Alþýðublaðið - 21.01.1986, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 21. janúar 1986
■RITSTJÓRNARGREIN' " " " ' '■ '
Aðför stjórnvalda að mennta-
og heilbrigðiskerfinu
I tíð núverandi rikisstjórnar hafa orðið óvenju-
miklar sviptingar um stefnuna í mennta- og
heilbrigðismálum. Markaðshyggja ráðandi afla
í ríkisstjórninni hafa sett svip sinn á afstöðu
stjórnarflokkanna til þessara tveggja mikil-
vægu málaflokka. Þetta hefur einkum komið
fram f niöurskurði á framlögum og þeirri lág-
launastefnu, sem nú stefnir í voða grundvallar-
þáttum þess velferðarþjóðfélags, er byggt hef-
ur verið upp á síðustu áratugum.
Heilbrigðiskerfið á nú við mikla erfiðieika að
striða, og er svo komið, að tugir og hundruö
sjúkrarúma í sjúkrahúsum landsins standa
ónotuð. Biðlistarsjúklinga, sem þurfaámargs-
konar læknisaðgerðum aö halda, lengjast
stöðugt og ástandið á mörgum sjúkrahúsum
er að verða óþolandi.
Kaup og kjör hjúkrunarstétta eru nú þannig,
að fjöldi fólks hefur hætt störfum og skortur á
hjúkrunarfólki verður æ meiri. Jafnframt eykst
álagið á þann hóp sem eftirerog vinnan verður
óhófleg. Þetta hefur aftur í för með sér sam-
skiptaörðugleika og margvísleg vandkvæði í
rekstri sjúkrahúsanna.
Aö lokum bitnar þetta ástand á sjúklingum,
almennri þjónustu sjúkrahúsannaog getu heil-
brigðiskerfisins til að sinna hlutverki sínu er
stórlega skert. Á þennan hátt hefur verið gerð
aðför að velferðarkerfinu, en eitt af grundvall-
aratriðum þess er að veita almenningi næga
og góða heilbrigöisþjónustu.
Þegar svona er komið hlýtur almenningur að
velta þvi fyrir sér hvort stjórnvöld séu vfsvit-
andi að gera aðför að heilbrigöiskerfinu. Að-
ferðin er kunn f herbúðum markaöshyggjuafl-
annaog henni vfðabeitt þarsem einkaframtak-
ið vill ná tökum á heilbrigðiskerfinu svo hagn-
aðarvonin fái ráðið ferðinni.
Svipaða sögu er að segja um þróun kennslu-
og menntamála hér á landi. Þar hafa lág laun
fælt fjölda hæfileikafólks frá kennslustörfum,
og má raunar tala um atgervisflótta. Þessi þró-
un erekki sfðuralvarleg en (heilbrigðiskerfinu.
Ástæðurnar eru margvíslegar.
w
I fyrsta lagi kemur þetta ástand niður á
kennslu heillar skólakynslóðar. Ætla má og
hægt að færa að því gild rök, aö sú kynslóð,
sem nú er í barna- og grunnskólum og raunar
framhaldsskólum einnig, fái ekki nægilega
góða kennslu. Slíkt bitnar auðvitað á þeirri al-
mennu menntun, sem nemendur hafa, þegar
þeir Ijúka skólagöngu.
w
I öðru lagi er ekki ólíklegt, að kennarar, sem
hafa orðið að berjast við stjórnvöld og kerfið tii
að fá mannsæmandi laun, en litlar undirtektir
fengið, verði andsnúnir stjórnvöldum, kerfinu í
heild og viðhorf þeirrageti að hlutastjórnast af
andþjóðfélagslegumviðhorfum.Slfkt hlýturað
hafa áhrif á kennslu og um leið viðhorf nem-
enda til þjóðfélagsins. Afleiðingarnar hljótaað
verða neikvæðar.
w
I þriðja lagi hlýtur sú láglaunastefna, sem rek-
in hefurverið gagnvart kennurum, að fæla ungt
fólk frá kennaranámi. Þetta hefur þegar komið
í Ijós.
w
I náinni framtíð mun þetta ástand hafa alvar-
leg áhrif á alla kennslu og menntun í landinu.
