Alþýðublaðið - 04.09.1987, Side 4

^^Orn^pP^iUi^11
ultUvéí>oOÍ Otvo staði' ðir
•viKO^^aO°ar'
"ð^ásr
WffiQ,
- milljónir, á hverjum laugardegi. Upplýsingasími: 685111.
Föstudagur 4. september 1987
Ayatollah er hann kænn herforingi?
Khomeini hinn andlegi
ieiðtogi í íran og
„æðsti dómari" sér að-
eins gott eða ilít.
Áhangendur hans
leggja áherslu m.a. á
persónutöfra hans,
mótstöðumenn á
þröngsýni hans og
hefnigirni.
„Sá sem talar fyrir þjóðina er
tákn baráttunnar, þess vegna líta
íranir á mig sem tákn. Ég tala mál
þeirra, ég græt fyrir þá.“
Ayatollah Khomeini er vissulega
tákn uppreisnarmanna úr hópi
shíta. Frá valdatöku sinni hefur
hann lagað sína pólitík eftir vilja og
hugsanagangi shítafjöldans. Þrátt
fyrir það hlutverk, sem hann lék í
'uppreisninni í íran er hann í raun
aðeins fulltrúi menningar og hefðar
shítanna.
Áhrif Ayatollah eiga rætur sínar
í þjóðfélags og trúarlegri menningu
shítanna, sem ásamt meðfæddum
hæfileikum og persónutöfrum,
gerði hann þess megnugan að
breyta veraldarsögunni.
Áhangendur hans og trúbræður
lofa mjög hugrekki hans, sannfær-
ingarkraft og þokka hans. Þeir sem
eru á móti honum leggja áherslu á
hcfnigirni, þröngsýni og uppreisn-
arhug hans.
Hafinn yfir það veraldlega
Ayatollah Khomeini tileinkaði
sér pólitískan stíl og herkænsku og
hélt sér fast við það, fyrstu árin eftir
fall keisarans. Hann hóf sjálfan sig
yfir pólitískt þras, sem var mikið í
hinni íslömsku stjórn eftir fall keis-
arans. í mörgum tilvikum neitaði
hann hreinlega að blanda sér í mál-
in, þar til upp kom sú staða að hann
varð að gera það. Með því að hefja
sjálfan sig upp yfir pólitíska erfið-
leika, gat hann skellt skuldinni á
aðra, þegar eitthvað fór úrskeiðis.
Stíll hans og herkænska gaf fólki og
Uppreisnin réttlætir striðið gegn Irak að dómi Ayatollah,Khomeini og það gifurlega mannfall sem þvl hefur fylgt. Uppreisnin og strlðið gegn írak
hafa runniö saman og myndað volduga þjóðarhreyfingu I íran. Á myndinni sést, hvar hermenn hafa komiö fyrir myndum af leiðtoganum á striðstækj-
um.
stjórnmálamönnum af lægri stig-
um ráðrúm til að taka ákvarðanir.
Sömuleiðis tókst honum að fylgjast
grannt með þeim mönnum og mál-
efnum sem voru í brennidepli á
stjórnmálasviðinu í íran.
Önnur hlið á pólitískri her-
kænsku hans er tengd heimspeki
íslam og hlutverki hans sem hins
æðsta dómara. Hans heimspeki er
sú, að spilltum verður ekki bjargað,
þeim verður að útrýma, allt er ann-
aðhvort gott eða vont! Eins og hann
segir í dæmisögunni um hreina læk-
inn og kyrrstæða lónið. „Það er al-
veg sama hvað miklu hreinu vatni
lækurinn dælir í lónið, því það
verður áfram kyrrstætt og vatnið
því óhreint, ef vatnið á að vera
hreint verður að tæma lónið. “
Hvatt til átaka
Útfrá kenningunni um „gott og
illt“ sat Ayatollah Khomeini í há-
sæti sínu hafinn yfir hversdagsleg
vandamál í pólitíkinni. Það kom að
því að hinir tveir pólitísku pólar
rákust á. Fram að því hafði hinum
strangtrúaða fyrrverandi ráðherra
tekist, að vera hlutlaus í þrasinu. Nú
hvatti hann hægri sinnaðan flokk
islama og þúsundir stuðnings-
manna þeirra af lægri stéttunum, til
beinna átaka gegn herstyrk vinstri
sinnaðra. Þannig byrjuðu óskipu-
lagðir götubardagar milli fjöldans,
þeir bardagar halda áfram.
