Tíminn - 05.11.1967, Blaðsíða 1

BLAÐ II
Byggingamálin
Átakalaust var á Alþingi þessa
vifcuna og eru menn stiMtir með
an eín ahagsfrumvanp ríkisstj'órn
arinnar liggiur í sailtinu. Ekiki var
þó tíðindalaiust og skal.nú greina
’friá nokkru því helzta, sem. til um
ræðu var.
>að valkti athygli að Eggert G.
Þorsteinsson, félagsniálaráð
herra, „varaði við of mikilli bjart
sýni“ ma-nna um að framlkvæmd-
irnar í Breiðhioltshverfi myndu
leiða tii lækkuniar byggingar-
kostnaðarins í landinu. Eitt aðai-
markmið framkvæmdanefndar
byggin,gaáætiunar ríkis og Reykja
víkurborgar í Breiðholtshverfi
átti að vera það að beita tækni
og stöðlun til byggingar hæfilegra
tnargra ódýrra íbúða til að hamla
gegn hinum óhæfilega háa bygg-
ingarkostnaði hér á landi sam-
tímis því að gert yrði átak til
að draga úr húsnæðisvandræð-
um. Þegar ráðherra tekur svo til
orða, sem félagsmálará'ðehrrann
geðri, meðan byggingafram-
kvæmdirnar eru í miðjum felíðum
miá ætla að eitthvað hafi farið
úrsfeeiðis í framfevæmdunum
þannig að ekki verði um ýkja
miifela læktoun byggingarkostnað
arins að ræöa í Breiðholti. Svona
varfærnislegt orðaiag ráðherra á
þeirri stundiu, sem hann talaði,
gæti líka þýtt að í Breiðholtinu
í Beykjavík sé nú verið að smíða
dýrustu íbúðir landsins i fjölda-
framleiðslu. Ekkert skal fullyrt á
þessu stigi um, hvernig túlka
beri þessi ummæli ráðherrans.
Framkvæmdanefndin
En hvað sem segja má um eðli-
lega byrjunarerfiðleika í frum-
raun tilraunar til að koma betra
skiipulagi á bygginganmálin á ís-
landi, hefur margt orkað tví-
mœlis í ákvörðunum svokailaðr-
ar framkvæmdanefndar bygginga
áætlunar. Upphaflega var ákveð-
ið, að bjóða verkið allt út og
milljónir á miUjónir ofan fóru
i undirbúning útboðsins. Þegar
verkið var svo til tilbúið til út-
boðs, ákvað framkvæmdanef.idin
Guðmundur H. Garðarson
— Alþingi sefur á verðinum um
virðingu sína og afhendir ríkisstofn
unum og sérfræðingum æ meira af
valdi sínu.
hins vegar að hætta við að bjóða
verfcið út og standa í þess stað
fyrir því sjálf. Bar hún því við,
að enginn aðili eða samtök aðila
á íslandi væru nógu öflug til að
tojóða í sivo stórt venk, en hins
vegar væri verfcið svo lítið og
iítiilfjörlegt, að enginn erfendur
aðili fengist til að líta við því.
Ýmsir hafa leyft sér að draga
þessa röksemdafænslu í efa
Tóku bæði hlutverkið
— og peningana
Ymsum fan,nst sknítið, þegar
þessi framfcvæmdanefnd var sett
á laggirnar. Til var í landinu
hiúsnæðismálastjórn og samkvæmt
lögum átti þessi stjórn að hafa
sem annað aðalhlutverk að gera
náðstafanir til að lækka bygginga
fcostnaðinn. í Lögunum sjálfum
er meira að segja talið upp í
12 liðum, hverjar þær ráöstafan-
ir skuli m.a. vera. Á þetta minnti
Einar Ágústsson í ágætri ræðu,
er hann flutti fyrir fnumvarpi
sínu um stuðning við bygginga-
sanwinnufélög, en fnumvarp þetta
fliytur hann ásamt Ólafi Jóhannes
syni. Einar sagði, að fátt og lítið
hefði verið framtovæmt af því,
sem lögin ætluðust til og skyld-
uðu húsnæðismálastjórn til að
gera í þeim efnum. Borið væri
við fjárskorti og hve ník þörf
væri að útdeila öllu fjármagni
ibyggin-garsjóðs til Lánaumsækj-
enda. Þessi viðbára fengist þó
ekki staðizt gagnrýni. Nú er s-vo
komið, að á annað hundrað millj-
únir knóna af fé því, sem Hús-
inæðismála-stjórn á að haf-a tii ráð
tstöfunar, hefur farið til fram-
fc-v æm d a n ef n d a r by g.ginga-á ætl u n -
ar í Breiðholti og vafasamt um
árangur, en öll líkindi tiiað tölu
vert meir-a af fé byggiiígasjóðs
verði tekið traustataki áður en
lýkur.
