Alþýðublaðið - 08.09.1995, Blaðsíða 1

■ Stjórnarflokkarnir samþykkja fjögurra milljarða fjárlagahalla og fimm milljarða
niðurskurð ríkisútgjalda. - Jón Kristjánsson formaður fjárlaganefndar segir að
mest þurfi að spara í heilbrigðismálum
Kúvending kemur ekki til greina
- í meðförum þingsins á fjár-
lagatillögunum, segir Jón.
, J>að er tiltölulega góð samstaða um
þessar fjárlagatillögur. Auðvitað hafa
menn misjafnar áherslur innan flokk-
anna en það gekk vonum framar að
afgreiða tillögumar í þingflokkunum.
Ég mun leggja áherslu á að menn
haldi sig við þessa útgjaldaramma í
meðförum þingsins en hreyfi þá eitt-
hvað til innan þeirra ef mönnum sýn-
ist svo. Það kemur engin kúvending til
greina,“ sagði Jón Kristjánsson,
alþingismaður Framsóknarflokksins
og formaður fjárlaganefndar, í samtali
við Alþýðublaðið.
Þingflokkar stjómarflokkanna hafa
samþykkt fjárlagatillögur rikisstjórn-
arinnar. Þar er gert ráð fyrir að útgjöld
nemi 123 milljörðum en tekjur 119
milljörðum,
sem þýðir
fjögurra millj-
arða króna
halla á fjárlög-
um næsta árs.
„f júní tóku
ráðherrarnir
saman út-
gjaldahorfur
og nýjar óskir
um útgjöld.
Utgjaldahorfur
Jón: Misjafnar
á næsta ári að áherslur innan
öllu óbreyttu fiokkanna um
vom 128 millj- fjárlögin.
arðar og óskir
um ný útgjöld námu górum milljörð-
um. Það em því í rauninni fimm millj-
arða útgjöld sem þarf að skera niður
ásamt því að frysta allar óskir um ný
útgjöld uppá fjóra milljarða. Þetta
kemur við öll ráðuneytin en upphæð-
imar misháar. Heilbrigðisráðuneytið
er með langmesta þungann því út-
gjöldin þar em um 40% allra útgjalda.
A þessu ári em það milli 46 og 47
milljarðar af 120 milljarða heildarút-
gjöldum. Menntamálin em síðan um
20% útgjalda," sagði Jón. Formaður
fjárlaganefndar hefur áhyggjur af
vaxtabyrði ríkissjóðs:
„Vaxtagjöldin nema orðið 12 millj-
örðum og þetta er stærð sem menn
hafa ekki mikið vald á miðað við að
reka ríkissjóð með halla og þeirri
auknu skuldasöfhun sem því fylgir. Ef
sarna þróunin verður næstu fjögur ár
verða vextimir komnir í 18 milljarða
og þá fer jafn mikið í vaxtagreiðslur
eins og til allra menntamála í land-
inu.“ Jón Kristjánsson vildi ekki ræða
um einstaka spamaðarliði í fjárlagatil-
lögunum. En í ljósi útgjaldaþunga
heilbrigðisráðuneytis er ljóst að þar
þarf að taka til hendi við niðurskurð.
Hins vegar er ýmist rætt um þriggja
milljarða spamað í því ráðuneyti eða
að það fái þriggja milljarða hækkun.
Um þetta atriði sagði Jón: „Hvoru
tveggja er kannski rétt. Útgjöld til
heilbrigðismála aukast milli ára um
meira en tvo milljarða. Það er vegna
kjarasamninga og innbyggðrar aukn-
ingar í bóta- og tryggingakerfinu. En
ef ekkert hefði verið að gert hefðu út-
gjöldin aukist enn meira eða um fimrn
til sex milljarða. Heilbrigðisráðherra
þarf því að stöðva eða fresta útgjöld-
um upp á tæpa þijá milljarða. Það sést
á þessum tölum hvað það er mikil
sjálfvirk aukning á útgjöldum í heil-
brigðis- og tryggingakerfinu."
