Tíminn - 16.06.1967, Page 9

FðiSTUDAGUR 16. júní 1967
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
.Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands. — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Forsætisráðherrann
hlaut vantraust
Þótt ríkisstjórnin héldi velli í þingkosningunum, hlaut
forsætisráðherrann fullkomið vantraust.
Meðan aðrir flokkar stóðu í stað eða bættu við sig
fylgi, var það flokkur forsætisráðherrans eins, sem tap-
aði. Sjálfstæðisflokkurinn fékk nú 37.5% greiddra at-
kvæða á öllu landinu, en 414% í kosningunum 1963.
Tap hans nemur um 4000 atkv. miðað við að hann hefði
hlotið hlutfallslega sama fylgi rg 1963.
Þetta tap hefur eingöngu orðið í tveimur kjördæmum.
í öðru þeirra, Reykjavík, þar sem forsætisráðherrann
var í efsta sæti, varð tapið iangmest Þar fékk Sjálf-
stæðisflokkurinn 1963 19.200 atkv. eða 50,7% greiddra
atkvæða. Nú fékk hann 17.500 atkv., eða 42,9% greiddra
atkvæða. Hefði hann hlotið óbrevtta hlutfallstölu, hefði
hann átt að fá 20,700 atkv. Miðað við það, nemur tap hans
hvorki mpira né minna en 3.200 atkvæðum.
í hinu kjördæminU, Reykjaneskjördæmi, tefldi for-
sætisráðherrann fram bróður sínum, sem heizta forustu-
manni. Þar fékk Sjálfstæðisflokkurinn í kosningunum
1963 41,1% greiddra atkv. og hefði átt að fá nú, ef hlut-
fallið hefði haldizt óbreytt, 6.124 Hann fékk aðeins
5.363 atkv. Miðað við þetta, nemur tapið 760 atkvæðum.
Með öðrum orðum, tap Sjálfstæðisflokksins er allt
í þeim kjördæmum, þar sem forsætisráðherrann og bróðir
hans hafa forustuna. Greinilegra getur vantraustið á for-
sætisráðherranum ekki verið.
Þess eru ekki dæmi á íslandi, að forsætisráðherra
hafi beðið slíkan ósigur í kosningum. Hvarvetna annars
staðar hefði slíkur persónulegur ósigur forsætisráðherra
leitt til þess, að hann hefði látið annan taka við.
Sá orðrómur hefur komizt á kreik, að það sé líka
ætlun Bjarna Benediktssonar að leggja til við forsetann,
að hann feli Emil Jónssyni stjórnarmyndun. Slíkt væri
ekki óeðlilegt. Stjórn undir forustu manns, sem hefur
beðið slíkan persónulegan ósigur og Bjarni Benedikts-
son að þessu sinni, yrði ákaflega veik stjórn. Vantraustið
á forsætisráðherrann fylgdi henni eins og skugginn.
Reykjaneskjördæmi
Framsóknarflokkurinn vann mikinn sigur i Reykjanes-
kjördæmi undir góðri forustu þeirra Jóns Skaftasonar,
Valtýs Guðjónssonar og Björns S.veinbjörnssonar. Þessi
sigur vannst, þrátt fyrir það að Sjálfstæðisflokkurinn
beitti hvergi öðru eins ofurkappi að Reykjavík undan-
skilinni. Talið er, að hann hal'i notað þar um 70% af
því fjármagni, sem hann varð1 til kosningabaráttunnar
utan Reykjavíkur.
Sjálfstæðisflokkurinn lagði sérstakt kapp á að aug-
lýsa í kjördæminu völd sín í Lar.dsbankanum. Hann hafði
i efstu sætum einn bankastjóra og tvo bankaráðsmenn.
Hann hélt veglegt boð fyrir ýmsa kjósendahópa. Þriðju
daginn fyrir kjördag hélt hann sérstaka matarveizlu fyrir
ungt fólk á Suðurnesjum. Föstudaginn fvrir kjördag,
sendi hann kjósendum á Suðurnesjum sérstakt boðs-
bréf, þar sém hann bauð þeim tií kaffidrykkju á kjördag-
inn.