Ymsum finnst nú að það hafi
veriö óþarfi að setja uipp nýja
-nefnd ti-1 að taka lögskyldað hlut
verfc húsnæðismiálastjórnar að sér
'og skörin færa-st uipp í bekkin-n,
þegar nýja nefndin lætur sér ekki
nægja að taka hlutverkið af þess
ari stjórn heldur tekur pen-
ingana af húsnæðis-mlália'stjórninn
fl-íika.
2 þúsund bíða
f ræðu sinni sagði Einar Ág-
ústsson, að áætla mætti að hátt
á annað hundrað húsbyg-gjendur
-biðu nú eftir 1-áni frá Hiúsnæðis-
málastjórn. Fyrir rúm-um 7 mán-
uðum, þegar athugun hefði verið
gerð á lánsumsóknum til Húsnæð
ismálastjórnar, hefði ástan-dið ver
'ið þannig, að urn 800 umsóknir
'höfðu engin lánsloforð fengið og
Ijóst, að þær myndu ekki fá á
þessu ári, en um 600 umsækjend-
ur höfðu hi-n-s vegar loforð um
'lán, se-m þó ætti ekki að koma
fi-1 útborgunar fyrr en eítir 1.
maí 1968 (það var nefnileg-a
'kosiö á sl. vori). Engin ta-lnin-g
hefur farið fram á umsóknum,
-að því að vitað er eða o-pinbert
gert, en þær umsóknir, sem bor-
izt hafa til viðbótar síðan, skipta
án efa hundruðum, sagði Einar.
Engar lífcur væru á, að þessir
-húsbyggjendur femgju lán úr
-byggin-gasjóði fyrr en á árinu
1970 í fyrsta lagi.
Húsnæðiskostnaður
og verðbólga
Einar Ágústsson sagði, að verð
bólguivöxturinn og húsnæðis-skort
urinn væru tvær hliðar á sama
málinu og ef menn meinuðu eitt-
hivað með öLl-u sín-u t-aii um að
draga þurfi úr verðbóLguvextin-
um, þ-á sé la-usn húsnæðisvandans
eitt af því, sem a-Llra fyrst k-o-mi
ti-1 álita. ÖlLum sé ljóst, að þjóð-
fé-lagið hafi ekki uppfyllt fr-um-
stæðustu skyidur sínar við ein-
stakiinginn fyrr en það hefur gert
hon-um kieiift að eignast viðun-
andi, hæfLLegt húsnæði við við-
ráðanieg-u verði. Þess vegna verði
ekki hj-á því komizt að Alþingi
það, er nú sitji, verði að auka
fjárhagsgetu byggin-g-arsjóðs. ekki
Ingvar Gístason
— færum myndlistina um landið alit
sízt þar sem allar líkur bendi til
þess ,að nokkrir tekjustofnar
sjóðsins dragist saman eins og
t.d. launaskattur og skyid-usparn
aður vegna samdráttar í vin-nu á
þes-su ári.
Frá 1959 hafi kostnaður við
byggingu meðalíbúðar hækkað ur
456 þús. krón-um í 1024 þúsund
krónur, eða meir& ert tvöfaldazt.
