Alþýðublaðið - 26.02.1985, Síða 2

2
Þriðjudagur 25. febrúar 1985
'RITSTJÓRNARGREIN ...
Þörfin á ferskum vindum
Ein af mörgum þversfæðum íslensks þjóðfé-
lags liggur í þeirri staðreynd, að laun hérlendis
eru með þeim lægstu í hinum vestræna heimi,
en þjóðartekjur aftur á móti með þeim hæstu.
Hverjar eru skýringarnar á þessu? spyr launa-
fólk eðlilega. Hvar eru peningarnir? Og skýr-
ingineraðeinsein. Verðmætunum ermisskipt.
Það fásumirof mikið af þjóðarkökunni en aðrir
alltof lítið.
Sjálfstæðismenn viðurkenna þessa stað-
reynd, en engu að síður hafa þeir hafnað því að
breyta tekju- og eignaskiptingu í landinu til
réttlætis og sanngirni. Sjálfstæðinmenn segja
einfaldlega við launafólk: Við verðum að reyna
aó stækka þjóðarkökuna og á meðan verðið
þið að herða sultarólina og bíða.
En hvaða launamaður getur beðið með hend-
ur í skauti og horft þegjandi á óréttiætið; horft
á það hvernig lítill hópur eignamanna og
spekúlanta makar krókinn meðan hinn vinn-
andi fjöldi hangir á horriminni.
Það verður að breyta þessu. Það heyrir til
grundvallarmannréttinda, að iaunamenn fái
sanngjarnan hlut af þeim arði, sem þeirskapa
með vinnu sinni. Það er hins vegar langur veg-
ur frá þvi að þeirra grundvallaratriða sé gætt á
Islandi í dag. Þjóðinni hefur verið skípt í tvo
hópa; lúxuslið og launamenn.
En hvers vegna hefur þetta orðið? Hver er
ástæða þess að þeir sem hafa mikið fyrir fá
sífellt meira? Og hvers vegna ber launafólk æ
minna úr býtum þrátt fyrir meiri vinnu?
Það eru margar samtvinnaðar skýringar á
þessari öfugþróun. Fyrirþað fyrsta verðurekki
annað séð en núverandi stjórnvöld láti sér
þessa þróun vel líka. Það er engin pólitískur
vilji finnanlegur meðal ráðamanna þjóðarinnar
um að breyta þessu, þannig að þjóðarverö-
mætum verði jafnað út á eðlilegan hátt.
Gæti verið að ein skýringin væri sú, að for-
ystumenn stjórnarf lokkanna hafi svo mjög fjar-
lægst fóikið í landinu og aðstæður þess, að
þeir átti sig ekki á hinu alvarlega ástandi sem
er á fleiri þúsund heimilum í landinu? Eða er
það svo, að stjórnarflokkarnirbáðireru pólitísk
verkfæri öflugra hagsmunahópa, sem ráða
stefnunni í helstu málaflokkum, eins og t. d. í
landbúnaði, sjávarútvegi, þjónustu og verslun?
Spurningarnar eru margar og svörin af ýms-
um toga. Hitt er borðleggjandi, að núverandi
ríkisstjórn hefur fremur ýtt undir misskiptingu
í landinu en hitt. Og þrátt fyrirhrun heimilanna,
þá hafa stjórnvöld ekki vaknaö. Ekki viljað horf-
ast í augu við raunveruleikann.
En launamenn sjálfir komast ekki undan
raunveruleikanum. Þeir finna alltof vel fyrir
honum. Dæmið hreinlega gengur ekki upp.
Launin duga vart fyrir nauðþurftum. Vanskil
hrúgast upp. Andvökunóttunum fjölgar. Von-
leysið gerir vart við sig. Sálarkreppa. Fólk sér
engar leiðir út úr erfiðleikunum. Sumir leggja
hendur i skaut; gefast upp. Flestir reyna þó að
þrauka. Enfólkerleitandi. Það vill áræði og þor
hjá vaidhöfum. Nóg hefur verió talað. Það vill
sjáhlutinagerast. En því miðurmun ekkert ger-
ast í þessum efnum hjá núverandi stjórnvöld-
um, það finnur launafólk og veit. Nýir vendir
sópa best. Það er tími tii þess kominn fyrir
löngu að hugsjónir og stefnumið jafnaðar-
manna fái að njóta sín við stjórnmál hérlendis.
Jafnaðarstefnan er lifsstefna. Hún byggir á
jöfnuði og réttlæti. Hún grundvallast á þeim
þáttum, sem hvað helst skortir um þessar
mundir.