Auk þess tókst Khomeini að
veikja pólitískt afl Vinstrisinna með
því, að setja þeirra hugmyndafræði
og áform inn í sín áform. Hann
lagði ríka áherslu á, að hann væri
fulltrúi hinna undirokuðu og
minnimáttar.
í stað þess að vitna í marxisma
eða sósíalisma notaði hann orð
Kóranins þegar hann talaði um þá
sem eiga og þá sem eiga ekki. Þeir
sem eiga kallast „Mostakbirin" þeir
sem eiga ekki kallast „Mostazfin,"
hann varaði mikið við
„Monafikin," fjandmönnum
íslam, sem líka þýðir hræsnarar.
Þetta er illa dulbúinn áróður gegn
vinstri sinnum og kommúnistum.
„Mostazfin“ hinir undirokuðu eru
útvalin þjóð og grundvöllur valds
hans.
Löng var leiðin til valda
Leið hans til valda í íran hefur
verið löng og ströng. Árið 1963 stóð
hann fvrir prestabyltingu gegn svo-
kallaðri „hvítu byltingu“ keisarans,
sem átti að stefna að umbótum fyr-
ir þegnana og iðnvæða íran eftir
vestrænni áætlun, sem að dómi
prestanna gekk í berhögg við
íhaldssama siðfræði íslam.
í borginni Quam kom til bar-
daga. Khomeini var fangelsaður
mörgum sinnum og hótað opinber-
um ákærum. Þó hann sjálfur hafi
alltaf litið á sig sem heimspeking,
með þeirri von að honum yrði veitt-
ur „Ayatollah" titillinn (andiegur
leiðtogi þjóðarinnar), var hann
ekki það háttsettur að honum yrði
forðað frá handtöku. Hópur
Ayatollahs gengu þá fyrir keisarann
og lýstu því yfir að Khomeini væri
„eftirbreytnisverður. “ Honum voru
þá gefin grið, en var sendur í útlegð,
fyrst til Týrklands, síðan til hinnar
heilögu borgar Najaf í írak, og að
síðustu til Frakklands.
Það illa og djöfullega
Það var við kirkjuskólann í
Najaf, að Khomeini þróaði hug-
myndina um „velay at el faqih“ —
„stjórn trúarleiðtoga."
Rauði þráðurinn í þeirri hug-
mynd, sem hefur skaðað íslam og
er kveikjan að ósamkomulagi íran
við umheiminn og stríðinu' gegn
írak.
Ayatollah Khomeini leggur mikla
áherslu á hið illa og djöfullega í um-
heiminum. Fyrstu þrjú árin eftir
valdatöku hans, voru Bandaríkin
aðal-fjandmaðurinn, síðan komu
ásakanir á ísrael, írak og Sovét. Nú
er það Saudi-Arabía sem er á svarta
listanum, eftir fjöldamorðin í
Mekka nú nýverið, nú leyfir hann
stjórnmálamönnum í íran að
„daðra“ við Sovétríkin.
Ábyrgðina á fjöldamorðunum í
Mekka, leggur Khomeini þungt á
herðar Bandaríkjamanna sem eru
„sjálfur djöfullinn." Khomeini sór
hefndar. „Þegar sá tími kemur að
það er guðs vilji, munum við svo
sannarlega hefna okkur grimmi-
lega á þeim,“ hvæsti hann í æsing-
arfullri ræðu í íranska útvarpinu.
Með því að beina reiði sinni að
erlendum nýlendusinnum, heims-
valdasinnum og trúleysingjum, hef-
ur Kohomeini tekist að sameina
vinstri-sinna og strangtrúaða
stuðningsmenn sína, gegn aðal-
fjandmönnunum sem eru útlend-
ingar. Því er svo komið að uppreisn-
in og stríðið við írak er runnið sam-
an í volduga þjóðar-hreyfingu.
Uppreisnin réttlætir stríðið og hinir
föllnu eru dýrkaðir sem þjóðhetjur.
íranir eru nú í krossferð gegn þeim,
sem að þeirra mati hafa ekki hlýtt
vilja guðs, svo sem Haddan
Hussein forseta írak. Þeir eru nú í
„heilögu stríði," og ekkert fær
íranska leiðtoga til að stöðva það,
þrátt fyrir gífurlegt mannfall og
mikið efnahagslegt tjón.
í kóraninum stendur skrifað:
„Þeir sem deyja fyrir guð sinn, eru
ekki dánir. Nei, þeir lifa í sælu hjá
herra sínum og gleðjast í ríkidæmi
hjá guði.“