Alþýðublaðið - 25.10.1994, Síða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 25. OKTÓBER 1994
MÞVfíllRIMm
Stofnað 1919
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 140
Von um réttsýni í
Miðausturlöndum
Landslag og loftslag í Miðausturlöndum hefur verið að breytast í pól-
itískum skilningi einsog allir vita. Á morgun verður til dæmis undir-
ritaður í Jórdaníu friðarsamningur Jórdana og ísraela, að viðstöddum
Clinton Bandaríkjaforseta. Meiri ánægja ríkir með þennan samning í
Ísrael en Jórdaníu þarsem menn telja að þeir hafi ekki fengið það fyr-
ir sinn snúð sem efni stóðu til. Þó samningurinn sé vissulega heims-
frétt af ánægjulegri sortinni, þá markar hann ekki söguleg tímamót á
borð við samning Israela og Palestínuaraba.
Það hefur lengi verið opinbert leyndarmál fyrir botni Miðjarðarhafs
að ísraelar og Jórdanar hafa í mörg ár átt samskipti af ýmsu tagi. For-
ystumenn Israela og konungur Jórdana hafa átt með sér fundi öðru
hverju til að freista þess að koma á „eðlilegum samskiptum" svoköll-
uðum.
Öðru máli gegnir um ísraela og Palestínuaraba enda þótt einstakir
ísraelskir stjómmálamenn hafi - mjög í óþökk forystusveitar, hvort
sem hún hefur heitið Likud eða Verkamannaflokkur- hitt Yassir Ara-
fat annað veifið. Því er hinn sálræni grunnur að samningi Israela og
Palestínuaraba langtum veikari, einsog berlega hefur komið í ljós síð-
an hann var gerður. Hvorki Israelar né Palestínuarabar eru í raun
reiðubúnir að sættast og skiptir þá ekki ýkja miklu þótt plagg hafi ver-
ið undirritað í Washington undir handarjaðri Bandaríkjaforseta. Þetta
hefur því miður sýnt sig þá mánuði sem síðan eru liðnir.
Vissulega er báðum aðilum vandi á höndum - ijandskapurinn liggur
of djúpt til þess að hann verði upprættur með nokkrum pennastrikum.
Þó svo heittrúarmönnum íslams hafi vaxið ásmegin í ýmsum Araba-
löndum væri óhugsandi að Hamas-samtökin hefðu náð slíkum völd-
um og áhrifum ef betur hefði verið að staðið.
Það er ekki að undra þótt margir Palestínuarabar telji samninginn
hálfgert plat. Það er ekki ýkja mikið að fá í sinn hlut Jeríkóbæ og skika
kringum hann - meira að segja með afarkostum einsog þeim, að Ara-
fat og öðrum oddvitum heimastjómar væri óheimilt að fara þessa
stuttu leið til Jerúsalem, ef þá fýsti að vitja helgra staða múslíma - og
svo hinsvegar Gazasvæðið þarsem eymd og fátækt Palestínuaraba er
meiri en nokkursstaðar. Palestínuarabar á Gazasvæðinu hafa búið við
grimmara hemám og yfirgang ísraelskra hermanna en á Vesturbakk-
anum og Jerúsalem, þó ástandið þar verði ekki fegrað á neinn hátt. Því
er frjór jarðvegur á Gazasvæðinu fyrir starfsemi samtaka á borð við
Hamas.
Yassir Arafat sætir æ meiri gagnrýni fyrir máttleysislegar stjómarat-
hafnir. Hann hefur ekki sýnt þá kænsku að reyna annað tveggja: Að
taka upp viðræður við Hamas-samtökin ellegar ganga milli bols og
höfuðs á þeim. Engu er líkara en Arafat haldi að allt falli í ljúfa löð af
því Palestínuarabar hafa fengið þessa skika - þó stjóm hans þar sé
meiri í orði en á borði.
