Alþýðublaðið - 01.05.1991, Qupperneq 5

Miðvikudagur 1. maí 1991
5
Viðtöl við verkalýðsleiðtoga
Þrennt verður
uppi i kröfugerð
— segir Ásmundur Stefánsson
forseti Alþýðusambands Islands
Hvaða merkingu hefur 1. maí í
þínum huga í dag?
„Fyrsti maí er baráttudagur
verkalýðshreyfingarinnar og þann
dag kemur verkafólk saman, ekki
bara á íslandi heldur um heim allan
til þess að leggja áherslu á kröfur
sínar um réttlátara þjóðfélag, fagna
þeim ávinningum sem náðst hafa og
leggja á ráðin um það hvernig sótt
skuli fram.“
Hverjar verda helstu áhersl-
urnar í samningunum sem fram
fara í haust?
,,Að mínu mati er það þrennt sem
augljóslega mun verða uppi í kröfu-
gerð. í fyrsta lagi sérstök kauphækk-
un fyrir láglaunafólk. I öðru lagi
réttlátari skattlagning og í þriðja
lagi launaleiðréttingar fyrir ýmsa
hópa sem ekki hafa haft aðstöðu til
að taka á sínum málum á undan-
förnum árum. Að mínu mati verður
jafnframt uppi sterk krafa um að
samhliða verði áframhaldandi stöð-
ugleiki og séð til þess að umsaminn
kaupmáttur verði vel tryggður.“
Nokkur orð um ríkisstjórn Al-
þýduflokks og Sjálfstæðis-
flokks?
„Ég las niðurstöður kosninganna
þannig að það væri almenn krafa
kjósenda að áframhald yrði á stjórn-
arsamstarfinu. Ég harma að ekki
skuli hafa verið látið á það reyna
Það er ekki orð um samskiptin við
svonefnda aðila vinnumarkaðarins í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar,
segir Asmundur Stefánsson.
hvort samkomulag hefði getað orð-
ið um það. Ef maður vill meta stefnu
nýju ríkisstjórnarinnar þá lendir
maður hins vegar í nokkrum vand-
ræðum. Stefnuyfirlýsingin er með
æði almennu orðalagi og fátt um
skýrar yfirlýsingar varðandi einstök
mál. Það er tekið undir stefnu Sjálf-
stæðisflokksins í sjávarútvegsmál-
um, það er að segja að sett verði
nefnd í það að búa stefnuna til og
þannig virðist vera með ýmsa aðra
málaflokka. Það er ekki orð um
samskiptin við svonefnda aðila
vinnumarkaðarins. Það er hins veg-
ar sagt að það eigi að undirbúa
starfsáætlun fyrir haustið. Við verð-
um því væntanlega að bíða til
hausts með það að meta stefnuna."

Hlutverk verkalýðshreyfingar-
innar það sama og i upphafi
segir Jón Kjartansson, verkalýðsleiðtogi í Vestmannaeyjum
Almennt um stöðu launamála
sagði Jón:
„Verkamaður einn skilgreindi fyr-
ir nokkru orðið þjóðarsátt þannig:
Forsvarsmenn samtaka atvinnurek-
enda og launafólks gerðu þjóðarsátt
um það að laun hækkuðu ekki og að
launafólk tæki að sér að greiða nið-
ur verðbólguna. En það virðast vera
tvær þjóðir í landinu og er önnur
undanþegin þjóðarsáttinni, a.m.k.
hefur hluti þjóðarinnar komið sér
hjá því að axla sinn hluta byrðanna,
enda ber æ ranglátari tekjuskipting
vott um það.
Því verður að hækka lægstu laun
til muna og hætta að skattleggja
tekjur undir sultarmörkum.“
Um breytt hlutverk verkalýds-
hreyfingarinnar:
„Hlutverk verkalýðshreyfingar-
innar er það sama nú og þaó var í ár-
daga, að gera hag umbjóðenda
sinna sem mestan, og þannig á það
að vera um ókomin ár.
En á seinni árum hefur hreyfingin
látið tæla sig í hlutverk ábyrgðar-
manns á víxli illa rekins atvinnu-
rekstrar og miðað kröfur sínar, eða
kröfuleysi, við bága afkomu at-
vinnuveganna hverju sinni. Hreyf-
ingin er á villigötum þegar hún er
farinn að taka meira mið af þörfum
fyrirtækjanna en eigin félaga.“
Að lokum var Jón spurður um
afstöðu til ríkisstjórnar Alþýðu-
flokks og Sjálfstæðismanna.
„Viðreisn er í hugum launafólks
sem man þann tíma martröð sem
það vili ekki upplifa á ný. Vonandi
fær hin nýja stjórn ekki- slík eftir-
mæli, en samsetningin er ekki
traustvekjandi þó að í þeirri stjórn
sé margt ágætra einstaklinga.“
Mesti hátíðisdagur ársins
segir Hervar Gunnarsson, verkalýösforingi á Akranesi
Gudrún E. Ólafsdóttir,
varaformaöur Verkalýds-
og sjómannafélags Kefla-
víkur og nágrennis.
„1. maí er fyrst og fremst dagur
verkalýðsins. Fyrir mér er hann
mikill hátíðisdagur. Með tilkomu
verkalýðshreyfingarinnar var
ákveðið að 1. maí skyldi helgaður
verkafólki. Hvar værum við stödd
án verkalýðshreyfingarinnar?
