Tíminn - 10.04.1968, Qupperneq 9

9
MIPVIKUDAGUR 10. apríl 1968.
Utgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Krlstján Benedlktsson Rltstjórar: Þórarton
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og todrið)
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjóraar: Tómag Karlsson Aag-
lýsingastjórt: SteingrimuT Gislason Rítstj.skrifstofui i Eddu-
búslnu. simai 18300—18305 Skrlfsofur: Bankastrætl 7 Af-
greiSslusiml: 12323 Auglýsingasíml: 19523 Aðrar skrifstofur.
sími 18300 Askriftargjald kr 120.00 á mán. tnnanlands — í
lausasölu kr 7 00 eint. - Prentsmiðjan EDDA h. t.
• •
Ongjjveiti í skólamálum
Undanfarin misseri hafa umræSur um sikólamál verið
mjög miklar hér á landi, og hafa þar sagt álit sitt bæði
lærðir og leikir. Það er samdæmi svo að segja allra
þeirra, er til máls taka, að skólakerfið sé úrelt, kennsla
ólífræn, aðstaða til náms og skólahalds víða alls ófull-
nægjandi, námsefnið hæfi engan veginn kröfum líðandi
stundar, hvað þá framtíðar. Allir kalla hátt á gerbreyt-
ingar, endurskoðun löggjafar og vinnubragða. Hitt er og
athyglisvert, hve fátt nýtt hefur í raun og veru komið
fram um það, hvað gera skuli. Umræðurnar eru enn
býsna neikvæðar, en þegar að ákveðnum tillögum kemur,
verða skoðanir skiptar.
Nemendur landsprófsdeilda í gagnfræðaskólum hafa
nú farið kröfugöngu til þess að knýja á um úrbætur í
kennsluháttum, borið kröfur á spjöldum og gengið á
fund menntamálaráðherra. Þetta er nýlunda, meira að
segja mjög ánægjuleg nýlunda, vegna þess, hve ungling-
arnir sýndu yfirleitt mikla ábyrgðartilfinningu og glögg-
an skilning. Þetta mætti verða mönnum ábending um
það að hafa skólanemendurna sjálfa meira með í ráðum,
þegar skólamálum og kennsluháttum er ráðið til lykta.
Þó að reynsla unglinganna sé ekki mikil, er skilningur
þeirra á því, sem að þeim snýr oft furðulega glöggur og
umfram allt laus við fordóma.
Fræðslulögin, sem sett voru fyrir rúrnum tveim
áratugum, voru og eru býsna frjálslegur rammi, en til
þess að hann nýttist til framfara í kennsluháttum, þurfti
miklu meiri fannsóknar- og tilraunastarfsemi af opin-
berri hálfu. Það er ekki hægt að aetlast til þess, að slíkt
frumkvæði komi frá yfirfullum skólum og illa launaðri
kennarastétt að nokkru ráði, einkum þegar draga verður
hvern eyri til sliks með töngum út úr fjárveitingavaldinu.
Dugandi kennarar og skólastjórar hafa þó oft hreyft
við merkilegum nýjungum og beitt þeim í skólum sínum,
en þá skortir stuðning af opinberri hálfu, svo að þessar
umbætur falla alltof oft niður með þeim, sem hóf þær.
Það er augljósara en um þurfi að tala, að skólalög-
gjöf og kennsluhættir þurfa að vera í sífelldri endur-
skoðun, og verður að stefna þar saman reynslunni í land-
inu sjálfu og aðfenginni þekkingu. Þetta tvennt verður
að haldast í hendur, ef vel á að fara. í stað þess að viður-
kenna þespa skiðreynd, hefur núverandi ríkisstjólrn
. gersamlega látið undir höfuð leggjast að efna til slíks
endurmats á víðtækum og raunhæfum grunni. Hún hefur
fellt hverja tillögu á Alþingi um að koma þessum vinnu-
brögðum á. Þyngst er ábyrgðin af þessu sinnuleysi á herð-
um menntamálaráðherra, sem þykist vera að láta fara
fram einhverja skrifstofuendurskoðun og.hefur ráðið til
hennar einn mann, að vísu vel lærðan og til góðs líkleg-
an í samstarfi yið menn, sem starfsreynslu hafa. Það er
eins og ekki sé við það komandi að stefna saman til
endurskoðunar fræðslulaga og skólamála mönnum með
reynslu og þekkingu á því, sem er, og mönnum með
nýja þekkingu á erlendum rannsóknum.
