Alþýðublaðið - 25.10.1994, Side 1

Þriðjudagur 25. október 1994 161.tölublað - 75. árgangur Verð í lausasölu kr. 140 m/vsk
Varitrausti vísað frá: 34-26
Finnur Ingólfsson: Brot gegn þingræði. Davíð: Leikaraskapur hjá stjórnarandstöðu. Jóhanna Sigurðardóttir gekk í lið stjórnarandstöðunnar.
Á ellefta tímanum í gærkvöldi var
samþykkt með 34 atkvæðum gegn
26 að vísa frá tillögu stjómarand-
stöðunnar um vantraust á ríkisstjóm
Davíðs Oddssonar. Þrír þingmenn
vom ijarverandi. Atkvæðatölur bera
með sér að ríkisstjómin hefur traust-
an þingmeirihluta.
Kristín Ástgeirsdóttir mælti fyrir
tillögu um vantraust og gagnrýndi
ríkisstjómina harðlega; öll markmið
„Kröfur verkakvenna frá því að
Framsókn var stofnað fyrir áttatíu ár-
um hafa ekkert breyst. Launamisrétti
kynjanna brennur enn heitt á konum
og Það er sá hlutur sem við þurfum
að leggja einna mesta áherslu á núna:
Jafnréttið í launamálum. Okkur sýn-
ist við vera famar niðurávið. Þrátt
fyrir að margar af þessum starfs-
greinum megi ekki missa sín þá er
ekki komið fram við okkur í sam-
ræmi við það. Við emm láglaunafé-
lag. Stöndum kannski ágætlega í
fiskinum meðjafnréttismálin, en síð-
an koma önnur mál einsog til dæmis
í ræstingamar. Þar hafa verið miklar
uppsagnir, að hluta til vegna aukinna
hennar hefðu mnnið útí sandinn og
„harmsaga Alþýðuflokksins“ gert
hana óstarfhæfa. „Þjóðin situr eftir
með sárt ennið,“ sagði Kristín og
taldi upp langan ávirðingarlista
stjómarinnar, en sérflagi Guðmundar
Áma Stefánssonar félagsmálaráð-
herra. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra kallaði málatilbúnað stjómar-
andstöðunnar leikaraskap og lagði til
að vantrauststillögunni yrði visað
útboða," sagði Ragna Bergmann,
fomtaður Verkakvennafélagsins
Framsóknar, í stuttu spjalli við Al-
þýðublaðið í gær.
„Meðalaldurinn hefur hækkað
nokkuð mikið og það getur verið að
fullorðnar konur hafi síður þrek í að
standa í erfiðri launabaráttu. Stór
hluti kvennanna í félaginu er kominn
yfir sjötugt. Þetta er mjög alvarlegt
mál. Við emm láglaunakonur og
margar okkar eru orðnar ekkjur og
getum ekki hætt að vinna því að 67 ár
er eftirlaunaaldurinn en lífeyrisaldur-
inn er 70 ár. Þetta er þriggja ára bil.
Konumar sem komnar em yfir sex-
tugt em orðnar ansi útpískaðar.“
frá. Hann tíundaði árangur ríkis-
stjómarinnar og lagði áherslu á að
full eining væri innan hennar.
Halldór Ásgrímsson formaður
Framsóknar fór hörðum orðum um
frávísunartillögu Davíðs og sagði
ráðherrana hrærast í blekkingar-
heimi. Athygli vakti gagnrýni Hall-
dórs á Jóhönnu Sigurðardóttur vegna
vanskila í húsnæðiskerfinu sem hann
taldi meginorsök þess að Jóhanna
Hvemig em launin? „Hæsti launa-
flokkurinn er í kringum 60 þúsund og
lægstur er almenni taxtinn, rúm 43
þúsund. Taxti verkafólks eftir tíu ár
er 47 þúsund," svarar Ragna.
Hefur þá lítið breyst á áttatíu ár-
um? ,dá. Fólk er svo aðframkeyrt á
þessum tímum atvinnuleysis að það
sættir við ástandið. Það þorir ekki
hringja í okkur undir nafni til að
kvarta og vill ekki einu sinni segja frá
nafni fyrirtækisins. Við getum ekki
leiðrétt mál við þessar aðstæður. Fólk
segir bara: Verð ég ekki rekin(n)?
Þetta em afleiðingar atvinnuleysis-
ins. Það em allir að springa og það
hlýtur að sjóða upp úr. Fólk er svo
„hljóp frá borði“ ríkisstjómarinnar.
