Alþýðublaðið - 27.07.1984, Síða 1

Heildargjöld skatthœsta einstaklingsins;
Samsvara árslaunum
20 verkamanna
Föstudagur 27. júlí 1984
142'tbl. 65. árg.
Þegar álögð heildargjöld 1984
eru skoduö kemur vel í Ijós hversu
fjársterkustu einstaklingarnir og
lögaðilarnir eru bundnir við Suð-
Heildarútlán Fiskveiðisjóðs um 6000 milljónir:
184% aukning útlána 1983
Lánveitingar Fiskveiðisjóðs á
árinu 1983 námu um 830 milljónum
króna og höfðu hækkað frá 1982
um 537,8 millj. kr. eða 184% (nær
þreföldun). Heildarlánveitingar til
fiskiskipa námu á árinu 730 millj-
ónum og er þaft 188% aukning frá
1982.
Til innlendra skipasmíða var var-
ið á árinu 451 milljón kr., eða 216%
meir en 1982 (rúmlega þreföldun).
Lán til erlendra skipakaupa námu
95,6 milljónum kr., 338% aukning.
Til endurbóta á skipum og til
tækjakaupa var veitt lán upp á
183,4 milljónir kr. en 66,3 milljónir
1982. Lánveitingar í formi fast-
eignaveðlána námu á árinu 87,7
Mengun frá álver-
inu jókst 1983
Flúormagn í grasi, heyi og laufi
hækkaði á árinu 1983 miðað við ár-
ið 1982. Aftur á móti lækkaði
flúormagn í barri. Þetta kemur
fram í niðurstöðum rannsókna á
gróðursýnum, sem voru tekin í ná-
grenni álversins í Straumsvík.
Ef þessar niðurstöður eru bornar
saman við flúormagn í grasi og heyi
fyrri ára, kemur í ljós að flúor-
magnið var mest árið 1976. Næsta
ár minnkaði það mikið og hefur
siðan haldist jafnt að undanskildu
árinu 1982, en þá lækkaði það veru-
lega. Árið 1983 var hinsvegar um
hækkun að ræða. Flúormagn í
laufi er ekki eins breytilegt og flúor-
magn í grasi og heyi, samt mældist
hækkun árið 1983. Hinsvegar hefur
flúormagn í barri, greni og furu far-
ið lækkandi allt frá árinu 1976, og
svo var einnig árið 1983.
ÍSAL segir að orsakirnar fyrir
menguninni árið 1983 séu þær að
það ár hafi verið um rekstrarerfið-
leika að ræða hjá álverinu. Höfðu
þeir í för með sér aukið og mjög af-
brigðilegt flúoríðútstreymi. Erfið-
leikana má rekja til svonefndra
blautra rafskauta, sem varð að not-
ast við um skeið og þeirra áhrifa,
sem sú notkun hafði á kerrekstur-
inn. Biluð ker og ker í gangsetningu
voru því óvenju mörg, en útstreym-
isgas frá þeim er ekki nema að híuta
dregið í gegnum þurrhreinsikerfi
álversins. Þegar ný ker eru gangsett
verður útstreymi flúoríðs með
mesta móti.
Auk þess hafði veðurfarið í júlí
og ágúst í fyrra sín áhrif. Mánuð-
irnir voru óvenju kaldir og úrkomu-
samir. Hefur það í för með sér að
megnið af útstreyminu hefur fallið
til jarðar í námunda við álverið.
milljónum, sem er 128% aukning
frá 1982. Auk þessa voru veitt hag-
ræðingarlán að upphæð 12.1 millj-
ón kr. en aðeins um 200 þúsund kr.
1982.
Útistandandi lán Fiskveiðasjóðs
námu í árslok 1983 alls um 5937
milljónum króna og höfðu hækkað
á árinu um 2719 milljónir. 83,6%
heildarútlánanna eru vegna skipa-
lána, um 8,5% vegna fasteignalána
til hraðfrystihúsa og um 3,3%
vegna annarra vinnslustöðva.
Á árinu 1983 námu tekjur Fisk-
veiðasjóðs um 730 milljónum kr.,
en gjöld um 643 millj. kr., tekjur
umfram gjöld urðu því um 87 millj.
kr.