Hér er um stórt og margþætt mál að ræða. Sof-
andaháttur og sinnuleysi ríkisstjórnarinnar í þessum mál-
um er svo áberandi. að jafnvel ungir Sjálfstæðismenn
gerast eins konar ríki í ríkinu og efna til einhverra einka
rannsókna og athugana. En öngþveitið heldur áfram að
magnast í fræðslukerfi landsins, óánægjuraddirnar
hækka, en ríkisstjórnin er ófær um að beita sér fyrir
nokkrum skipulegum vinnubrögðum'til úrbóta. Þetta er
sú ömurlega mynd, sem við blasir.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT

Kanada fær sérstæöan for-
sætisráðherra innan fárra daga
Trudean hefur verið í Frjálslynda flokknum aðeins í 3 ár
INNAN FÁRRA daga mun
nýr maður taika við forsætisrað-
herraembættinu í Kanada. Á
ftókkslþin'gi, sem Frjá'Lsiyndi
flokkurinn hélt í seinustu viku.
sagði Lester Pearson af sér for-
mennsku floikksins og tilkynnti
jafnframt, að hann myndi láta
hinn nýja fonmann taka við for-
sáetisráðiherrastörfum innan
tveggja vikna. Val hins nýja
formanns kom ekki á óvart, því
að sigri hans hafði verið spáð
seinustu vikurnar. Hins vegar
brýtur það nær allar ýfenjur í
stjórnmiáluim Kanada oig þótt
víðar sé leitað. Hann hefur t.d.
ekki verið í flokknum nema 3
seinustu árin, en hafði oft áður
verið harður gagnrýnandi hans.
Hann hneygðist áður til sósíal-
isma og var oft talinn hálf-
kommúnisti vegna þess, að
hann barðist svo ákaft um skeið
gegn staðsetningu kjarnorku-
vopna í Kanada, að honum var
eitt sinn neitað um bandaríska
vegabréfsáritun. Hann þótti þá
ekki æskilegur gestur í Banda-
ríkjununii. Hann er mikill heims
maður í lifnaðarháttum, á dýra
bíla og gengur í dýrum fötum,
þótt hann eigi það til að vera
stundum svo hirðuleysislegur í
klæðaburði, að það hneyksli
pólitíska félaga hans. Hann hef
ur jafrivel mætt á þingfundum
án hálsbindis og á sandöium.
En þótt hann sé heimsmaður,
er hann bindindismaður oæði
á tóbak og áfengi og er enn
ógiftur, þótt hann eigi miklu
fylgi að fagna hjá hinu fagra
kyni.
ÞAÐ ERU ekki nema t.veir
til þrír mánuðir síðan að farið
var að ræða í alvöru um Pierre
Elliot Trudeau, sem formanns
efni í Frjálslynda flokknum.
Það er hins vegar alllangt sið-
an Pearson tilkynnti að hann
myndi draga sig í hlé á áfiur-
nefndu flokksþingi. Margir for
ustumenn flokksins höfðu gefið
kost á sér og voru búnir að
reka þann áróður svo lengi, að
menn voru orðnir þreyttir a
þeim, enda höfðu allir þeirra
takmarkað fylgi. Trudeau birt-
ist sem nýr og óumdeildur á
seinustu stundu. f alvöru var
ekki farið að ræða um hann
sem formannsefni fyrr en eftir
að Pearson hélt ráðstefnu í
byrjun feblyiar með forsætisráð
herrum hinna ýmsu ríkja Kana
da, en þar var rætt um frum-
drög að nýrri stjórnarskrá íyrir.