Leyfum ferskum og róttækum vindum
jafnaðarstefnunnar að leika um íslenskt þjóð-
félag. Oft hefurverið áþví þörf. Nú er það nauð-
syn. _ GÁS.
Samtök kvenha á vinnumarkaði:_
Mótmæla réttindaleysi
fiskverkunarfólks
Hæstiréitur hefur kveðið upp
þann dóni, að fiskvinnslufólk skuli
réttlaust háð geðþóttaákvörðun at-
vinnurekenda.
Lög og samningar varðandi
vinnurétt fiskvinnslufólks hafa
reynst haldlausir. Tveir dómar hafa
fallið, sem staðfesta að arðsemi
fyrirtækis skuli sitja í fyrirrúmi, en
vinnuréttur að engu hafður.
Annað málið var rekið fyrir Fé-
lagsdómi af Alþýðusambandi ís-
lands gegn Heimaskaga hf. á Akra-
nesi, vegna uppsagna með viku
fyrirvara í frystihúsi fyrirtækisins.
Vinnuhlé stóð í fjóra mánuði, á
meðan hráefni fyrirtækisins var selt
í burtu, vegna þess að fyrirtækið
græddi meira á því.
Hitt málið var rekið vegna verka-
kvenna á Seyðisfirði, þar sem þeim
var sagt upp með sömu formerkj-
Enn hœkka 4
hækkuðu þeir í 2,75% og ekki er
lengra síðan en 1. febrúar að þeir
hækkuðu í 3,75%. Nú, mánifði síð-
ar fara þeir síðan í 4% og hefur
enda verið ákveðið að þeir endur-
skoðist mánaðalega í samræmi við
breytingar á skpldabréfavöxtum
Ekki verða hins vegar breytingar
meðferð dráttarvaxta og því t. d.
heimilt að beita vöxtum heils mán-
aðar, þótt vanskil hafi aðeins staðið
í brot úr mánuði.
Það er nú sem sagt 60% dýrara
að lenda í vanskilum en fyrir ári síð-
an.
um, en togararnir látnir sigla með
aflann.
Síðara málið vannst fyrir undir-
rétti, fyrir hönd verkakvenna en nú
hefur Hæstiréttur hnekkt þeim úr-
skurði. Það er óyggjandi komið í
Ijós, að fiskvinnslufólk er gjörsam-
lega varnarlaust.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
fordæma harðlega að þeir sem
vinna hin þýðingarmiklu störf við
sjávarútveginn, undirstöðuat-
vinnuveg þjóðarinnar, skuli rétt-
indalausir, á lægstu launum fyrir
mestan þrældóm.
í ljósi þessa fagna Samtök
kvenna á vinnumarkaði fram-
komnu frumvarpi Guðmundar J.
Guðmundssonar, Jóhönnu Sigurð-
ardóttur o. fl., sem nú liggur fyrir
Alþingi, um breytingu á lögum nr.
19/1979 um rétt verkafólks til upp-
sagnarfrests.
í frumvarpinu er kveðið á um, að
atvinnurekendur megi ekki halda
starfsfólki í launalausu starfshléi
lengur en 160 stundir á ári eða fjór-
ar vikur, og aldrei lengur en 80
stundir í einu, eða tvær vikur, ef um
hráefnisskort er að ræða.
Samtökin telja að frumvarpið sé
spor í þá átt að leiðrétta hið misk-
unnarlausa réttindaleysi sem fisk-
vinnslufólk á við að búa og beinist
sérstaklega gegn konum.
Samtök kvenna á vinnumarkaði
hefðu viljað sjá skrefið stigið til
fulls nú, og reyndar er það ekki of
seint þannig, að fiskvinnslufólk
hafi sömu réttindi og annað vinn-
andi fólk í landinu til vinnu og upp-
sagnarfrests.
Frá Ljósmæöraskóla íslands
Kennsla hefst I Ljósmæðraskóla íslands 2. sep-
tember 1985.
Inntökuskilyrði eru próf I hjúkrunarfræði.
Umsóknir sendist skólastjóra Ljósmæðraskóla
íslands fyrir 1. júní nk. ásamt prófskírteinum og
heilbrigðisvottorði.
Umsóknareyðublöð fást í skólanum.
Nánari upplýsingareru veittar (skólanum ámánu-
dögum frá kl. 9.00—16.00 og fimmtudögum ki.
13.00—16.00.
Reykjavík, 15. febrúar 1985.
Skólastjóri.