■ Góðir gestir á aðalfundi kjördæmisráðs
Alþýðuflokksins á Vestfjörðum
sem haldið verður að Núpi í Dýrafirði
Stefnan mörkuð
og kynnin efld
- segir Krístfn Jóhanna Bjömsdóttir, formaður kjördæmisráðs.
„Á kjördæmisþinginu verða
venjulega aðalfundarstörf,“
sagði Kristín Jóhanna Björns-
dóttir, forntaður kjördæmisráðs
Alþýðuflokksins á Vestfjörðum,
en aðalfundur ráðsins verður
haldinn að Núpi í Dýrafirði aðra
helgi. „Við munum fara yfir
Dagblaðið
tvítugt
Dagblaðið kom út í fyrsta sinn 8.
september 1975 og DV heldur upp á
afmælið með margvíslegum hætti
næstu daga. Lesendum blaðsins er
boðið til afmælishátíðar í Perlunni á
morgun milli klukkan 14:00 og
18:00. Þar verður boðið upp á veit-
ingar og fjölbreytta dagskrá og starf-
semi DV kynnt. f september og
október mun DV ferðast um landið
til að fagna 20 ára afmæli Dagblaðs-
ins með lesendum sínum til sjávar og
sveita.
fundarályktanir sem voru gerðar
á síðasta flokksþingi í septem-
berbyrjun í fyrra, og það eru
uppi hugmyndir um að efla
kynni flokksmanna á Vestfjörð-
um. Eins og gengur á kjördæm-
isþingum erum við að koma sam-
an til þess að marka stefnu í
starfinu, ákveða hvað við viljum
•‘-“ggja áherslu á og kynnast og
tengja okkur saman.“
Að sögn Kristínar Jóhönnu
verður Sighvatur Björgvinsson
gestur á þinginu og ætlar hann
að tala um tímann frá kosning-
um og hvernig það hefur gengið.
„Vonandi kemur Össur Skarp-
héðinsson einnig.“
En hvernig finnst Vestfirðing-
um að vera komnir í stjórnar-
andstöðu? „Það er engin reynsla
komin á það hvernig er að vera í
stjórnarandstöðu en um það
verður rætt á þinginu; hvernig
við eigum að búa okkur undir að
vera í stjórnarandstöðu og
hvernig við getum byggt upp
markvisst flokksstarf.“
Vantrú á framtíðina ýtir undir landflótta - var fyrir-
sögn baksíðuviðtals við Jón Baldvin Hannibalsson í Alþýðubladi gær-
dagsins. Við skulum vona að félögunum sem bátinn prýða verði þessi
varnaðarorð formannsins minnisstæð (því vafalaust sáu þau blaðið).
Megi þau áfram horfa vonaraugum út til sjóndeildarhringsins og þess
sem framtíðin geymir í skauti sér. A-mynd: E.ÓI.
■ Hvernig líður Bjama P. Magnússyni, fyrrverandi borgarfulltrúa Alþýðuflokksins, í Sjálfstæðisflokknum?
Ég er krati eftir sem áður
- segir Bjarni og viðurkennir að
hann sé mjög ósáttur við utan-
ríkismálin og verulega óhress
með stefnuna í landbúnaðar-
málum.
„Mikil ósköp. Ég er mjög ósáttur
við þann tón sem sleginn er í utanrík-
ismálum í Sjálfstæðisflokknum eins
og til dæmis í GATT-málinu. Mér
finnst afskaplega erfitt að fá það til að
ganga upp að sjálfstæðisbarátta þjóð-
arinnar hafi snúist um eitthvað annað
en frelsi í verslun," sagði Bjarni P.
Magnússon, sveitarstjóri Reykhóla-
hrepps, í samtali við Alþýðublaðið.
Bjami sagði sig úr Alþýðuflokkn-
um fyrir nær tveimur árum en þar
hafði hann lengi gegnt þar ýmsum
trúnaðarstörfum - meðal annars verið
borgarfulltrúi flokksins um árabil.
