Tíminn - 18.08.1967, Blaðsíða 8

FÖSTUDAGUR 18. ágúst 1967.
TIMINN

— Vi« erum minnsta þjóð-
aríbrotið í Kanada, þar erá
jaínvel fleiri Kínverjar en ís-
lendingar, og stöðugt fer þeim
fækkandi, sem mæla á ís-
lenzka tungu.
Sá er segir, er þó skínandi
vel mælandi á íslenzka tungiu,
enda þótt hann hafi aldrei til
íslands komið sdn 69 æviár.
Hann heitir Þorsteinn Þor-
steinsson, er af íslenzku for-
eldri, en hefur alið allan sinn
aldur í Kanada og hefur um
langt árabil verið ritstjóri við
stærsta dagtblaðið í Wdnnipeg,
Winnipeg Free Press. Hann
kom hingað til lands fyrir
Þorsteinn Þorsteinsson er hljómlistarmaður góSur og starfrækti lengi eigin hljómsveit vestan hafs.
Óvíst er um framtíð
Lögberg-Hei
Þorsteinn Þorstetnsson. Tímamynd: ísak.
skömmu í hópi vesturtheimskra
blaðamanna, en þótti tilvalið
að hafa hér lengri viðdvöl en
þeir og hitta hér nákomna ætt-
ingja sína, sem hann hefur
aldirei augum litið. Tíminn
hitti Þorstein á heimili láru
Jóhannsdóttur, frænku hans,
og Jöhanns Gunnars Stefáns-
sonar forstjóra, en þar dvelur
hann þar til undir mánaðamót.
— Eg er fræjldrækinn, eins
og íslendingar yfirleditt, segir
hann, — og mig langar til þess
að hitta hér sem flesta ætt-
ingja mína, meðan ég dvel
hérna. Það er ekki að vifa,
hvort maður kemst hingað
nokkurn tíma aftur.
— Hefur það ekki hvarfl-
að að þér að koma hingað
fyrr?
—• Jú, jú, mikil ósköp, mig
hefur alltaif langað hingað, en
það hefur ekki verið svo auð-
velt að koma því við, en ég
hef haldið bréfasambandi við
Spjallað vió
v.-íslenzkan
blaðámann
Þorstein
Þorsteinsson
ýmsa ættingja mína hér á
landi, og aðallega á þann
hátt haldið við íslenzkunni,
sem ég lærði sem móðurmál.
— Þú ert fæddur vestxa?
—• Já, foreldrar mínir flutt-
ust vestur árið 1884, faðir
minn, Vigfús Þorsteinsson, var
frá Seltjamarnesi, en móðir
min frá Ednarsnesi. Þau' hófu
búskap í Winnipeg, en fluttu
þaðan fljótlega í íslendinga-
byggð ekki alllangt frá. Inn-
flytjendurnir áttu yfirleitt við
mikla fátækt að stríða, og for-
eldrar mínir voru eina fólkið
á staðnum, sem var sæmilega
stætt, m.a. áttu þau eina kú,
og öll ungböm á staðnum
fengu mjólk úr henni. Síðan
fluttust foreldrar mínir til
Portoartada la Praerai, og þar
fæddist ég árið 1898, en ég
man ekki eftdr mér fyrr en
við vorum flutt til Gladstone
við Manitobavatn vestanvert,
en þar var þá alíslenzk byggð,
og einar 18 fjölskyldur, sem
þar bjuggu. íslenzka var aðal
miálið að sjálfsögðu, og við
börnin vorum látin sækja ís-
lenzkan skóla, sem var í nokk-
urra mílna fjarlægð. En þarna
var mikil fátækt og á margan
hátt enfið lífsskilyrðd. Það
þurfti m.a. að fara tveggja
mílna vegalengd til að sækja
vatn. Og ennþá fluttum við
vestur á bóginn og komum
enn í íslendingabyggð, þar
sem faðir minn kom sér upp
allmyndarlegu búi, þar sem
þau bjuggu til 1915, er þau
bmgðu búi, og fluttu til
Lundar, sem einnig var alís-
lenzk byggð norður af Winni-
peg. Ég sótti íslenzkan mennta
skóla í Winnipeg, þar voru
þrír kennarar, séra RunólfuT
Manteinsson, Jóhann Jóhanns-
son, sem ííðar varð prófessor
við háskólann í Winnipeg, og
svo miss Jóhannesson, systir
Konráðs Jðhannessonar, sem
hefur, flugskóla í Winnipeg.