Örlagaþræðimir í hinum flókna pólitíska vefnaði Miðausturlanda em
fleiri: Það er alkunna að óopinberar viðræður em milli Sýrlendinga og
Israela um Gólanhæðir, og að Israelar hverfi þaðan en fái í staðinn
friðarsamning og viðurkenningu á tilvemrétti Israels. Það hefði þótt
með ólíkindum fyrir fáum ámm að Israelar léðu máls á að láta Gólan-
hæðir af hendi, og þarf naumast annað en líta á landakort til að skilja
það.
Engum blandast hugur um að Assad Sýrlandsforseti hefur haldið afar
klókindalega á sínum spilum, sett rétt út og hæfilega lítið í einu. Og
þrátt fyrir gamalgróið hatur er staðreyndin sú, að Israelar bera mesta
virðingu fyrir Sýrlendingum af öllum Arabaþjóðum, - þótt sú virðing
sé blandin ótta. En kannski skiptir meginmáli að Assad hefur það til
að bera sem Arafat skortir: útgeislun. Útgeislun er á endanum það
sem sköpum skiptir í öllum mannlegum samskiptum, hversu pólitísk
ellegar alþjóðleg sem þau em.
Þrátt fyrir að ekki sjái fyrir endann á blóðugum hryðjuverkum verður
tæpast aftur snúið í Miðausturlöndum. Pólitískt landslag og loftslag
hafa tekið þeim breytingum að binda má vonir við að réttsýnin muni
ráða ferð innan margra ára.
Rökstólar
„Hringl" formannsins
Skammt er síðan fréttist, að mið-
aldra róttæklingar innan Alþýðu-
bandalagsins hefðu stofnað með sér
sósíalistafélag sem hefur þann yfir-
lýsta tilgang að vera mótvægi við
það sem forystumenn þess kalla
„hringl" Olafs Ragnars í Alþýðu-
bandalaginu í Reykjavík. Ólafur er
sem kunnugt er búsettur í allt öðru
kjördæmi, en hefur þó verið að
„hringla" í félaginu í Reykjavík. Fyr-
ir skömmu náði „hringlið" þeim há-
punkti, að hann lét stofna þar sérstakt
vinafélag sitt, Framsýn, sem vinnur
einkum að því að bola Guðrúnu
Hclgadóttur, og helst Svavari
Gestssyni líka, útaf þingi.
Það líkaði semsagt gömlu sósíal-
istunum stórilla, og stofnuðu á móti
sérstakt féjag, sem á að vinna gegn
„hringli" Ólafs í öðrum kjördæmum
en hans eigin.
Sumum kann að finnast það nokk-
ur tíðindi, þegar stofnað er sérstakt
félag til að vinna gegn „hringli" for-
manns í eigin flokki. Þeim, sem
þekkja til Ölafs, finnst hinsvegar
ekkert skrýtið þó reynt sé að hemja
„hringlið" í honum. Tilhneiging Ol-
afs Ragnars til að „hringla“ með
sjálfan sig og aðra hafði að vísu birst
löngu áður en hann gekk til liðs við
Alþýðubandalagið. Framsóknar-
menn minnast þess með mikilli
ógleði, þegar hann „hringlaði"
hundruðum manna útúr Framsókn,
og skildi þá eftir á köldum pólitísk-
um klaka, en „hringlaöi" sjáifum sér
inn í Samtök frjálslyndra og vinstri
manna. Þau höfðu að vísu aðeins
tímabundin not fyrir hann, og sendu
hann jafnskjótt inn í Alþýðubanda-
lagið.
„Hringlað" með sellur
Þar birtist „hringl“ félagsfræði-
prófessorsins snemma, en fyrir al-
vöru byijaði hann að „hringla“ gegn
Svavari Gestssyni þegar hann stofn-
aði um sig vinafélagið Birtingu. Það
leiddi þó ekki til, að birti neitt sér-
staklega upp kringum Ólaf í kjör-
dæmi Svavars. Þá greip hann til þess
ráðs á síðasta ári að „hringla“ um sig
nokkrum konúm, sem stofnuðu um
hann kvenfélagið Sellumar. Þegar til
kom reyndust Sellumar ekki jafn
hringlgjamar og sellumar í Ölafi
sjálfum, og hefur lítið til þeirra
spurst, eftir að upp kom í félaginu
hefðbundið „hringl“ með og móti
Ólafi Ragnari.