Rétt eins og f málefnum heilbrigðisstéttanna
geta menn velt þvf fyrir sér, hvort vísvitandi sé
reynt að skaða þessa veigamikiu undirstöðu
þjóðfélagsins til hagsbóta fyrir markaðs-
hyggjuöflin; kenninguna um framboð og eftir-
spurn. Margt bendir til að svo sé.
Af þessum tveimur dæmum um aðförina að
velferðarþjóðfélaginu má draga þá ályktun, að
stefna núverandi stjórnvalda sé orðin svo sam-
dauna frjálshyggjunni eða markaðshyggjunni,
að menn veigri sér ekki við að reyna að breyta
þeim grundvelli, sem samféiagið hefur byggt á
um áratugaskeið. Þeirláti sigeinu skiptahverj-
ar afleiðingarnar verða.
Lóðirnar 1
vegna þess að þegar til kom
treysti fólk sér ekki til að leggja
út í byggingaframkvæmdir við
þær aðstæður sem nú ríkja í
þjóðfélaginu.
Sigurður E. Guðmundsson,
sagði í samtali við Alþýðublaðið
í gær að nú væru á vegum borg-
arinnar tilbúnar lóðir undir
samtals 429 íbúðir, þar af 259
einbýlishúsalóðir. Til að skapa
sér hugmynd um þann kostnað
sem borgin hefði þegar lagt út í,
sagði Sigurður að nefna mætti
að ef gatnagerðargjöld yrðu nú
greidd af þessum Ióðum, myndu
þau nú samtals nema ríflega 214
milljónum króna.
Sigurður bætti því við að því
færi fjarri að gatnagerðargjöld-
in stæðu undir öllum kostnaði
borgarinnar vegna lóðanna,
heldur væri áætlað að þau
næmu 50—70% af heildar-
Útboð
Innkaupastofnun Reykjavfkurborgar óskar eftir tilboð-
um í eftirfarandi fyrir byggingardeild.
1. Loftræstistokka úr blikki fyrir forsal Borgarleikhúss-
ins f Reykjavík. Tilboðin verða opnuð fimmtudaginn 30.
jan. nk. kl. 11.
2. Ýmiss konar málningarvinnu innanhúss á leiguíbúð-
um I fjölbýlishúsum hjá Reykjavfkurborg. Tilboð verða
opnuð fimmtudaginn 30. jan. nk. kl. 14.'
3. Málningarvinna á íbúðum fyrir aldraða á vegum
Reykjavfkurborgar. Tilboðin verða opnuö fimmtudag-
inn 30. jan. nk. kl. 14.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri Fríkirkjuvegi
3, Reykjavfk, gegn skilatryggingu kr. 5.000,— og verða
tilboðin opnuð á ofangreindum tíma á sama stað.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
Frikirkjuvegi 3 — Simi 25800
Laus staða
Laus er til umsóknar lektorsstaða f lífeðlisfræöi (heil
staða) við læknadeild Háskóla íslands
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rlkisins.
Umsóknir ásamt rækilegri skýrslu um vlsindastörf,
rannsóknirog ritsmíðar, svo og námsferil sinn og störf
skulu sendar menntamálaráðuneytinu fyrir 15. febrúar
1986.
Gert er ráð fyrir að staðan verði veitt frá 1. júlí 1986.
Staða þessi er endurauglýst til leiðréttingar á auglýs-
ingu dags. 6. janúar 1986.
Menntamálaráðuneytið.
15. janúar 1986.
Kj arakröf urnar
ófullnægjandi
kostnaði við lóðir einbýlishúsa
og í hæsta lagi 25% af kostnaði
við fjölbýlislóðir.
Á þessum forsendum mætti
því ætla, sagði Sigurður, að
borgin hefði þegar lagt um 500
milljónir króna í kostnað við
lóðir sem ómögulegt væri að
segja um hvenær myndu seljast.
„Þessar 500 milljónir liggja
þarna nánast í jörðinni“, sagði
Sigurður.
R.víkurborg 1
fjármagn framangreindra aðila er
vandséð hvernig borgarsjóður hefði
getað staðið við þær greiðslur sem
hann þurfti að inna af hendi fyrir
áramótin.
Eins og sjá má af því sem að
framan er rakið er Ijóst að núver-
andi meirihluti og borgarstjóri
þurfa sérstakt góðæri til að geta
haldið fjármálum borgarinnar í
þokkalegu lagi.