Ógreiddir og áfallnir vextir voru í
árslok 1981 96,2 milljónir kr. Þá
voru allir gjaldfallnir vextir, drátt-
arvextir, reikningslegir vextir svo og
verðbætur og gengismunur á alla
vexti taldir að fullu til tekna og
eigna. Sambærileg tala í árslok
1982 var kr. 225 milljónir. En þá
voru 15 milljónir hvorki taldar til
tekna né eigna vegna óvissrar inn-
heimtu. Heildarfjárhæð ógreiddra
og áfallinna vaxta er i árslok 1983
389,3 milljónir kr. Ákveðið var að
meta óvissuþátt á kr. 40. milljónir.
ogreiddir vextir í árslok eru því tald-
ir kr. 349.369.602. Án óvissuþáttar
hefðu tekjur ársins orðið kr.
25.000.000 hærri ogeigið fé í árslok
kr. 40.000.000 hærra.
Af Útvegsbankanum er það að
segja að á árinu 1983 námu rekstrar
tekjur alls um 1273 millj. kr. sem er
106% hækkun frá 1982. Þar af
hækkuðu tekjur af vöxtum og verð-
bótum af útlánum um 114% og
vegna þóknunar og þjónustu um '
119%. Rekstrargjöld hækkuðu
milli ára um 94,2% og urðu um
1227 milljónir. Hagnaður af reglu-
legri starfsemi varð um 46 milljónir
en um 11 milljónir eftir skatta og
önnur gjöld, en í fyrra var tap á
rekstirnum upp á um 13 milljónir
króna. Það hefur þvi aldeilis snúist
til betri vegar hjá Útvegsbankan-
um.
vesturhorn landsins. Af þeim 14
einstaklingum á landinu sem greiða
eiga yfir 2 milljónir í hcildargjöld
eru 8 í Reykjavík, 5 í Reykjanesum-
dæmi en aðeins einn úti á landi,
nánar tiltekið Soffanías Cecilsson,
Grundarfirði.
Og þegar litið er á þá lögaðila er
greiða eiga yfir 14 milljónir í heild-
argjöld kemur svipuð útkoma í ljós.
Af 13 lögaðilum sem eru í þessum
hópi eru 9 í Reykjavík, 3 á Reykja-
nesi, en aðeins einn úti á landi, nán-
ar tiltekið KEA á Akureyri.
Varðandi einstaklingana eru
mjög áberandi í hópi skatthæstu
manna lyfsalar og læknar. í
Reykjavik eru 7 af 14 hæstu lyfsal-
ar, 4 af 11 hæstu í Reykjanesi, á
Suðurlandi eru tveir læknar meðal
5 hæstu, í Vestmannaeyjum 3 lækn-
Framhald á bls. 2
Launaskrið minna
en álitið var
í kjaramálaumræöunni að und-
anförnu hefur mikið verið rætt um
launaskrið og yfirborganir. Kjara-
rannsóknarnefnd gerir rcglulega
könnun á launum og vinnutíma
starfsstétta, sem flestar tilheyra að-
ildarfélögum ASÍ, frá öllu landinu.
Nýjustu tölur, sem frá þeim hafa
komið, eru fyrir fyrstu þrjá mánuði
þessa árs. Á því tímabili hækkaði
tímakaup verulega umfram taxta.
Þetta er mjög svipað og gerst hef-
ur undanfarin ár, en þetta launa-
skrið hefur yfirleitt gengið til baka
á næsta ársfjórðungi. Svo var t.d.
árið 1983, en þá var mikið Iauna-
skrið á fyrsta ársfjórðunginum, en
það gekk til baka á næstu ársfjórð-
ungum, með minni hækkun tíma-
kaups en samningar kváðu á um.
Sé gerður samanburður á fyrsta
ársfjórðungi ’83 og fyrsta ársfjórð-
ungi ’84, kemur í ljós að hækkanir
tímakaups verkafólks og iðnaðar-
manna hafa verið álíka eða minni
en áætlaðar hækkanir kauptaxta.
Hækkanir skrifstofufólks voru
1-1,5% og afgreiðslufólks 3-3,5%
umfram áætlaðan kauptaxta.
Þessi könnun kjaranefndar sýnir
því að það er minna um yfirborgan-
ir og launaskrið en sumir láta í veðri
vaka.
Um orkumál almennt og raforkuverð sérstaklega:
Iðnaðarráðuneytið leitar
að þriðja manninum
Árið 1983 var metár í raforku-
framleiðslu á Norðurlöndunum.
Framleiðsla raforku jókst um
8,7%, eða 20 TWh (milljarða
kílówattstunda) og varð saman-
lagt 275 TWh í löndunum fimm.
Á íslandi varð raforkan 3,8 TWh
og jókst um 5,3% frá 1982.
