Alþýðublaðið - 16.10.1985, Síða 2

2
Miðvikudagur 16. október 1985
■RITSTJÓRNARGREir - ■■ . ....
Áhrif Hagkaups á verslunar-
rekstur og almennt vöruverð
Pessadaganaminnast Hagkaupsmenn 25 ára
starfsafmælis. Þeir hafa fyllstu ástæðu til að
fagna. Fyrirtækið hóf rekstur í gripahúsum og
hlöðu I Eskihlíð.ogernú að reisastærstaversl-
unarhús á landinu. Þróun þess er engu likara
en ævintýri.
Forystumenn Hagkaups með Pálma Jónsson
i broddi fylkingar, hafa haft meiri áhrif á versl-
unarrekstur og vöruverð á íslandi en f lestir aðr-
ir. Stórmarkaðir þeirra hafa valdið byltingu í
verslunarháttum, og hafa sannanlega haft í för
með sér umtalsverða kjarabót fyrir alla við-
skiptavini.
Þaðerfull ástæðatil að færaþessu merkafyr-
irtæki hamingjuóskir á tímamótunum. Barátta
þess til að násettu marki hefurekki alltaf farið
fram með ró og spekt. Það hefur gustað tals-
vert am verslanaheiminn, þegar Hagkaups-
menn hafa farið inn á nýjar og ótroðnar brautir.
Mörg nýmæli, sem ollu deilum og átökum,
þykja nú sjálfsagðir þættir í verslunarrekstri.
En það hefur ekki farið hjá því, að þau straum-
hvörf, sem urðu í verslun á íslandi með stofnun
Hagkaups, kæmu harkalegavið þann almenna
verslunarrekstur, sem hér hafði tíðkast. Kaup-
maóurinn á horninu hefur orðið iila fyrir barð-
inu á þeim breytingum, sem fylgdu stórmörk-
uðum. Margir lögðu upp laupana af augljósum
ástæðum. Sú þróun varð ekki umflúin, þótt
sársaukafull væri.
Þegar Hagkaupsmenn hófu sinn rekstur tóku
þeir mið af verslunarháttum, sem einkum
höfðu rutt sértil rúms í Bandarikjunum og vfða
á meginlandi Evrópu. Með milliliðalausum inn-
kaupum á miklu magni neysluvarnings, tókst
þeim að lækka vöruverð mjög verulega. Undir-
tektir almennings sönnuðu þegar réttmæti og
nauðsyn þessara verslunarhátta.
Mönnum varð fljótlega Ijóst, að kjarabætur
almennings í lækkuöu vöruverði, gátu orðið
umtalsverðarmeð stofnun stórmarkaða. Fljót-
lega fylgdu aðrir í kjölfar Hagkaupsmanna, og
má þar t.d. nefna samvinnuhreyfinguna. Ætla
má, að samkeppni stórmarkaðanna hafi leitt til
enn frekari lækkunar á vöruverði.
Það kom einnnig fljótlega í Ijós, að stórmark-
aðir þurftu ekki að selja lakari varning en aðrir.
Með fjöldaframleiðslu á hverskonar fatnaði
hefur þeim til dæmis tekist, að gera háar
gæðakröfur.
En það eru ekki allir, sem vilja eöa geta versl-
að í stórverslunum. Mörgum finnst það óper-
sónulegt, aðrir þurfa að njóta aðstoðar kaup-
mannsins á horninu og enn aðrir vilja kaupa
öðruvisi varning en stórmarkaðir bjóða upp á.
Litla búðin starfar því enn og mun gera það um
ókomin ár. Þessi ólíku verslunarform virðast
geta starfað hlið við hlið. Það kemur m.a. i Ijós,
þegar Hagkaup reisir nýtt verslunarhús, þar
sem verða margar smáverslanir af ýmsu tagi.