Sigur Framsóknarflokksins verður enn meiri, þegar
þess er gætt hver vinnubrögð aðalandstæðingsins voru.
Framsóknarmenn í Reykjaneskjárdæmi eiga skildar mikl-
ar þakkir fyrir framgöngu sína
TÍMINN________________________________9
William V. Shannon:
Afstaöa Bandaríkjamanna til
deilu ísraelsmanna og Araba
Bandaríkjamenn hafa eindregna samúð með ísraelsmönnum
George Bundy,
— sem Johnson hefur skipað formann nefndar, sem á að vera
honum til ráðuneytis varðandi deilumál Gyðinga og Araba.
Bundy var helzti ráðunautur Kenneiiys forseta í utanríkismál-
um, en gerðist síðar forstjóri Fordstofnunarinnar-
Höfundur þessarar greinar
er einn af þekktustu blaða-
mönnum New York Times. í
greininni ræðir hann um af-
stöðu Bandaríkjamanna yfir-
leitt til fsraelsmanna og
Araba. Hann telur áhrif Gyð-
inga í Bandaríkjunum engan-
veginn eina ástæðu þess, að
samúð Bandaríkjamanna er
með ísrael.
JOHNSON forseti hefur efa-
laust hugleitt pokkuð áhrif á-
Fstandsins í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs á framcið-
farhorfur Demokrata, en þau
áihrif eru aðeins ein hliðargrein
margslunginna afleiðinga þass
óstands. Ekki er á nokkurn hétt
óeðlilegt eða óvenjulegt að for-
setinn nugleiði þetta atriði.
Erfiðleikar erlendis hljóta allt-
ai að hafa viss áhrif á stjórn-
mál innan lands og ríkisstjóm
sem er ábyrg gagnvart kjós°ná-
um sínum, hlýtur að leiða hug-
ann að þessum áhrifum.
Forsetinn verður að hafa
hliðsjón af tveimur andstæðum
viðhorfum meðal þjóðarinnar.
Bandaríkjamenn hafa flestir
samúð með ísraelsmönnum.
IForustumennirnir í Hvita hús-
inu flýttu sér að leiðrétta tals-
menn utanríkisráðuneytisins,
sem lét lét liggja orð að þeirri
tráleitu skoðun, að Bandaríkja-
menn væru jafn hlutlausir í
hugsun og orðum og valdhaf-
arnir voru I athöfnum.
Á hinu leitinu er svo eðlileg
andstaða gegn því, að Banda-
ríkjamenn dragist inn í ný hern
aðarátök. Ófriður er ævinlega
síðasta neyðarúrræði og enn
ófýsiiegra en ella vegna þess,
að Bandaríkjamenn eiga í mikl
um hernaðarátökum í Vietnam.
FOBSETINN lét sér hægt
um uppfyllingu þeirrar ótví-
ræðu skyldu, að tryggja rétt
ÍsrnoisTnsnna tii sií?lin«? um
Akabaflóa. Þetta stafaði ekki
ai því einu, að hann vildi vera
gætmn í athöfnum, heldur vildi
hann að þjóðin gerði sér ljóst,
að hann sýndi fyllstu gætni.
Hann vildi ekki eiga á hættu,
ei til hernaðarátaka kæmi, að
menn álitu að hann hefði látið
ur.dir höfuð leggjast að kanna
alla hugsanlega möguleika til
triðsamlegrar lausnar. En svo
iór, að framvinda aitburðanna
sjálfra, hinn skjótí sigur ísraels
manna og neitun Sovétmanna
um aðsioð Aröbum tdl handa,
ieystu forsetann úr öllum stjórn
málavanda.