Um fjárhagsáætlun fyrir árið
1986 verður því miður að segja að á
henni er lítið að byggja. Hún er
kosningaplagg í þess orðs fyllstu
merkingu. Tekjurnar eru að vísu
miklar en eyðslan er líka í hámarki.
Aukin skuldasöfnun á árinu 1986
er því óumflýjanleg. Slíkt hefur að
vísu áður skeð á kosningaári.
Stærri verður hún hins vegar í
sniðum nú en nokkru sinni.
Konur mótmœla ASÍ
— yfirlýsing frá Sam-
tökum kvenna á
vinnumarkaöi
Frá áramótum hafa samningar
verkalýðshreyfingarinnar verið
lausir. Þann 15. janúar lagði samn-
inganefnd ASÍ loks fram endanleg-
ar kröfur.
Þrennt einkennir kröfurnar og er
jafnframt lýsandi vottur um undan-
hald forystusveitar okkar.
í fyrsta lagi er ekki krafist vísitölu-
tryggingar launa. Stjórnvöld eiga
að ábyrgjast verðlagsþróun og
tryggja „að umsaminn kaupmáttur
haldist“. Núverandi ríkisstjórn hóf
feril sinn með því að ræna fjórðungi
umsaminna launa. Þessa dagana
linnir ekki tilkynningum um stór-
felldar hækkanir á opinberri þjón-
ustu. Samtök kvenna á vinnumark-
aði telja fráleitt að treysta slíkum
stjórnvöldum fyrir kjörum okkar.
í öðru lagi er lágmarkslaunakraf-
an allt of lág. Það framfleytir eng-
inn sér með 20 þúsund kr. á mán-
uði.
í þriðja lagi eru launakröfurnar
allt of lágar, eins og sést á lágmarks-
launakröfunni, en samkvæmt kröf-
unum verða sex neðstu launaflokk-
arnir undir 25 þúsund kr. á mánuði.
Það eru fyrst og fremst konur sem
fá greitt samkvæmt neðstu launa-
flokkunum. Miðað við kröfugerð-
ina eru þær konur um sjö klukku-
stundir að vinna fyrir einni krabba-
meinsskoðun.
Orðrétt segir að launakröfurnar
„miðist við að kaupmáttur taxta
skv. gildandi taxtakerfi haldist á ár-
inu sá sami og 1985“. Samtök
kvenna á vinnumarkaði benda á að
verðbólga mælist nú 42%, en í
kröfugerð ASÍ er miðað við 30%
verðbólgu. Þar sem ekki er gert ráð
fyrir neinum dýrtíðarbótum, þýða
kröfurnar einfaldlega að kjörin
munu rýrna stöðugt árið 1986.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
harma að forysta verkafólks skuli
enn einu sinni ætla að ganga til
samninga við atvinnurekendur, án
þess að nýta þann styrk sem felst í
samtakamætti og þátttöku félaga
verkalýðshreyfingarinnar.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
ítreka þau einföldu sannindi, að við
sigrum ekki í kjarabaráttunni nema
með breyttum vinnubrögðum.
Vinningar í „Landaparís“
6. janúar sl. var dregið í HAPPDRÆTTIVERNDAR, „LANDAPARÍS, vinningsnúmerin voru inn-
sigluð hjá Borgarfógetanum í Reykjavík á meðan beðið var eftir uppgjöri utan af landi. Eftirtalin núm-
er hlutu vinning:
Aerhavinnxngar
1015 15877 38384 64347 93333 111630 131006 154127 172197 182731
3068 17271 42760 68965 93605 113282 133208 159198 173176 184156
3418 17975 43564 69946 95414 113883 137057 160303 174124 185698
3445 19014 46159 72724 96423 115283 146953 161755 175641 192250
6210 20023 46466 76147 97167 121244 147928 161949 177281 193862
6975 23251 51612 86922 100252 123512 150291 164291 177966 198629
7022 25445 51644 88290 103287 125081 150871 166493 178020 200024
7088 27742 53135 88355 105423 128372 151249 166672 178898 200815
11853 33935 54206 91388 106399 129987 152848 169517 180752 204285
14763 35656 62701 92176 106413 130208 153254 170493 181355 205221