Það er svo önnur saga hvort hér á landi sé
rekstrargrundvöllur fyrir þann aragrúa versl-
ana, sem nú starfa. Þensla i islenskri verslun
hefur verið gífurleg. Ekki er Ijóst hvaða áhrif
þessi þensla hefur á vöruverð, en leiða má að
því sterkar líkur, að i nokkrum greinum verslun-
ar hafi hún áhrif til hækkunar.
H agkaup hefur ekki fjárfest mikið í verslunar-
og vinnsiuhúsnæði þann aldarfjórðung, sem
verslunin hefur starfað. Það er ekki fyrr en nú,
að fyrirtækið leggur í umtalsverða fjárfest-
ingu. Það er von okkar á Alþýðublaðinu, að þau
fjárútlát komi ekki niður á vöruverði. Hagkaup
má ekki ganga á svig við gamla slagorðið:
„Drýgið lág laun, kaupiö góða vöru ódýrt“.
Minning
Hörður Thor Morthens
Fœddur: 31.12.1954. —
Hvers vegna þú, kæri frændi?
Hvers vegna? Dauða þinn bar að á
fögrum föstudegi, þegar sólin skein
í heiði. En daginn var tekið að
stytta. Laufin féllu af trjánum, eitt
og eitt. Þó skörtuðu þau marg-
breytilegum litum og fegurð gróð-
urs og jarðar var meiri en oftast.
Hvers vegna eru forlögin svona
grimm, að þú í blóma lífsins skyldir
þurfa að falla frá; á tindi lífs og
orku. Kannske var samhljómur
með þér og haustlaufunum. Má
vera að lífsins sól hafi aldrei náð að
skína með þeirri birtu, að ham-
ingjusprotar þínir næðu að springa
út.
Þó var hamingja þín mikil, þegar
þú eignaðist litlu dóttur þína, sem
Dáinn: 7.10.1985
nú er tveggja ára. Það var þín gleði
og þinn framtíðardraumur, að fá að
annast hana og lifa fyrir hana.
Aldrei sá ég Iífsins sól skína eins
bjart og skært, eins og úr augum
þér, þegar þú talaðir um hana. Þá
var ekki haust í augum.
Líklega voru þeir ekki margir sól-
ardagarnir i lífi þínu. Ég held ég
hafi skilið þig og við skildum hvor
annan. Guð hafði gefið þér djúpa
og sterka eðlisgreind. Þú veltir fyrir
þér lífsgátunni, en varst sjaldnast
ánægður með árangurinn. Þú vildir
vita meira, og komst mér svo oft á
óvart með þekkingu þinni og mikl-
um bóklestri.
Hugur þinn stóð ekki til mennta
eða langskólanáms, þótt greind þín
hefði komið þér langt. Þú varst
skapstór og stundum þvermóðsku-
fullur. Það varð ekki við allt ráðið.
Þú vildir sjálfur og einn ráða lífs-
gátuna. Um það var ekki deilt.
Það er stundum erfitt að vera
ungur og fullur af orku, sem enginn
vill nýta. Hver tekur mark á þeim
ungu? Við, hinir gömlu, þykjumst
hafa vitið og reynsluna. Én við höf-
um ekki tíma til að hlusta á æsk-
una. Við erum svo uppteknir af
okkur sjálfum og efnishyggjunni.
Þó berum við ábyrgð á því hvernig
fór um þitt Iíf, og svo margra ann-
arra, sem falla í blóma lífsins. Við
höfum ekki tíma né umburðar-
lyndi.
Frændi minn sæll: Þú varst alltaf
að leita að kærleikanum, eins og
milljónir annarra ungra manna og
kvenna. Svarið við þeirri lífsgátu,
var þitt eigið líf. Það greiðir enginn
hærra verð fyrir þá leit en með lífi
sínu.