Þetta var ágœtur skóli, og við
íslendingarnir héldum hóp-
inn, og höfðum starfandi ís-
lenzkt nemendafélag. Ég fór
í herinn, eins og kanadískum
ríkisiborgara ber, þegar ég var
17 ára gamall, þá var heims-
styrjöldin fyrri skollin á. Ég
var lengst af í Englandi i
strfðinu, og nokkura táma í
Frakklandi, en lenti aldrei i
bardögum, sem betur fór. Eitt
sinn, er við vorum staddir
rétt norðan við Folkstone á
Englandi, var gerð loftár'ás á
bæinn, og litlu munaði að illa
færi, en við komumst þó und-
an.
— Fórstu senmma að fást
við blaðamennsku?
— Eftir að ég kom úr
hemum, var ég kennari um
nokkurt skeið, fyrst í alenskri
byggð, síðan í alíslenzkri, en
sdðan fór ég til Winnipeg og
stundaði þar alls konar störf,
byggingavinnu, sölumennsku
og fleira. Árið 1919 hóf ég
störf við vikublað og síðan
við dagblað og var lengi dreif
ingarstjóri, og einnig lagði ég
stund á prentiðn og loks fór
ég að skrifa m.a. við Winni-
peg Free Press. En árfð 1937
langaði mig til að fara út í
eitthvað sjálfstætt, og stofnaði
mit eigið vikublað í námabæ
einum. Það gekk nú heldur
brösótt, fjárhagurinn var
þröngur og allt í skuld, svo
að ég gafst upp við þetta, áð-
ur en langt um leið og _ flutt-
ist til Winnipeg aftur. Ég fór
í strfðið, en fór þó aldrei út
úr Manítóba, méðan á því stóð,
heldur starfaði einkum sem
fréttaritari fyrir dagblöð og
vikublöð. Eftdr að stríðinu lauk
og allt var í kaldakoli, víð-
ast hvar í Bvrópu, gerðist ég
formaður áróðursnefndar um
fatasöfnun til handa fó-
tæku og bágstöddu fólki í Bvr-
ópu. Slfbar safnanir vora mjög
víða um lönd og ákaflega vel
skipulagðar. f Kanada einu
safnuðtst 13 milljónir punda
af fötum, sem dreift var nm
meðal hins hrjláða fólks í
Bvrópu og víðar, jafnvel tö
Þýzfcalandis.
Lengst af siðan hef ég starf
að við blaðamennsku. Eg var
gerður að fréttaritstjóra Winni
peg Free Press fáum árum eft-
ir stríðslok, og hef ég verið
þar síðan. Þetta er stórt hlað,
kemur úr í þremur útgáfum
daglega, en ég annast ein-
göngu innlendar fréttir, og er
að mestu hættur að skrifa, en
annast umbrot, sem mynda
texta, fyrirsagnir og þar fram
eftir götunum. Ég anniast blaða
mannamámskeið, sem fram
fara á vegum bargarstjórn-
ar Winnipeg og kenni ungum
sem gömlum undirstöðuatriði
blaðamennsku.
— Þú hefur aldrei starfað
við íslenzku blöðin í Vestur
heimi?
— Nei, ég hef alltaf starfað
við ensfc blöð, en _nú á síðustu
árum tókum við íselndingar i
Kanada að gefa út timaritið
The icelandic Oanadian um ís-
lenzk efni að fornu og nýju.
Ég er í útgáfunefndinni og
annast fréttaskrif fyrir rdtið.
Fréttirnar, sem em einvörð-
ungu um íslenzk efni, tek ég
aðallega úr blaðinu' Lögberg-
Heimskringla. Þetta tímarit er
mjög aðgengilegt, enda á það
mifclum vinsældum að fagna
meðal fólfcs af íslenzku ætt-
erni og fjölmargra annarra. og
sem landkynningarrit er það
prýðilegt. Eins og ég gat um
áðian, em þeir stöðugt færri,
sem tala og lesa íslenzku i
Kanada, og óvíst er um fram-
tíð blaðsins Lögberg-TIeims
kringla, en hitt er vúst, að The
Icelandic Canadian mun
koma út í framtíðinni og efla
þau tengsl, sem Vestur-Islend-
ingar hafa við gamla landið.