Kanada. Ýmsir óttuðust að til
alvarlegs klofnings kynni að
koma á þessari ráðstefnu milli
forsætisráðherra hins fransk-
sinnaða Quebec-ríkis annars
vegar og forsætisráðherra
hinna ensku-sinnuðu ríkja hins
vegar. Traudeau er talinn hafa
átt mikinn þátt í því að afstýra
slíkum klofningi, en fyrir at-
beipa hans og Pearson, var sam
þykkt sú grundvállarregla. að
frans|a skyldi skipa sama sess
Pierre Elliot Trudeau
«c
og enska hvarvetna í Kanada,
þar sem eitthvað væri af
frönskumælandi fólki. Pearson
er talin hafa fengið það áiit
á Trudeau eftir þetta, að hann
væri rétti maðurinn til að við
halda einingu Kanada, þar sem
hann er líka kominn af frönsk
um ættufii. Sennilega hefur
Pearson stutt hann óbeint eftir
þetta, þótt hann teldi sig hlut-
lausan í formannskeppmnni.
Það hjálpaði svo Traudeau, að
hann er um þessar mundir
meira eftirlæti blaðamanna,
hljóðvarpsmanna og sjónvarps-
manna en nokkur annar kana-
dís-kur stjórnmálamaður.
PIERRE ELLfOTT TRUDEAU
er fæddur I Montreal í Kanada
18. okt. 1921. Faðir hans var
franskur en móðir skozk. Hann
lauk lögfræðiprófi við háskól-
ann í Montreal, en stundaði
siðan framhaldsnám við Har-
vardlháskóla, við háskólann í
París og við London School of
Economics. Hann stundaði um
skeið lögfræðistörf og blaða-
mennsku, en var fljótlega ráð-
inn prófessor við háskólann í
Montreal. Á þessum árum var
hann mjög róttækur í skoðun-
um, eins og áður segir. Eftir
að hafa verið allharður gagn-
rýnandi Frjálslynda flokksins
og Pearsons, gekk hann f flokk
inn fyrir þremur árum. tlann
taldi sig geta komið skoð-
unum sínum á framfæri á þann
hátt. Hann var kosinn á þing
skömmu síðar. f ársbyrjun 1966
gerði Pearson hann að sérstök-
um fulltrúa sínum og í ársbyr.j-
un 1967,- sklpaði hann Trudeau
dórnsniálaráðherra. Fram að
þeim tírna hafði Trudeau verið
nær óþekktur í Kanada utan
Quebec-ríkis.
Trudeau er mikill ferðalang-
ur og íþróttamaður. Hann hef-
ur ferðast gangandi um Kína
og lært júdó í Japan. í seinni
tíð hefur hann lagt mikla stund
á hraðakstur, enda hefur hann
eytt miklu fé í bíla. Það hefur
þvi komið sér vel fyrir hann,
að hann er kominn af auðugu
fólki og er því vel efnum búin.
í ýmsum efnum berst hann þó
lítið á og býr t.d. í fremur
lítilli íbúð.
TRUDEAU hefur lýst yfir
því, að hann hugsi sér ekki að
efna til þingkosninga að sinni,
en kjörtímabilið er til haustsins
1970. Ríkisstjórn Frjálslynda
flokksins er minnihlutastjórn
og vofa því kosningar stöðugt
yfir henni. Flokkurinn hefur
131 þingmann, fhaldsflokkur-
inn 96, Jafnaðarmenn 21,
Social-Credit flokkurinn 14 og
3 eru óháðir. Það eru smáflokk-
arnir sem hafa stutt stjórnina
á víxl. Síðastl. haust urðu for-
mannaskipti í íhaldsflokknum.
þegar Stanfield, forsætisráð-
herra í Nova Scotia. var valinn
formaður hans í stað Deafen-
bakers. Það verða þeir Trudeau
og Stanfield, sem munu setja
svipinn á næstu bosningabar-'
áttu í Kanada.
Trudeau hefur sagt, að hann
■vilji breyta utanríkismálastefnu
Kanada. Hann mun vera stór-
um minni NATO-sinni en Pear-
son, enda telja, líkt og de
Gaulle, að Evrópa sé orðin ein-
fær um að annast mál sín
sjálf. Annars mun aðalmál
hans verða að treysta einingu
Kánada. Þ.Þ.