Alþýðublaðið - 07.07.1987, Blaðsíða 2

MMnnmmn
Slmi: 681866
Útaefandi: Blaö hf.
Ritstjóri:; Ingólfur Margeirsson
Ritstjórnarfulltrúi: Jón Daníelsson
Blaöamenn: Orn Bjarnason, Asa Björnsdóttii og
Kristján Þorvaldsson
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent Ármúla 38
Prentun: Blaöaprent hf., Síöumúla 12
Áskriftarsíminn er 681866
Stjórnarþátttaka Alþýðuflokksins
Ný ríkisstjórn veróur formlega mynduö á morgun. Á
þeim ríkisráösfundi eru liðnir tveir og hálfur mánuður
frá alþingiskosningum. Sú ríkisstjórn sem nú tekur
við völdum er árangur stjórnarmyndunarviðræðna
undir verkstjórn Jóns Baldvins Hannibalssonar sem
forseti íslands fól frumkvæði til stjórnarmyndunar
þann 2. júní. Það kom hins vegar í hlut Þorsteins Páls-
sonar aö reka endahnútinn á verkið eftir að formaður
Alþýðuflokksins skilaði af sér umboði þann 2. júlí sl.
Myndun ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks, Alþýðu-
flokks og Framsóknarflokks er fyrst og fremst vinna
og verkstjórn forystumanna Alþýðuflokksins og ber
stefnuyfirlýsing og starfsáætlun hinnar nýju ríkis-
'stjórnar ótvírætt svipmót þess.
Margir jafnaðarmenn hafa verið efins um aðild Al-
þýðuflokksins að rikisstjórn með þátttöku fráfarandi
stjórnarflokka. Margir liðsmenn Alþýðuflokksins hafa
haft þann réttmæta fyrirvara á stjórnarþátttöku Al-
þýðuflokksins, að flokkurinn eigi á hættu að vera
stimplaður sem þriðja hjól undir vagni Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks með þeim afleiðingum
að litlu verði þokað til breytingaog umbóta i þjóðlífi
og efnahagsstjórn. Andstæðingar Alþýðuflokksins
hafa tekið enn stærra upp í sig og talað um að jafnað-
armenn hafi kokgleypt hvern öngulinn á fætur öðrum
og ekkert sé eftir af stefnumálum þeirra í nýjum
stjórnarsáttmála. Margir svonefndir hlutlausir fjöl-
miðlarhafaétið þessarstaðhæfingaruppog birt sem
staðreyndir.Til stuðningsmannaog kjósenda Alþýðu-
flokksins er þetta að segja: Berið saman stöðu flokks-
ins annars vegar sem ríkisstjórnarflokks með fjögur
veigamikil ráðuneyti; fjármál, viðskiptamál, dóms- og
kirkjumál og félagsmál ásamt málefnasamningi sem
flyturað stórum hlutahugmyndirog málefni jafnaðar-
stefnunnar — og hins vegar stöðu Alþýðuflokksins í
stjórnarandstöðu sautjánda árið í röð; á bekk með
áhrifalausum nöldrurum, óhæfur flokkur að knýja í
gegn stefnumál og hugsjónir. Til óupplýstra and-
stæðinga Alþýðuflokksins er hins vegar þetta að
segja: Berið saman stefnumál flokksins fyrir kosning-
ar, og stefnuyfirlýsingu og starfsáætlun nýrrar ríkis-
stjórnar. í þeim samanburði kristallast svipur hinnar
nýju stjórnar.
Að stjórna merkir að axla ábyrgð. Alþýðuflokkurinn
hefur tekið þá ákvörðun að taka þátt í nýrri ríkisstjórn.
Margar af fyrstu efnahagsaðgerðunum eru ekki vin-
sælar aðgerðir. Þær eru hins vegar nauðsynlegar til
að skapa jafnvægi i efnahagsmálum og stuðla að
auknum jöfnuði í lífskjörum. Það hefurkomið í hlut Al-
þýðuflokksins að veita forystu í efnahagsstjórninni.
Flokkurinn mun mæta versnandi horfum um verð-
bólgu og viðskiptahallaaf fullu raunsæi og alvöru. Al-
þýðuflokkurinn fer ekki inn í nýja ríkisstjórn sem
þriðja hjól undir vagni fráfarandi stjórnarflokka. Um
það berastefnumál hans vitni sem staðfest hafaverið
I málefnasamningi. Þar á meðal: Heildarendurskoðun
á skattkerfi, samræming á Iffeyrisréttindum, nýtt hús-
næðislánakerfi með lagasetningu og byggingu kaup-
leiguíbúða, uppstokkun í stjórnkerfi, efling atvinnu-
vega — nýsköpun atvinnulífs, endurskipulagning á
viðskiptabönkum í eigu ríkisins, aukin byggðastefna,
átak í menningar- og menntamálum, markviss fjöl-
skyldustefna með velferð barna fyrir augum, launa-
jafnrétti kynjanna og endurmat á störfum kvenna, og
samræming aðgerðaað umhverfisvernd og mengun-
arvörnum.