Þótt söluverð í-búða sé svo hátt,
sem raun ber vitni skv. útreikn-
ing-um Hiagstotfunnar, hafi þó
jafnan verið til aðiljar, sem byg-gi
umd-ir þessu verði og séu þar ým-
is byggingansamvimn-ufélög fremst
í flofeki.
Byggingarsamvinnu-
félög
Menn m-umi e-nm það mitola
fjaðrafok, sem hafi orðið hér í
'bor-ginni á s.l. vetri, þegar frá
því var skýrt í blöðum, að Bygg-
ingafélag verkamanma og sjó-
manna hefði tekizt að koma upp
íbúðu-m við Reynimel hér í borg-
inni fyrir mjög hagstætt verð.
M-aður haifi ge-ngið u-ndir manns
hönd tiil að gera þ. r tölur tor-
tryg-gilegar, en ekki sé vitað til
þess, að þeirn hafi verið hnekkt,
enda hafi síðan verið birtar töl-
ur frá öðrum byggingansamvinmu
féLögu-m, sem mjög gangi í sömu
átt og megi þar nefna Byggingar-
samvinmuféLag atvinnubifreiða-
stjóra og Byggingarsamvinnufé-
la-gið Framtak. Þessa. uppiýsing-
ar sýni, að með þvi að bindast
sa-mtöku-m á veg-u-m byggingar-
samvinnufélaganna, ska-pi men-n
sér mesta möguleika á að koma
upp eigin ibúðum á hagkvæmu
verði. Hér eins og á svo mörg-um
öðrum svið-um, sé það leið sam-
vinn-u og samihjálpar, sem hag-
kivæmust sé. Þessa leið vilji flutn
ingsmenn gera greiðfærari með
flutningi frumvarpsins, en það
fjaliar um for.gangsrétt bygging-
arsamvinnufé-lag-a við lóöaúthlut-
un og að Seðla-bankinn kaupi
ríkistryggð skuidabréf byggi-ng-
arsamvinnufélaga fyrir ei-gi lægri
upphæð en 75 millljónir króna
árlega.
Rarqlæti
G-uðmundur H. Garðarsson
flu-tti jómfrúarræðu sina á Al-
þingi á fimmtudag, en Guðmuud-
ur á nú þar sæti sem varaþing-
maður. Hann er þriðji varaþing-
maður Sjálfstæðisf-lokksins í
Reykjavík. Fj-aLlaði ræða hans
einnig u-m * lánsfjárhliö Bygging-
armiálanna. Mælti hann fyrir frum
varpi uim að lán sjóðfólaga úr
lífeyrissjóðum, sem stofn-aðir eru
með lög-um eða viðurkenndir af
fjármiálaráðuneytin-u, skuli í engu
skerða rétt hlutaðeigandi til lána
úr byggin-gasjóði rikisi-ns, en nú
eru í gi-ldi regLur, sem núverandi
ríkis-stjórn hefur sett, sem stór-
lega skerða rétt sjóðfélaga líf-
eyrissjóðanna í þessum efnum,
þótt m-ynd-un Lifeyri-ssjóðanna sé
ekikert annað en frjáls sparnaður
viðkomandi stét-ta, sem myndað
hafa si-nn 1-ífeyrissjóð og öllum
stéttum og starfshópum er heim-
ilt að stofna sinn lífeyrissjóð og
Leggja ti-1 hans fé með frjáisum
framilög-um o-g þetta fólk greiðir
jafnt og al-Iir aðrir tiL hins al-
menna veðlánakerfis, byggingar-
sjóðs, sem þjóðin stend-ur öll að.
Guðmund-ur flutti þetta frum-
varp samkvæmt beiðni, er Lands-
samiband Lífeyrissjóða hafði sent
Atþi-n-gi í Október 1967, en þetta
máil hcfur lengi verið baráttum-ál
BSRIB og lífeyrissjóðanna og
minnti Kristjá-n Thorlaciufi á það
við umræðuna.