Formaðurinn greip þá til þess að
„hringla“ svolítið í nokkmm frama-
gjömum verkalýðsbroddunt og
smellti inn í þann hóp klárum strák-
um, sem hafa verið að „hringla“ í
bókaútgáfu. Úr því varð semsagt
vinafélagið Framsýn.
Ólafur Ragnar er orðinn svo sjó-
aður „hringlari" að hann gætti þess
að bíða með stofnun Framsýnar
þangað til Svavar hafði „hringlað"
sér til Kína sem fylgdarmaður for-
seta borgarstjómar, sem sjálf á það
til að verða gersamlega „hringluð"
þegar minnst er á Ólaf.
Svavar vissi þessvegna ekkert af
síðasta „hringli" Ólafs Ragnars fyrr
Tillaga Úlfars til bjargar Alþýðubandalaginu er eitursnjöll: Ölaf-
ur Ragnar á að hætta að „hringlast“ milli landa. Hann á bara að
vera kyrr - í útlöndum!
en hann kom heim aftur. Hann lætur
hinsvegar ekki „hringla" í sér til ei-
lífðar, og lét því þessa örfáu sem enn
em sósíalistar í Alþýðubandalaginu
stofna sérstakt félag, sem hefur það á
stefnuskrá sinni að fá Ólaf til að
hætta að „hringla" í Svavari.
Þarmeð er Alþýðubandalagið eig-
inlega aftur orðið einsog gamli
Kommúnistaflokkurinn, sem var
byggður upp af örlitlum einingum,
sem allar voru að „hringla" gegn
„hringlinu“ í Ólafi, sem „hringlar"
hinsvegar með stefnuna fram og til
baka.
Draumfarir
1 öllu þessu „hringli" allra á móti
öllum, sem væntanlega er búið að
gera fleiri en Guðrúnu Helgadóttur
„hringlandi" vitlausa, er þó einn
maður sem heldur ró sinni og yfir-
vegan. Hann beitir aðferðum díalekt-
ískrar efnishyggju til að skilja kjam-
ann frá því „hringlandi" hismi sem
Alþýðubandalagið er orðið. Þetta er
Úlfar Þormóðsson, uppboðshaldari,
listrýnir, blaðamaður, rithöfundur,
galleríeigandi, fagurkeri - og sérleg-
ur krítfker Ólafs Ragnars.
Úlfar Þormóðsson lætur aldrei
neitt koma sér úr jafnvægi, og skrif-
aði einu sinni skáldsögu, þar sem
lýst var freudískum draumförum
miðaldra stjómmálaforingja á vinstri
vængnum, og þar var ekkert verið að
„hringla" með staðreyndir lífsins.
Stóra ásún í lífi Úlfars Þormóðsson-
ar er Alþýðubandalagið, og honum
er meinilla við að menn séu að
„hringla" með slíkt alvömmál. Nú er
honum nóg boðið með stöðugu
„hringli“ fonnannsins, og skrifaði
um það sérstaka grein í DV í síðustu
viku.
Þar telur hann mörg dæmi um
hringlandahátt Ólafs Ragnars sem að
vísu þjóðin þurfti ekki Úlfar Þor-
móðsson til að benda sér á. En hann
hefur líka komið auga á miklu alvar-
legra „hringl“ en það sem birtist í
stefnubreylingum formannsins. Það
er hið stöðuga „hringl“ á fylgi Al-
þýðubandalagsins.
Þetta er vont fyrir flokkinn, - seg-
ir Úlfar Þormóðsson.
