Alþýðublaðið - 02.12.1993, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 2. desember 1993
LEIÐARI, SJÓNARMIÐ & HLÁTUR
mimiiin
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 140
Misnotkun
kvótaframsals
Undirstaða þess að kvótakerfið nái tilætluðum árangri til
hagræðingar í flotanum er að til staðar sé réttur til ffamsals
veiðiheimilda á milli skipa. An framsals væri kvótakerfið í
rauninni einskis virði. Nú hafa sjómenn hins vegar lagst gegn
kvótakerfínu af miklum þunga, einmitt vegna framsalsins,
sem þeir staðhæfa að sé gróflega misnotað til að rýra kjör sjó-
manna. Því miður benda dæmi til að staðhæfingar þeirra eigi
við vaxandi rök að styðjast.
I síauknum mæli kaupa útgerðir veiðiheimildir innan fisk-
veiðiárs af öðrum fyrirtækjum, og gangverð þorskkílós í dag
er ótrúlega hátt, eða 35—40 krónur. Nokkrar útgerðir hafa far-
ið þá leið að neyða sjómenn til að taka þátt í kaupunum með
því að draga kaupverð kvótans frá skiptum, og fyrir vikið get-
ur hlutur áhafnarinnar rýmað um 3040%. Þess eru því mið-
ur dæmi, eins og nýlega hefur verið rakið í fjölmiðlum að sjó-
menn hafi hreinlega verið reknir úr plássi, hafi þeir leyft sér
að andæfa þessari ósvinnu. Sjómenn em hlutfallslega einn
stærsti hópurinn í röðum atvinnulauss fólks. Við slíkar að-
stæður er ósvífnum útgerðarmönnum auðveldara en ella að
knýja þá til þátttöku í kvótakaupum. Það er hörmuleg þróun,
- framsal veiðiheimilda var aldrei ætlað til misnotkunar af
þessu tagi.
Kerfið er í rauninni galopið fyrir misbeitingu. Fræðilega
ÖNNUR SJÓNfíRMIÐ
SAMEINING A-FLOKKANNA
HAUKUR HELGASONIDV:
„Enn er ekki útséð um, hvortAlþýðu-
bandalagið fœr staðist tU lengdar sem
flokkur. Þar eru margir „armar“ og
„kUkur“. En fáiflokkurinn staðist, án
þess að tilvistarkreppa verði honum að
fjörljóni, stefnir greinilega íflokk
„hœgri krata“, þar sem einungis
ágreiningur urn menn mundi greina
hann frá hinum krataflokknum.
Sameining þessara flokka yrði þá
œskileg. “
Önnur sjónarmið líta í dag
á leiðara sem annarað-
stoðarritstjóra DV, Haukur
Helgason, skrifaði í gærdag
í blað sitt Fyrirsögnin var
„ Vegur kratanna". Athug-
um skrifm:
„Alþýðubandalagsmenn
deila hart á alþýðuflokks-
menn, eins og væm þeir
erkiféndur, en sjálfir eru
þeir að verða „Alþýðu-
flokkur". Þetta var augljóst
á nýafstöðnum landsfundi
Alþýðubandalagsins.
Fundurinn markaði víða
spor í þessa átt.
Nú höfðu fulltrúar fé-
lagsins Birtingar áhrif á
stefnu landsfundarins. Birt-
ingarmenn unnu með al-
þýðufiokksmönnum í borg-
arstjómarkosningunum fyr-
ir tæpum fjórum árum, þeg-
ar „Nýr vettvangur" bauð
fram. Forystumenn Birting-
ar komu fram með ítarlega
fijálshyggjustefnu, til
dæmis í sjávarútvegs- og
landbúnaðarmálum.
Hvorki alþýðuflokksmenn
né fitjálshyggjuarmur Sjálf-
stæðisflokksins hafa gert
betur á því sviði.“
Afnofagjaldið,
auðlindaskatfurinn
„Tillaga fulltrúa Birting-
ar á landsfundinum um „af-
notagjald" af fiskveiðiauð-
lindunum náði inn í ályktun
landsfundar Alþýðubanda-
lagsins. Þar segir: „Meðal
þeirra leiða, sem þarf að
skoða, eru hugmyndir um
að taka upp afnotagjald,
sem staðfestir, að fiskurinn
í sjónum sé sameign þjóð-
arinnar, og kanna verður
rækilega aðrar leiðir en nú-
verandi fiskveiðistefnu, þar
á meðal hugmyndir um
sóknarstýringu og/eða
veiðistýringu." Með þessu
hefur hugmyndin um auð-
lindaskatt sótt fram í Al-
þýðubandalaginu, eins og
raunar víða annars staðar að
undanfömu.
Af stjómmálamönnum
vom það löngum einkum
alþýðuflokksmenn, sem
mæltu með auðlindaskatti,
en birtingarmenn hafa haft
þá stefnu á oddi. Þama
virðist stefna í, að líúll
munur verði á „A-flokkun-
um“ í gmndvallarmáii.“
Gamla stefnan mun
lúta lægra haldi
,J3nn meiri athygli vakti
umfjöllun landsfundarins
um vamarmálin. Formaður
flokksins, Olafur Ragnar
Grímsson, tók upp hansk-
ann fyrir Atlantshafsbanda-
lagið, svo að um munaði.