Þverrandi virðing
og völd Alþingis
Athyglisverðari var þó sá þátt-
ur ræðu Guðmund-ar H. Garðars-
s-onar, er fjallaði um Alþingi,
þverran-di völd þess og virðingu
og óhæfileg yfirráð ýmissa ríkis
stofnana og sérfræðinga í mai-
efnum, sem þingmenn eru kjörn-
ir til að fjalla um fyrir hönd
umbjóðenda sinna. Mér finnst
ástæða tii að vekja athygli á
þessum þætti ræðu hans og ég
vii taka undir við Guðmund í
þessu. efni. Þvi ríkari ástæða þyk
ir mér tii að gera þen.nan þátt
ræðu hans að umta-lsefni, þar
sem Morgun-blaðið felldi hann
niður, þegar það birti jómfrúar-
ræðu Guðmundar á föstudaginn.
Guðmundur sagði, að þeirrar
tiihn-eigin-gar gœtti stöðugt meir,
að o-piniberar stofnanir eða ráð
geti sett þegnunum stólinn fyrir
dyr-nar og beinl-ínis aftrað þvi,
eða dregið úr sjálfstæðri viðleit’ii
horgaranna sér tii bjargar. Ahrif
alils fcyns opinberr-a stofnana haíi
auikizt á sama tíma og staða Ai-
þin-gis tii áfcveðinna afskipta af
málefn-um þegnan-na verði minni
en áður. Áfram-hald slíkrar þró-
unar gæti tefit lýðræðinu í hætt
og stóriega dregið úr virðingu
fyrir þeirri mikilvægu stoín-un,
sem Aliþingi er. Af hálf-u Alþin-gis
hafi þeirrar tiilhneigingar gætt,
að hér hafa verið samþykkt lög
um ýmsar stofnanir og ráð, sem
Eggert G. Þorsteinsson,
félagsmálaráðherra
— ég vara við of mikilli bjartsýni um
að Breiðholtsframkvæmdirnar leiði
til lækkunar byggingarkostnaðar.
eigi að h-afa sem sjálfstæða-sta
stöðu til að fjailla urn að ráða
algeriega gangi mála á viökom-
andi sérsviðum. Að afhenda slíkt
vald út fyrir Alþin-gi gæti verið
nauðsynlegt í vissum undantekn-
ing'a'rtilfellum, en því ætti að
vera sett mun meiri takm-örk og
þrengra svið en nú eigi sér stað
í því mið-ur alLt of mörgum til-
felilum.
Óhæf starfsaðstaða
Alþingis
Oft heyrist sagt, að a-lþin-gls-
men-n vilji helzt h-afa þetta svona
svo þeir þurfi ekki að standa í
þessu sjáilfir með ærinni fyrir-
höfn og aðgerðum, sem hafi i för
með sér óvinsæLdir. Nokkuð sé
í þessu hæft og megi virða al-
þingismönmum það til vork-unnar
veg-na hi-nnar lélegu starflsaðstöðu
sem alþingismenn hafi, saman-
borið við t.d. starfsaðstöðu sér-
fræðinga r-íkisvaldsins. TiJ að
sporna við þei-rri óhellaþró-un,
að ríkis-va-ld'ið, Alþingi og þj-óðin
í heiLd verði of háð mati og á-
ætlunum ríkissérfræðinga og
stofnana eða sérhagsmunahópa,
sé' mikiiLvæg-t að aLþingismenn fái
þá starfsaðstöðu, að þeir geti ver-
ið virkari í afskiptum sínum af
því með hvaða h-ætti megi styrkja
sem m-est a-ukið sjálfstæði ein
stakLinganna og atvinnulífsin-s
jafnframt því, sem ríkisstofnun-
u-m og emibættismannakerfinu sé
veitt auikið aðhaLd.
Einar Ágústsson
— Alþingi það er nú situr kemst
ekki hjá að gera ráðstafanir til að
auka tekjur byggingasjóðs.