Hvernig væri hér umhorfs ef ekki
væru neinar almannatryggingar,
ekkert sumarfrí engin ákvæði um
lengd vinnudags engin vinnuvernd-
arlög, ekkert húsnæðiskerfi, engin
veikindaréttur, atvinnuleysisbætur
og fleira mætti telja?
Þessu öllu og miklu fleira hefur
verkalýðshreyfingin beitt sér fyrir
og náð fram, ekkert af þessu er sjálf-
gefið, þetta hefur náðst fram með
baráttu.”
Helstu áherslurnar í næstu
kjarasamningum?
„í næstu samningum verður að
lagfæra kjör þeirra lægst launuðu,
þetta hefur verið sagt svo lengi sem
ég man. Það er auðvelt að hækka
þau í krónum talið en ef allir fylgja'
á eftir, sem hlutfallslega eru betur
launaðir, æðir verðbólgan áfram. Þá
hefur ekkert gerst annað en það að
fólk hefur fengið í hendur fleiri
verðlausar krónur.
Launamunurinn í þjóðfélaginu er
allt of mikill, það þarf hugarfars-
breytingu hjá þeim sem betur eru
settir svo eðlilegur jöfnuður geti
náðst. Það þarf samhjálparvilja og
félagsþroska til þess að þetta geti
gerst.“
Nokkur orð um nýja stjórn al-
þýðuflokks- og sjálfstæðis-
manna?
„Ef þessi ríkisstjórn, sem nú er að
taka við, tekur ekki tillit til hinna
lægst launuðu og þeirra sem minnst
mega sín, Guð hjálpi þeim þá.
Ég vænti mikils af þessari stjórn
og ég vona að jafnaðarstefnan verði
höfð að leiðarljósi. Við alþýðu-
flokksfólk eigum duglega þing-
menn sem ég treysti til að standa
vörð um það sem tekist hefur hjá
fráfarandi stjórn.
Þjóðfélaginu verður ekki stjórnað
án samráðs við verkalýðshreyfing-
una."
Hervar Gunnarsson, formaður
verkalýðsmálanefndar Alþýðu-
flokksins og verkalýðsforingi á
Akranesi, hafði þetta að segja um
merkingu hátíðarhaldanna 1. maí:
„í mínum huga er 1. maí einn
mesti hátíðisdagur ársins. Ég hugsa
oft til dagsins þegar hann fer að
nálgast og raula þá gjarnan Nallann.
Hins vegar vill dagurinn sjálfur oft
verða erilsamur þar sem oftar en
ekki kemur það í minn hlut að sjá
um framkvæmd dagsins eða hluta
hátíðarhaldanna.
En í stuttu máli sagt er það fyrst
og fremst hugsunin um alla þá sem
lagt hafa baráttu launafólks lið í
gegnum árin sem fyllir hug minn
þakklæti.
Hvatningarorð mín til allra þeirra
„1. maí minnir mig á baráttu eldri
kynslóða fyrir bættum kjörum og á
það grettistak sem forverar okkar í
verkalýðshreyfingunni lyftu, sér-
staklega á fyrstu áratugum aldar-
innar"
Helstu áherslurnar í næstu
kjarasamningum?
„Sókn til hærri kaupmáttar verð-
ur að vera aðalmálið í kjarasamn-
ingunum í haust. Finna verður leið
til þess meðal annars i gegnum
skattakerfið og þá helst að lækkun
virðisaukaskatts á nauðsynjar, slíkt
skilar sér best til þeirra sem lægst
hafa launin."
Nokkur orð um nýja stjórn Al-
sem vinna að þessum málum í nútíð
og framtíð eru að allt launafólk taki
þátt í kjarabaráttúnni því aðeins
þannig náum við árangri.
Helstu áherslurnar í næstu
kjarasamningum?
„Hækkun lægstu launa fyrst og
síðast. Þá mun án efa verða reynt að
beita áhrifum á stjórnvöld til að ná
fram lækkun á framfærslukostnaði,
t.d. með lækkun eða afnámi virðis-
aukaskatts á brýnustu nauðsynjar."
Nokkur orð um væntanlega
stjórn Alþýðuflokks og Sjálf-
stæðismanna?
„Ég kvíði engu ef baráttumál og
áherslupunktar Alþýðuflokksins ná
fram að ganga."
þýðuflokks og Sjáifstæðis-
manna?
„Öllu félagshyggjufólki hlýtur að
vera raun af myndun þessarar ríkis-
stjórnar, ekki síst þar sem fyrri ríkis-
stjórn hélt meirihluta þrátt fyrir að
tveir flokkanna kæmu ekki að
manni.
Þjóðarinnar vegna, og þá sérstak-
lega launafólks, vona ég að ríkis-
stjórninni takist að halda verðlagi í
skefjum og auka hagvöxt. Einnig
vona ég hin frjálsa samkeppni fari
ekki út í öfgar, en einmitt í því sam-
bandi er vert að benda á að 1. maí
verður æ minna virði eftir því sem
fleiri atvinnurekendur, og þá sér-
staklega kaupmenn, nýta daginn í
kapphlaupið um krónuna."
Ekkert er sjálfgefið
i verkalýðsbaráttunni
Dagurinn minnir á baráttu
eldri kynslóða fyrir bættum kjörum
segir Þóra Hjaltadóttir, formadur Alþýbusambands Noröurlands.