Hann er hinsvegar glöggur. Hann
hefur tekið eftir því, að formaður AI-
þýðubandalagsins er á stöðugu
„hringli“ á milli landa. Og, - segir
uppboðshaldarinn gamli, þegar Öl-
afur Ragnar er erlendis, þá „hring-
last“ íylgið upp. Þegar hann er heima
„hringlast" það niður. Tillaga hans
til bjargar Alþýðubandalaginu er eit-
ursnjöll: Ólafur Ragnar á að hætta að
„hringlast“ milli landa. Hann á bara
að vera kyrr, — í útlöndum!
Friður til kjólakaupa
Þetta er góð hugmynd. Ekki er úti-
lokað að Alþýðubandalagið gæti
fengið styrk til að kosta slíka dvöl af
ráðstöfunarfé menntamálaráðherra,
sem er örlátur ntaður. Gömlu rauð-
vfnssósíslistamir gætu þá aftur ein-
beitt sér að byltingunni og þyrftu
ekki að stofna sérstök félög til að
„hringla" gegn „hringlinu" í Ólafi
Ragnari og Svavar þyrfti ekki að
vera „hringlandi" vitlaust ylir hring-
landa formannsins.
Meira að segja Guðrún Helgadótt-
ir svæfi aftur óttalaus um að henni
yrði í þetta skiptið „hringlað" út af
þingi. Hún gæti jafnvel í draumunt
sínum gælt við að verða forseti
þingsins upp á nýtt, og þurfa ekki að
óttast neitt „hringl“ nema þá með
sjóði þingsins einsog í gamla daga, -
ef hún skyldi aftur þurfa lán til að
kaupa fleiri og fallegri dress! •
Dagatal 25. október
Atburðir dagsins
1415 Hinrik V. Bretakóngur vinn-
ur frækinn sigur á miklum liðsafla
Frakka í Agincourt á Frakklandi.
1556 Karl V. konungur Spánar og
keisari heilaga rómverska keisara-
dæmisins dregur sig í hlé í klaustur
og skiptir rfki sínu millum sonar síns
og bróður. 1971 Tævan rekið úr
Sameinuðu þjóðunum og Kína tekið
inn í staðinn.
Afmælisbörn dagsins
Johann Strauss yngri austumskt
tónskáld, kunnastur fyrir dýrlega
valsa, 1825; Georges Bizet franskt
tónskáld, frægastur fyrir Carmen,
1838; Pablo Picasso spænskur list-
málari, áhrifamesti listamaður aldar-
innar.
Annálsbrot dagsins
I Novembri dó maður úr hixta í
Sléttuhlíð, hét Jón.
Mælifellsannáll, 1733.
Móðgun dagsins
Ólafur Friðriksson... talaði illa
um bækur Kiljans á Hressingarskál-
anum og kvað þær skrifaðar á fær-
eysku.
Jón Óskar, Hemámsáraskáld.
Málsháttur dagsins
Einhver drekkur óskilcibikurinn.
Lokaorð dagsins
Dauðinn hefur aldrei verið hrak-
inn burt með ópum.
Hinstu orð Mongólaforingjans Tamburlaine.
Orð dagsins
Margur mkki að mcírm gó,
mest þegar skein í heiði,
en ég sá hann alclrei þó
aftra sínu skeiöi.
Jón Þorláksson á Bægisá.
Skák dagsins
Serbinn Ljubojevic og Englend-
ingurinn Miles eiga ýmislegt sam-
eiginlegt: Þeir eru snarpir sóknar-
skákmenn í fremstu röð en geta
hrapað niður plan byrjandans inná
milli. Þeir mættust á Ölympíuskák-
móti á Möltu 1980 og úr varð mikil
flugeldasýning. Ljubojevic hafði
hvítt og var að leika drottningunni í
dauðann, 28. De5. Drepi svartur er
hann mát. Miles fann leið til að gera
útum skákina í fáeinum leikjunt.
Hvað gerir svartur?
28. ...Dxdll! 29. Kxdl fxg2+ 30.
Kd2 Hfd8+ 31. Bd5 Hxd5 og serb-
neski sporðdrekinn lagði niður vopn-
in.