Þessar upplýsingar getur að líta
í fréttabréfi frá NORDEL. Nordel
eru samtök um norrænt samstarf
í raforkumálum. Það eru leiðandi
menn á Norðurlöndunum, sem
eiga sæti i Nordel. Þeir Jakob
Björnsson, orkumálastjóri, Hall-
dór Jónatansson, forstjóri Lands-
virkjunar, Kristján Jónatansson,
rafmagnsveitustjóri ríkisins, og
Aðalsteinn Guðjohnsen, raf-
magnsstjóri Reykjavíkur, eru full-
trúar íslendinga í samtökunum.
Af heildar raforkuframleiðslu
á Norðurlöndunum stóð vatns-
orka fyrir 67,4% framleiðslunn-
ar, 20,3% var frá kjarnorkuver-
um, en kjarnorkuver eru bara í
Svíþjóð og Finnlandi. Afgangur-
inn 12,3% var fyrst og fremst
framleiddur með kolum og olíu.
Á árinu 1983 lækkaði raforku-
verð í Danmörku, en þar er 96%
allrar raforkuframleiðslu fram-
leitt með kolum.
í bæklingi með fréttabréfinu
eru forvitnilegar upplýsingar um
hvernig rafmagnsnotkunin skipt-
ist milli iðnaðar og heimila. í
Danmörk er hlutur iðnaðarins
langminnstur, eða 28%, en á ís-
landi er hann langstærstur, ein
64%. í Finnlandi notar iðnaður-
inn 59% af raforkuframleiðsl-
unni, í Noregi um 50% og í Sví-
þjóð 45%.
ísland hefur sérstöðu að því
leyti að hér notum við jarðvarma
til upphitunar húsa, en á hinum
Norðurlöndunum er rafmagns-
upphitun algengasta fyrirkomu-
lagið.
Raforkuverð til heimilisnota á
Islandi er verulega hærra en á hin-
um Norðurlöndunum, þrátt fyrir
það að t.d. Danir verði að fram-
leiða alla sína orku með kolum og
olíu. Þegar þetta var lýðum ljóst í
vetur flutti Alþýðuflokkurinn
þingsályktunartillögu þess efnis
að farið væri ofan í saumana á
þessu og kannað hvers vegna raf-
orkuverðið væri svona hátt eins
og raun ber vitni.
Ríkisstjórninni var falið að
skipa nefnd þriggja óháðra sér-
fræðinga til að kanna gaumgæfi-
lega og skila sameinuðu Alþingi
skýrslu um orsakir hins háa raf-
orkuverðs og tillögum til úrbóta.
Við hringdum niður í Iðnaðar-
ráðuneyti og höfðum tal af Páli
Flygenring, ráðuneytisstjóra, og
spurðum hann hvað gerst hefði í
þessu máli.
Páll sagði að byrjað væri að
hreyfa við málinu. Það hefði verið
Ieitað til þriggja manna og þeir
beðnir að taka þetta að sér. Tveir
þessara manna hefðu samþykkt
að starfa að þessu en einn þeirra
hefði fengið umhugsunarfrest til
að ákveða sig. Hefði hann nýlega
gert upp hug sinn og neitað að
taka þátt í þessu. Ráðuneytið er
því enn að leita að þriðja mannin-
um. Páll sagði að það væri alls
ekki auðvelt að finna þrjá menn,
sem hefðu vit á þessum málum og
væru ekki á einhvern hátt viðriðn-
ir orkumálin í landinu. Sagðist
hann þó vonast til að úr þessu
rættist. Hinsvegar væri annar
þeirra manna, sem hefðu tekið
þetta að sér, svo störfum hlaðinn
í sumar, að það væri útséð með að
ekki verður hægt að hefja störf
fyrr en með haustinu.
Við spurðum Pál hvenær hann
byggist þá við því að niðurstöður
úr þessari athugun lægju fyrir. í
fyrsta lagi um áramót, sagði Páll,
þessir menn geta ekki tekið þetta
að sér í fullu starfi og verður því
að ráða fólk í gagnasöfnun fyrir
þá.
Þetta eru mjög flókin mál og
margt sem spilar inn í.
í vetur var ríkisstjórninni falið að skipa nefnd
þriggja óháðra sérfræðinga til að kanna gaum-
gæfilega og skila sameinuðu Alþingi skýrslu um
orsakir hins háa raforkuverðs og koma með til-
lögur til úrbóta.
Páll Flygenring ráðuneytisstjóri í iðnaðar-
ráðuneytinu, sagði að það væri alls ekki auðvelt
að finna þrjá menn, sem hefðu vit á þessum mál-
um og væru ekki á einhvern hátt viðriðnir orku-
málin í landinu. Tveir eru fundnir en ennþá
stendur yfir leit að þriðja manninum.