Hik Johnsons forseta olli von
brigðum meðal forustumanna
í jsrael. En envinn, sem gerir
sér ljósan vanda þess manns,
sem veitir lýðræðisþjóð forustu,
saklelldi Johnson forseta fyrir
nvemig hann brás> við, eink-
um þó þar sem aldrei lék í raun
og veru neinn efi á, að hanT>
vær ákveðinn í að láta henuur
stt-nda fram úr errnum, ef niuð
syn krefði.
aUÐVELT væri að skýra sam
úð hvaða ríkisstjórnar Demó-
krata sem væri með ísrael með
þvi að benda á stjórnmálastyrk
Dandarískra Gyðinga. Gyðingar
í Bandaríkjunum eru að visu
aðeins 6 milljónir að tölu, en
þjóðin alis 200 milljónir. En
Gyðingar eru einkum saman
komnir í sex fylkjum, sem
brugðizt geta til beggja vona
urn stjórnmálaafstöðu, eða New
Y'.rk, New Jersey, Pensylvaníu,
Ohio. Illinois og Kaliforníu.
Bandarískir Gyðingar taka
mikmn þátt i stjómmálastarfi
og flokk Demokrata munar mik
ið um þá, bæði sem kjósendur
og við fjáröflun til flokksstarfs
inó.
Þessir stjórnmálastaðreyndir
valda því, að ekki er nema
eðlilegt, að Johnson forseti og
aðrir leiðtogar Demókrata leggi
hlustir við hjálparbeiðnum frá
ísrael. Að undanförnu hefur
töluvert grín verið gert að við-
brögðum öldungadeildarlþing-
mannanna Kennedys, Clarks,
Morse og fleiri slíkra, sem eru
„dúfur“ þegar Vietnam á i hlut,
en urðu allt í einu „haukar“
þegar fsrael var annars vegar.
GRUNNFÆRNI væri að telja
stuðning Bandaríkjamanna við
ísraei einungis til orðinn vegna
i'kvæða Gyðinga .Það mat væri
byggt á allt of mikilli hæðni.
Þeirri staðreynd verður ekki
móti mælt, að erfðavenjur Gyð
mga eru hluti af erfðavenjum
vestrænna manna. ísrael úr út-
vörður evrópskrar menningar
f Utlu-Asiu og á af þeim sök-
um réttmæta kröfu á stuðningi
B-andaríkjamanna, alve? eins og
Grikkland. Ítalía og Bretland.
Ennfremur stóðu Bandaríkja-
menn hjá og gátu ekki aðhafzrt
meðan nazistar myrtu evrópska
Gvðinga og hlytu því að finna
til mjög þungrar ábyrgðar, ef
þeir liðu nú, að Arabar eyddu
Gvðingum í ísrael.
Meðal Bandaríkjamanna verð
ur naumast vart nokkurrar sam
úðar í garð Araba, og er þarna
aö finna aðra hlið á sarna ten-
ingi. Þetta stafar af því, að hér
í Bandaríkjunum fyrirfinnst
enginn samstæður hópur kjós-
enda af arabisku bergi brotinn,
eins og hinir kaldhæðnu láta
sér um munn fara. Bandaríkja-
menn dá dug og hæfni, en
Arabar virfeast hvorugt hafa til
að bera, ef undan er skilin
ríkisstjórn Bourguiba í Túnis.
Bandaríkjamenn þekkja Eg-
vpta betur en aðra Araba og
nafa enn minni mætur á þeim
en öðrum Aröbum fyrir bragð-
ið John Poster Dulles ákvað
að hætta að veita Egyptum
fjárhagslegan stuðning við
g&rð Aswan-stíflunnar. Voru
þingmenn beggja flokkanna í
fuutrúadeildinni eindregið fylgj
andi þeirri ákvörðun. Þegar her
Nassers beið hvað mest afhroð
vai því innilega fagnað hér í
höíuðstöðvum bandarísku ríkis
stiórnarinnar. Þessa fagnaðar
gættí jafnt meðal Demókrata
frá Brooklyn og Republikana
fra Ir.wa, en varla getur talizt,
að kjósandi af Gyðingaættum
fyrirfinnist í þeirra heimaihér-
uðum.
EKKI verður í efa dregið,
Framhald á bls. 15.