Hann lenú að vísu í minni-
hluta að þessu sinni, en
menn gmnar, að þess verði
skammt að bíða, að hin
gamla stefna flokksins í
vamarmálum lúti í lægra
haldi.
Andstæðingar Nato á
landsfundinum áttu í vem-
legum þrengingum við að
koma úllögu um úrsögn Is-
lands úr Atlantshafsbanda-
laginu inn í ályktun fundar-
ins. Hvergi var á þetta
minnst í drögum að álykt-
un, sem lögð var fyrir
landsfundinn. Andstaðan
við Nato komst heldur ekki
inn í tillögu starfshóps
fundarins, sem var lögð fyr-
ir fundinn. Loks var tillaga
um andstöðu við Nato-að-
ild samþykkt á landsfund-
inum sjálfúm, en formaður
flokksins sat hjá við þá at-
kvæðagreiðslu. Olafur
Ragnar sagði, að sú úllaga
væri „einfeldnislega" orð-
uð og úr takú við það sem
væri að gerast í heiminum.
Hann komst þannig að orði,
að það yrði breyúng af hinu
góða, ef alþjóðlegt öryggis-
kerfi þróaðist á vettvangi
Sameinuðu þjóðanna. And-
stæðingar Nato á fúndinum
svöraðu með því að kalla
skoðanir formannsins ein-
feldnislegar.
Að öðm leyú samþykktu
fundarmenn, með tregðu,
svonefnda „útflutnings-
leið“ í efnahagsmálum, þar
sem sett em á blað allmörg
fogur, en líúð útfærð, fyrir-
heit.“
Sameining A-flokka
yrði þó æskileg
„Enn er ekki útséð um,
hvort Alþýðubandalagið
fær staðist til lengdar sem
flokkur. Þar em margir
„armar" og „klíkur“. En fái
flokkurinn staðist, án þess
að tilvistarkreppa verði
honum að fjörtjóni, stefnir
greinilega í flokk „hægri
krata", þar sem einungis
ágreiningur um menn
mundi greina hann frá hin-
um krataflokknum.
Sameining þessara
flokka yrði þá æskileg."
opnar það leið til þess að allur úthlutaður kvóti væri fluttur á
milli skipa, einungis í þeim tilgangi að lækka hlut sjómanna.
Þannig býður kerfið í raun upp á möguleika til að lækka ár-
legan hlut sjómanna um 6-7 milljarða, - ef allir misnotuðu
kerfið. Vitanlega væri brostin á styrjöld í landinu áður, en
hinn fræðilegi möguleiki er eigi að síður fyrir hendi, sem und-
irstrikar hið stóra gat kerfisins.
A síðasta ári voru færð 104 þúsund tonn af þorski á milli
skipa af heildarafla, sem náði 237 þúsund tonnum. Þaraf flutt-
ust 64 þúsund tonn á milli óskyldra útgerða. Það liggja ekki
fyrir upplýsingar um, hve stór hluti þessara 64 þúsund tonna
var keyptur með þátttöku sjómanna, en fræðilega hefðu laun
þeirra getað lækkað um 800 milljónir króna. Hins vegar hef-
ur komið fram opinberlega að frá síðasta fiskveiðiári er hægt
að benda á hóp skipa, sem samtals keyptu til sín 48 þúsund
tonn af þroski, en seldu jafnframt frá sér um 11 þúsund tonn.
Hvað er þetta annað en aðferð til að lækka laun sjómanna?
✓
A sínum tíma byggðist aflahlutdeild skipa á veiðireynslu, og
þá var viðurkennt af framkvæmdavaldinu, að veiðireynslan
var meðal annars til komin vegna atgervis og dugnaðar sjó-
manna. Þetta kom meðal annars fram í því að í upphafi var
heimilt að auka kvóta skips, ef á það kom áhöfn af öðru skipi,
sem hafði betri veiðireynslu. Þetta viðhorf lfamkvæmda-
valdsins undirstrikaði það viðhorf, að veiðireynslan byggðist
ekki síst á dugnaði og fiskni áhafnanna. Nú hefur hins vegar
kerfið úrkynjast með þeim hætti, að rétturinn til veiðanna er
alfarið kominn í handhöfn útgerðanna, og kerfið meira að
segja misnotað til að lækka laun starfsmanna þeirra, sjó-
manna.
Þessi þróun er fráleit. Kvótakerfið sem opnar glufu til að
misnota framsal veiðiheimilda með þessum hætti er ekki þess
virði að styðja. Hvað sem líður skoðunum manna á gildi eða
göllum kerfisins þá er ljóst, að forsenda þess að lágmarkssátt
náist um það er að Alþingi festi í lög bann við því að sjómenn
séu knúðir til þátttöku í kvótakaupum í þeim tilgangi að
lækka kostnað útgerðanna. Þingmenn verða að taka á sig rögg
og sjá til þess. Annars eru þeir úr takti við fólkið í landinu.
RLÞÝÐUBLfiÐIÐ - RLLTfiF G INQÓLFST0RQI
- FALLEGUR STÚLKNAHLÁTUR Á INGÓLFSTORGI í FYRRADAG.
Alþýðublaðsmynd / Einar Ólason