innan Sjálfstæðis-
flokksins. Hver höndin upp á
móti annarri, allir á móti öllum.
Og það er fróðlegt að fylgjast
rústir
með þvi, hvernig sjálfstæðis-
menn leysa ágreiningsmál sin.
Þeir hverfa þá aftur til fortiðar
og láta ákvarðanavaldið i hend-
ur örfárra manna i flokkseig-
endafélögunum.
þessi klausa hér i upphafi,
sem tekin er úr málgagni Sjálf-
stæðisflokksins i Hafnarfirði,
segir meira en mörg orð. 1
fyrsta lagi er þar viðurkennt að
flokkurinn sé klofinn. 1 öðru lagi
er verið að segja stuðnings-
mönnum flokksins, að ágrein-
ingur innan hans komi þeim
ekkert við. Almennt flokksfólk
eigi ekki að fá tækifæri til að
leggja mat sitt á hlutina.
Flokkseigendaféiagið óttast
nefnilega, að dómur stuðnings-
manna verði þeim i óhag og þá
áhættu vilja þeir ekki taka.
Þetta sýnir svo ekki verður um
villst, að allt lýðræðishjal Sjálf-
stæðisflokksins er blekking ein.
Þegar harðnar á dalnum, kem-
ur hið rétta eðli i ljós. Þá eru
prófkjör ekki lengur hornsteinn
lýðræðis og réttlætis, heldur
geta prófkjör þá „óhjákvæmi-
lega skaöað flokkinn”.
Og nákvæmlega sömu for-
sendur gilda i Reykjavik og
Hafnarfirði hjá ihaldinu. 1 borg-
inni var meö bolabrögðum
ákveðið að leggja afhið opna
prófkjör, einungis til að ganga
frá Alberti Guðmundssyni. t
Hafnarfirði á Albert tvifara,
sem heitir Stefán Jónsson og sá
hefur setið i bæjarstjórn á
fimmta áratug. Stefán bessi
hlítir ekki alltaf flokksaga og
nú á að koma honum fyrir katt-
arnef i eitt skipti fyrir öll. Og
flokkseigendafélagið i Firöinum
hugsar eins og öll önnur flokks-
eigendafélög ihaldsins: Það
þorir ekki fyrir dóm almennra
stuðningsmanna, heldur kjósa
þeir Alþýðubandalagsleiðina,
bakherbergjamakkið og flokks-
ræði fárra útvaldra.
.Það er þvi engin tilviljun að
svokölluð kjörnefnd Sjálfstæðis-
flokksins I Hafnarfirði gengur
nú almennt undir nafninu af-
tökusveitin, sem ganga á milli
bols og höfuðs á Stefáni Jóns-
syni og hans likum, sem leyfa
sér að hugsa sjálfstætt..
En Hafnarfjörður og Reykja-
vik eru ekki sér á báti i þessum
efnum hjá Sjálfstæöisflokknum.
Um allt land loga illdeilur milli
flokksmanna. Það eru ekki að-
eins deilur milli stjórnarsinna
°g stjórnarandstæðinga. Fléira
kemur þar til. Hatrammar deil-
ur um hin og þessi mál ganga
sem rauður logi i gegnum flokk-
inn.
Það kemur aldrei skýrar i
ljós, heldur en einmitt fyrir
kosningar, að Sjálfstæðisflokk-
urinn er ekki flokkur i þess orðs
fyllstu merkingu, heldur eins
konar kosningabandalag.
Flokkurinn hefur aldrei byggt á
skýrri og afmarkaðri stefnu-
mörkun, heldur haft málefnin
svona i hliðarskúffum, en lagt
allt kapp á aö geta boðið fram
metorðagjarna lögfræðinga og
fyrirtækjaeigendur undir nafni
eins lista. Það hefur tekist hing-
að til, enda hafa lögfræðingar i
framboðsleik áttað sig á þvi, að
sterkara væri að fara fram und-
ir einum hatti en fleirum.
En upp á siðkastið hefur æ
fleiri sjálfstæöismönnum dottið
i hug að hafa skoðanir. Og þá fer
allt i baklás ikosningabandalag-
inu, Sjálfstæðisflokknum. Þá
kemur i ljós hve djúpar skoð-
anagjár eru i raun á milli
manna.
Það er þvi bannað að ræða
deilumál i Sjálfstæðisflokknum.
Það á einungis að nauðga sam-
an framboðslistum undir sömu
formerkjum og fyrr. En stjórn-
málaflokkur lifir ekki til eilifð-
arnóns á fornri frægö litrikra en
látinna foringja eins og Ólafs
Thors. Flokkur verður að taka
afstöðu til málefna liðandi
stundar. En Sjálfstæðisflokkur-
inn vill ekki viðurkenna þær
borðliggjandi staðreyndir og
heldur fast um fúnar og fallnar
stoðir flokksapparatsins.
En það er sama hve fáeinir
flokksbroddar fhaldsins reyna
að tjasla brotunum saman þvi i
huga almennings er Sjálfstæðis-
flokkurinn ein rjúkandi rúst.
Stoðir glæsihallanna eru falln-
ar. Valhöll —hreiður ihaldsins i
Reykjavik — er galtóm að inn-
an. Veggirnir standa, en tóma-
hljóð heyrist i rúmgóöum söl-
um. Þar er allt i þykjustunni,
þar lifa menn á fornri frægð, á
gömlum þjóösögum, þar er
óraunveruleiki Ásatrúarinnar
við lýði. Þar er gluggað i gamla
pappira og dáðst að gömium
köppum, sem hornfir eru. Það
gerðu Asatrúarmennirnir lika.
Einhverjar hallelújasam-
komur eins og landsfundur
Sjálfstæðisflokksins átti að
vera, duga skammt gegn isköld-
um raunveruleika daglegs lifs.
Það eru stálin stinn sem ráða
ferðinni hjá ihaldinu. Og á með-
an foringjar ihaldsins vega hver
annan, flýja stuðningsmenn á
náðir annarra flokka.
Sjálfstæðisflokkurinn i dag er
rúinn trausti. Hann er i raun
margir flokkar. Bautasteinn
hans — Valhöll — mun hins veg-
ar minna fólk á, að einu sinni
var til kosningabandalag á Is-
landi, sem hét Sjálfstæðisflokk-
ur. Sá flokkur er ekki til i dag.
Og fáir gráta afdrif hans.
— GAS