Finnur Ingólfsson þingmaður
Framsóknar sakaði Davíð um vald-
hroka og brot á þingræði með því að
láta vísa tillögunni frá. Alþýðu-
bandalagsmennimir Ragnar Amalds
og
Svavar Gestsson sögðu ríkis-
stjómina hafa magnað upp vofu at-
vinnuleysis og aukið fátækt, auk
þess sem ráðherrar hefðu gert sig
hart keyrt og Ijölskyldur hreinlega
geta ekki lifað af launum sínurn,
hvað þá atvinnulcysisbótum."
Hveiju vill Ragna helst ná ffam?
„Það er spuming hveiju við getum
náð í gegn. Mér finnst lækkun á eftir-
launaldrinum eitt brýnasta málið, ef
til vill niður í 65 ár. Það er ekki okkar
stefna að ýta fullfrísku fólki útaf
vinnumarkaðnum, en það er hinsveg-
ar orðið svo margt ungt fólk sem hef-
ur verið í skóla og kemst hreinlega
ekki út á vinnumarkaðinn. I félaginu
em 178 á atvinnuleysisskrá af 2.100
vinnandi manneskjum. Við vomm
með 300 á skrá í sumar. Ástandið er
rniklu verra í ár en í fyrra. Síðasti vet-
seka um stórkostlega spillingu.
Jón Baldvin Hannibalsson for-
maður Alþýðuflokksins lagði meg-
ináherslu á að íslenskir jafnaðar-
ntenn yrðu að standa saman, og sýna
pólitískt raunsæi líkt og jafnaðar-
menn á Norðurlöndum. Ríkisstjóm-
in hefði haft hugrekki til þess að taka
á risavöxnum verkefnum, varðveitt
stöðugleika og haldið niðri atvinnu-
leysi.
ur var erfiður en þessi verður enn
verri ef eitthvað er. Síðan em náttúm-
lega samningar framundan.“
Hvað með sameiningu félaga
verkafólks í Reykjavík? „Við höfum
verið að hugsa um sameiningu verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík. Fyrsta
skrefið er sameining allra lífeyris-
sjóðanna og svo kemur ef til vill að
því að félögin í Reykjavík sameinast
í stóra og sterka heild. Ef sameining
lífeyrissjóðanna verður þá kemur
skriður á málið. Það er öruggt,“ sagði
Ragna Bergmann að lokum.
- Sjá umfjöllun um 80 ára sögu
Framsóknar á bls. 4 og 5.
Jóhanna Sigurðardóttir talaði sem
þingmaður utan flokka og sagði öll
rök mæla með þvt' að ríkisstjómin
færi frá. Jóhanna gagnrýndi stjómina
harkalega, þótt hún segðist ekki
skorast undan ábyrgð á verkum
stjómarinnar meðan hún var ráð-
herra. Hún kvaðst sitja hjá ef greidd
væm atkvæði um vantrauststillögu
en væri hinsvegar andvíg frávísun-
artillögu Davíðs.
Reykjalundur í
rekstrarvanda:
Launaskríð á
Borgarspftala
talið vera or-
sök vandans
Reykjalundur safnar skuldum,
tapið á rekstri endurhæfingardeildar-
innar er um 30 milljónir það sem af
er árinu. Þar hefur myndast 650
manna biðlisti og álagið á sjúkrahús-
ið nánast óbærilegt að sögn Bjöms
Ástmundssonar, framkvæmdastjóra.
Málum er svo komið að hætta er á
uppsögnum á Reykjalundi snemma
á næsta ári ef ekki verður bmgðist
við vandanum.
Vandamál Reykjalundar eiga
meðal annars rætur að rekja vegna
launahækkana, sem gerðar vom á
Borgarspítala á síðasta ári, hækkanir
sem vom umfram þjóðarsátt. Þær
hækkanir hafa aðrar sjúkrastofnanir
þurft að elta með æmum tilkostnaði
og miklurn rekstrarvanda.
Bjöm Ástmundsson segir enn-
frernur að minni afköst Grensás-
deildar Borgarspítala í marga mán-
uði þýði aukið álag á Reykjalund
sem býr við sömu greiðslur frá ríkis-
sjóði og fyrr, þrátt fyrir stóraukinn
kostnað við reksturinn sem aukinni
ásókn fylgir. Fonáðamenn Borgar-
spítala telja hins vegar að sú skýring
sé ekki með öllu rétt og benda á aðra.
- Sjá umfjöllun á blaðsíðu 8.
Alþýðublaðið í dag
Midausturlönd
í brennidepli
Leiðari 2
w
Olafs Ragnars
Rökstólar 2
Nýtt HM-
ævintýri?