Alþýðuflokkurinn gengur með fullri reisn og alvöru
til þátttöku í nýrri ríkisstjórn og væntir þess sama af
sámstarfsflokkum sínum svo takast megi i samein-
ingu á við margvfslegan vanda í efnahags- og þjóðlífi
af fullum heilindum.

ÍÞriðjudagur 7. júlí 1987
Jón Danielsson skrifar
Þorsteinn Pálsson gengur á fund forseta íslands, umkringdur fréttamönnum sem munda tól sln og tæki. Takist
honum að skipta út öllum „gömlu ráöherrunum f dag, hefur hann styrkt stööu slna innan flokksins verulega."
Sá á kvölina
sem á völina
Þótt allt sé klappað og klárt og
nýja ríkisstjórnin taki við á morg-
un, er ráðherralisti Sálfstæðis-
flokksins ekki enn frágenginn og í
gær voru enn í gangi tilraunir til að
hafa áhrif á útlit hans úr ýmsum
áttum innan flokksins. Þorsteini
Pálssyni hefur fram að þessu tekist
bærilega að spila úr þeim fátæk-
legu kortum sem hann hafði á
hendinni, eftir að spilunum úr hin-
um pólitíska spilastokk hafði verið
skipt upp á nýtt í kosningunum.
Takist honum í dag að fá þing-
flokkinn til að útnefna ráðherra að
eigin vild, situr hann með trompás-
inn á hendinni að því er varðar
stöðu sína innan flokksins.
Enn er þó allt á huldu um fram-
gang Þorsteins í þessu máli. Það er
fyrir löngu fullvíst að Þorsteinn vill
skipta út öllum þeim ráðherrum
flokksins sem velgdu stólana á síð-
asta kjörtímabili, að sjálfum sér
undanteknum. Hann hefur líka fyr-
ir Iöngu gefið yfirlýsingar um það
að hann muni velja sína ráðherra
sjálfur. Allra síðustu dagana virðist
hins vegar sem nokkuð hafi dregið
úr ákveðni Þorsteins í þessu efni og
í sjónvarpsþætti í fyrrakvöld sagði
hann efnislega að „þingflokkur-
inn“ myndi koma saman til að velja
ráðherra flokksins í dag.
Menn velta því nú fyrir sér, hvort
þessi orð Þorsteins bendi til þess að
hann sé að gugg na á því að skipta öll-
um „gömlu“ ráðherrunum út, telji
andstöðuna of mikla, og sé því til-
búinn að fallast á einhverja mála-
miðlun.
Sé svo, virðist trúlegast að það
yrði Matthías Á. Mathiesen sem
fengi að halda ráðherrasæti sínu.
Það myndi þýða að Ólafur G. Ein-
arsson, fengi ekki ráðherrastól að
þessu sinni, en yrði enn um sinn að
láta sér nægja formennsku í þing-
flokknum.
Vitað er að Matthías Á. Mathie-
sen hefur unnið markvisst að því
undanfarna daga að fá að halda
ráðherranafnbót og af hálfu stuðn-
ingsmanna hans er mjög ákveðið
þrýst á Þorstein Pálsson um að
hann láti þetta eftir. Svo gæti þó
farið að ekki fáist hrein úrslit milli
þessara tveggja keppinauta úr
Reykjaneskjördæmi og samkomu-
lag verði því um að leita annað.
Verði sú niðurstaðan, virðist
kannski trúlegast að Halldór Blön-
dal verði fyrir valinu af þeirri ein-
földu ástæðu að aðrir landsbyggð-
arþingmenn flokksins koma tæpast
til greina. Þeir eru annað tveggja ný-
komnir úr ráðherrasætum, eða enn
í ónáð í flokknum síðan á dögum
ríkisstjórnar Gunnars Thoroddsen.
Fullvíst þykir að Friðrik Sophus-
son, verði nú ráðhera. Hann er
varaformaður flokksins og um
margt sjálfsagt ráðherraefni. Birgir
ísleifur Gunnarsson, fyrrverandi
borgarstjóri í Reykjavík, þykir
einnig afar líklegur. Hann hefur um
nokkurt skeið látið iðnaðarmál til
sín taka og fær væntanlega þann
málaflokk til umráða í nýju ríkis-
stjórninni. Friðrik Sophusson mun
þá trúlega taka við af Sverri Her-
mannssyni sem menntamálaráð-
herra og þá eru samgöngumálin eft-
ir handa Halldóri Blöndal. Tvö síð-
asttöldu hlutverkin gætu þó hugs-
anlega snúist við.