Þú áttir kærleika til að gefa. Ég
minnist þess fyrir nokkrum árum,
þegar ég átti hvað bágast, hversu
fljótt þú skynjaðir, að eitthvað am-
aði að Didda frænda. Þá varstu 15
ára með hjartað á réttum stað. Þú
tókst um herðar mér með þessum
hlýju höndum og hvíslaðir að mér
huggunarorðum, sem ég gleymi
aldrei. Og síðasta ferðin þín var til
að heimsækja mig í bústaðinn á
fögrum haustdegi. En ég var ekki
ST. JOSEFSSPÍTALI
Landakoti
Lausar stöður
Fóstru og starfsmann vantar á dagheimilið
Brekkukot (börn á aldrinum 3—6 ára).
Starfsmann vantar á skóladagheimilið (börn á
aldrinum 6—9 ára).
Upplýsingar í síma 19600-250-260, milli kl. 09.00
—16.00.
Hjúkrunarfræðingar
Hjúkrunarfræðingar óskast á lyflækningadeildir
l-A og ll-A, handlækningadeildir l-B og ll-B, barna-
deild, svæfingadeild, skurðdeild og gjörgæslu.
Boðið er upp á aðlögunarkennslu fyrstu vikurnar.
Sjúkraliðar
Sjúkraliðar óskast til starfa á allar vaktir við eftir-
taldar deildir: Lyflækningadeildir l-A og ll-A,
handlækningadeildir l-B, ll-B og lll-B. Umsóknir
ásamt upplýsingum um nám og fyrri störf sendist
hjúkrunarforstjórasem veitir nánari uppiýsingar í
sima 19600-220-300, alla virka daga.
Reykjavík, 11. okt. 1985.
heima. Eg hef velt því fyrir mér:
Hvers vegna? Hefði öðruvísi farið?
Slíkt veldur heilabrotum.
Frændi: Það er komið að vega-
mótum. Það vissu fáir hvað í huga
þér bjó. Þú unnir fögrum listum.
Þú dróst línu á milli kjarna og hism-
is í málaralist á þann hátt að undrun
sætti.
Þessi minningabrot eru sundur-
laus. Þetta er bara skrifað fyrir þig.
Sárast finnst mér, að litla dóttir þín
skyldi ekki fá að njóta blíðu þinnar.
En ég vil þakka þér elskuleg og
drengileg kynni. Það er verst að þau
skyldu ekki vara lengur. Um leið vil
ég þakka mönnunum, sem komu á
slysstaðinn og reyndu allt til bjarg-
ar. En það nægði ekki, og varð þeim
mikið áfall. Þeim þakka ég fyrir
hönd fjölskyldunnar.
Svo bið ég góðan Guð að styrkja
þig kæra Alda, og líta til með þér og
litlu stúlkunni ykkar um ókomin ár.
Frændi minn! Far þú í friði!
Diddi frændi
Kópavogsbúar
Byggung í Kópavogi og Kópavogskaupstaður
boða hér með til kynningarfundar með lóðahöf-
um bygginga aldraða í Sæbólsreit, miðvikudag-
inn 16. október kl. 21 í Félagsheimili Kópavogs, 2.
hæð. Þar sem enn er óráðstafað lóðum er þeim
Kópavogsbúum sem náð hafa 60 ára aldri og
áhuga hafa á að kynna sér þessar framkvæmdir
boðið sérstaklega að koma á þennan fund.
Auglýsing frá
ríkisskattstjóra
Verðbreytingarstuðull fyrir árið 1985
Samkvæmt ákvæðum 26. gr. laga nr. 75 14. seþt-
ember 1981 um tekjuskatt og eignarskatt hefur
rikisskattstjóri reiknað verðbreytingarstuðul fyrir
árið 1985 og nemur hann 1,2868 miðað við 1,0000
á árinu 1984.
Reykjavík, 1. október 1985.
Ríkisskattstjóri.
Hjúkrunarfræðingar
Sjúkrahúsið á Húsavik óskar að ráða hjúkrunar-
fræðinga nú þegar eða eftir samkomulagi. Upp-
lýsingar veitir hjúkrunarforstjóri ( síma 96-41333.
Sjúkrahúsið á Húsavík sf.