Ný Vera
komin út
Eru konur sjúkar? Hvernig liti
heimurinn út ef karlmennirnir færu
á túr? Svör við þessu er að finna í
nýjasta hefti kvennablaðsins Veru.
Það er fyrsta tölublað þessa árs, 40
síður alls og hefur að geyma greinar
um fjölbreytt efni, viðtöl o. m. fl.
Eru konur sjúkar? t. d. er fyrir sögn
greinar um viðhorf til kvenlíka-
mans. Þá er í Veru viðtal við ein-
stæða móður þar sem hún segir frá
reynslu sinni af nýju skattalögunum
sem urðu henni martröð, viðtal við
kennara um kjör þeirrar stéttar.
Álfrún Gunnlaugsdóttir segir frá
ritstörfum sínum í viðtali og fjallar
m. a. um aðstæður karla og kvenna
til þeirra starfa. í tilefni þess að nú
eru tíu ár liðin síðan kvennaáratug-
urinn hófst, byrjar nú í Veru röð
viðtala við konur, sem tengdar hafa
verið kvenfrelsisbaráttunni og kall-
ar Vera þessa viðtalaröð „Samtalið
endalausa". Fyrst viðmælandanna
er Ingibjörg Hafstað. Einnig segir
Vera frá því helsta, sem á döfinni er
á árinu, minnist 10 ára afmælis
Kvennasögusafnsins og kynnir
bandarísku myndlistarkonuna
Alice Neal. Og síðast en ekki síst
hafa borgarmálin og þingmálin sitt
sæti í Veru, en að þessu sinni er m.
a. fjallað um fjárhagsáætlun
Reykjavíkurborgar og friðar- og af-
vopnunarmál. Er þá enn ekki allt
upp talið, svo sem bókadómar, ljóð,
myndasaga og tíðadagatal fyrir
árið 1985 — ómissandi konum!
Vera kostar 130 krónur í lausasölu
og fæst á öllum betri blaðsölustöð-
um.
Áskriftarsíminn er 22188.
Útgefendur Veru eru Kvenna-
framboðið í Reykjavík og Samtök
um Kvennalista.
Oskar 1
stöðu, sem hefur skapast nú meðal
þeirra.
Nú hafa útgerðarmenn jafnvel
hótað að lögsækja þá sjómenn sem
sigldu í land. Hver eru viðbrögð
ykkar við því?
„Við blásum á allt slíkt. Ef á að
vega og meta hvar upþtökin á þess-
ari hörku er, þá eru þau ekki hjá
okkur. Þetta hefur hinsvegar sýnt
að samstaða sjómanna hefur aldrei
verið rneiri!*
En hvernig er verkfallssjóður
ykkar í stakk búinn núna?
„Hann er alls ekki nógur. Ég á
ekki von á öðru en að sjómenn séu
tilbúnir að þrengja að sér ólina, að
viljinn til að leiðrétta kjörin lyfti
þeim yfir það versta!‘
Óskar sagði að ef verkfallið
drægist á Ianginn, þá myndu þeir
leita til alþjóðasamtaka, sem Sjó-
mannasambandið er aðili að, um
stuðning. Það er Alþjóða flutnings-
og verkamannasambandið IFT.
Einnig sagði hann að sjómanna-
samtök á Norðurlöndunum hefðu
lýst yfir fullum stuðningi við að-
gerðir íslenskra sjómanna og lofað
stuðningi. Slíkt væri ákveðin kjöl-
festa fyrir íslenska sjómenn.
Að lokum spurðum við Óskar
Vigfússon hvort hann héldi að þetta
verkfall gæti dregist á langinn.
„Ef ekki gerist eitthvað nú strax
er hætta á að verkfallið geti dregist
mjög á langinn, jafnvel fram yfir
páska.“
Rúrí sýnir

Um þessar mundir stendur yfir kynning á verkum Rún (Þuríðar Fannberg)
á Skipulagsstofu höfuðborgarsvæðisins. Þessi sýning er liður í kynningu á
starfandi listamönnum á höfuðborgarsvæðinu og viðurkenning á mikil-
vægi þeirra við mótun daglegs umhverfis.
Sýningin er opin á vinnudögum frá kl. 9—12 og 13—17 að Hamraborg 7,
Kópavogi.
FÉLAGSSTARF
ALÞÝÐUFLOKKSINS
Kvennfélaga
Alþýðuflokksins í
Hafnarfirði
Heldur félagsfund miðvikudaginn 27. feb. kl.
20.30. í Alþýðuhúsinu við Strandgötu.
Gestur fundarins verður Jóhanna Sigurðardóttir.
Konur fjölmennið og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.