Þingflokksfundur Sjálfstæðis-
flokksins í dag verður án efa erfið-
ur. Spurningin um Reykjanesráð-
herra, eða e. t. v. Halldór Blöndal,
verður ekki auðleyst. Það er líka
vitað mál að raunar eiga allir gömlu
ráðherrarnr afar erfitt með að sætta
sig við að þurfa að hætta. Sverrir
Hermannsson og Ragnhildur
Helgadóttir hafa þó bæði tvö aflað
sér vissra óvinsælda á ráðherraferli
sínum og Matthías Bjarnason, á að
geta hætt með góðri samvisku fyrir
aldurs sakir, þótt raunar sé vitað að
hann myndi gjarna vilja halda
áfram. Ekkert þessara þriggja er því
talið hafa nokkra raunhæfa mögu-
leika til að halda áfram ráðherra-
dómi eftir fundinn í dag. Öðru máli
gegnir um Matthías Á. Mathíesen,
sem nýtur víðtæks trausts innan
flokksins og hefur ekki á ráðherra-
ferli sínum gert sig sekan um nein
stórvægileg mistök. Það er sem sagt
ekki auðgert að finna haldbær rök
fyrir því að honum beri að víkja.
Ráðherraraunum annarra flokka
er nú lokið og ráðherralistar Al-
þýðuflokks og Framsóknarflokks
hafa báðir séð dagsins ljós, að
mestu óbreyttir frá því sem frétta-
skýrendur hölluðust almennt að
fyrir helgina.
Hjá Alþýðuflokknum urðu þær
breytingar að Jóni Baldvin Hanni-
balsson og Jón Sigurðsson höfðu
stólaskipti miðað við spár flestra
fjölmiðla. Þetta kom nokkuð á
óvart en á hinn bóginn var vitað að
meðal Alþýðuflokksmanna á
landsbyggðinni var nokkur
óánægja með það að allir ráðherrar
flokksins kæmu úr Reykjavík og
raddir hafa verið uppi um það síð-
ustu vikurnar að Jón Baldvin tæki
fjármálaráðuneytið en einn lands-
byggðarþingmannanna kæmi inn
fyrir Jón Sigurðsson. Af þessu varð
þó ekki og e.t.v. hefur hér verið um
einhvers konar málamiðlun að
ræða.
Litlu munaði hins vegar að til tíð-
inda drægi á fundi Framsóknar-
manna á sunnudaginn, þegar ráð-
herraefni flokksins voru valin. Ekki
hafa verið gefnar upp atkvæðatölur
en samkvæmt heimildum Alþýðu-
blaðsins, var sáralítill munur á at-
kvæðafjölda nafnanna, Guðmund-
ar Bjarnasonar sem náði kjöri og
Guðmundar G. Þórarinssonar, sem
verður óbreyttur þingmaður á kjör-
tímabilinu. Að auki fengu svo
Alexander Stefánsson og Páll Pét-
ursson atkvæði.
Það fór ekki mjög leynt síðustu
dagana að Guðmundur G. Þórar-
insson ætlaði sér stóra hluti í ráð-
herrakjörinu og stuðningsmenn
hans þrýstu allt hvað þeir gátu á að
tryggja honum ráðherrastól. Það
var hins vegar fyrir alllöngu afráðið
að Alexander yrði nú látinn hætta
ráðherradómi og atkvæði hans því
ekki annað en eins konar smyrsl á
sárin.
Eins og getið var um í fréttaSkýr-
ingu hér i blaðinu fyrir helgi, hefði
Páll Pétursson um margt mátt telj-
ast eðlilegra ráðherraefni af hálfu
norðlenskra framsóknarmanna en
Guðmundur Bjarnason. Milli Páls
og Steingríms Hermannssonar ríkir
hins vegar ekki neinn sérstakur vin-
skapur og nægir það til að útiloka
Pál frá rfáðherraembætti. Hann
fékk hins vegar atkvæði og væntan-
lega á kostnað Guðmundar Bjarna-
sonar. Meira af svo góðu hefði e.t.v.
getað kostað Guðmund ráðherra-
stólinn, sem þá hefði farið til nafna
hans Þórarinssonar.
Svo fór þó ekki. Nú bíðum við í
spenningi eftir þingflokksfundi
Sjálfstæðismanna í dag. Fylgist
með! Lesið áfram Alþýðublaðið.