Ingvar Sverrisson 3
Eg var ung
gefin Njáli...
Fleyg orð úr íslendingasögum 7
Verðlaunabók AB:
Mál og menning
klófesti Helga
„Ég mótmælti þessu fyrirkomu-
lagi við Markús Öm Antonsson,
borgarstjóra, á sínum tíma. Hann lét
sér fátt um finnast. Mér finnst sem
skattborgara, að ég eigi ekki að borga
útgáfu bóka einstakra forlaga, það
eiga þau að gera sjálf‘, sagði Halldór
Guðmundsson, útgáfustjóri Máls og
menningar, um bókmenntaverðlaun
Almenna bókafélagsins, sem heita í
reynd Bókmenntaverðlaun Reykja-
víkurborgar f minningu Tómasar
Guðmundssonar, enda greiðir borgin
herkostnaðinn, og ætlunin að Al-
menna bókafélagið nyd góðs af. En
það verður ekki.
Verðlaun vom nýlega afhent og
reyndist Helgi Ingólfsson, mennta-
skólakennari við Menntaskólann í
Reykjavík, hlutskarpastur að mad
dómnefndar fyrir bók sína „Letrað í
vindinn". Sú bók er sögð metnaðar-
fullt byijandaverk og hin besta lesn-
ing. Verðlaunaveidngin er í sjálfu sér
sérkennileg, eins og marka má af
orðum Halldórs Guðmundssonar.
Almenna bókafélagið virðist standa
fyrir samkeppninni, - en borgin
borgar verðlaunin. Að sjálfsögðu átti
það að vera sjálfgefið að Almenna
bókafélagið gæfi út verðlaunabók í
„eigin“ samkeppni.
„I reglum þessarar keppni er ein-
hver klásúla um að AB gefi út bók-
ina, nema höfundurinn telji sig
skuldbundinn öðm forlagi. Höfund-
urinn taldi bókinni vel borgið hjá
okkur, og það er rétt, við munum
gefa bókina út núna fyrir jólin“, sagði
Halldór. Hann sagði það alveg hugs-
anlegt að útgáfurétturinn yrði síðar
seldur Bókaklúbbi AB ef áhugi er
þar fyrir hendi. Slíkt hefði iðulega
verið gert.
Gott fiskverð í Þýskalandi:
700 krónur fyrir
kíló af ufsaflökum!
„Þetta er vissulega ágætt verð,
sem við fáum, en verðlagið sveifl-
ast upp og niður og stundum
flnnst manni það fara niður úr
öllu valdi“, sagði Gunnar Þór Ól-
afsson, framkvæmdastjóri Mið-
ness hf. í Sandgerði. Karfaflök
þaðan hafa að undanförnu selst á
700 krónur kílóið, komin til Ham-
borgar með morgunfluginu frá
Leifsstöð.
Gunnar sagði að Miðnes hefði
selt um 500 tonn af fiski með flök-
um til Þýskalands í ár. Þetta hefur
verið gert í tvö ár hjá fyrirtækinu
og útflutningur stöðugt að aukast.
Kveikjan var væntanlegur EES-
samningur, og sagði Gunnar að
vissulega hefði sá samningur
hjálpað upp á sakirnar. Enn er þó
18% tollur af flökunum, en eftir 5
ár er hann dottinn niður í 3,5%,
sem mun bæta mjög samkeppnis-
stöðuna á markaðnum.
Kaupendur í Þýskalandi eru
veitingahús og fleiri aðilar, og er
verðið hverju sinni miðað við fisk-
markaðsverð þar í landi. Verðið
að undanförnu hefur verið hag-
stætt, bæði vegna veðurs og ann-
arra þátta sem spila inn í.
Ferðin heim
María Guðmundsdóttir Ijósmyndari og fyrrum fyrirsæta stendur í
stórræðum þessa dagana. Hún var að senda frá sér Ijósmyndabókina Ferðin heim (Mál og menning, 1.490
krónur) og í dag opnar hún sýningu á myndum sínum á Sólon íslandus. María var kjörin ungfrú ísland 1961
og hefur síðan lifað og starfað erlendis, einkum í New York og París. Hún ólst hinsvegar upp norður í Djúpu-
vík á Ströndum, og Ijósmyndir hennar eru ferð á vit þeirrar veraldar sem eitt sinn var; ferð heim. Sýning Mar-
íu verður aðeins opin í fjóra daga, til 28. október. A-mynd: E.ÓI.
Verkakvennafélagið Framsókn er 80 ára í dag. Hvað segir formaðurinn á þessum tímamótum?:
Það er að allt sjóða uppúr