Hann gekk í Sjálfstæðisflokkinn og
taldi að sjónarmið sín í Evrópumálum
ættu meiri
hljómgrunn
þar en í Al-
þýðuflokkn-
um, en Bjarni
er eindreginn
Evrópusinni. f
ljósi þess sem
síðan hefur
gerst var
Bjami spurður
hvort hann
hafi ekki farið
úr öskunni í
eldinn.
„Það er dá-
lítið til f því.
En ég var nú aldeilis búitm að tala fyr-
ir daufum eyrnm innan Alþýðuflokks-
ins í mörg ár. Svo vom svona hrær-
ingar í Sjálfstæðisflokknum og ég
taldi nokkuð víst að þar yrðu breyting-
ar. En ég er ekki frá því að ég eigi mér
ekki marga stuðningsmenn þar. Hvað
sem þessu líður þá er ég krati eftir sem
áður og var ekki einhver sem sagði að
Sjálfstæðisflokkurinn væri stærsti
krataflokkur landsins."
Hvemig líst þér á stefnu flokksins í
landbúnaðarmálum ?
„Ég er verulega óhress með hana.
Það er alltaf verið að reyna að snið-
ganga eina kerfið sem dugar en það er
markaðskerfið. Það er alltaf verið að
reyna að finna nýjar reglur. Hér í
minni sveit em 45 prósent af vinnuafl-
inu bændur og flestir þeirra em sauð-
fjárbændur. Samkvæmt tillögum um
breytingar á búvömsamningnum sýn-
ist mér að það verði þijú bú hér sem fá
þessar stóm bætur, það er að segja 12
prósentin. Það þýðir þá nálægt 100
ærgildum en miðað við aldursregluna
og uppkauparegluna sýnist mér við
vera að tapa 500-700 ærgildum. Það
er verið að flytja atvinnuna úr þessu
sauðfjárræktarhéraði eitthvað annað.
Þetta er sama helv... kvótastýringin
og í fiskveiðunum. Það em einhveijir
fyrir sunnan að leika sér að því að
segja að það eigi að vera bóndi þama
en ekki þama og ekkert spáð í að það
er hagstæðast að rækta sauðfé hér. En
þrátt fyrir þetta er ég að mörgu leyti
ánægður með mína menn og held að
þeir séu að gera góða hluti í efnahags-
málum," sagði Bjami P. Magnússon.
Bjarni: Á mér ekki
marga stuðnings-
menn í Sjálfstæðis-
flokknum.
■ Bókmenntahátíð
10. til 16. september
Sæluvika
Bókmenntaunnendur ættu að eiga
sæla viku dagana 10. til 16. september
þegar bókmenntahátíð verður haldin í
Reykjavík. Einkunnarorð þessarar hátíð-
ar em „skáldskapur og sannfræði".
Meðal þekktra erlendra gesta má
nefna Bandaríkjamanninn William
Styron, höfúnd Sophie’s Choice, Bret-
ann eftirtektarverða Martin Amis, hina
1andflótta
T a s 1 i m u
Nasrin og
Norðmanninn
Jostein Gaar-
der, sem sleg-
ið hefur ræki-
lega í gegn
með aðgengi-
legri bók sinni
um sögu heim-
spekinnar,
Veröld Soffíu.
Ásamt erlendu
þátttakendun-
um munu ís-
lenskir rithöfundar lesa úr verkum sín-
um og taka þátt í umræðum. Islenskir og
erlendir fræðimenn munu einnig setja
svip á dagskrána, ásamt rithöfúndunum,
flytja fyrirlestia og taka þátt í pallborð-
sumræðum.
Meðal þess forvitnilega má nefna að
Martin Amis spjallar um verk sín við
Einar Kárason, Jostein Gaarder og
Páll Skúlason ræða um heimspeki og
William Styron spjallar við Thor Vii-
hjálmsson um verk sín. Fyrirlestur Tas-
limu Nasrin í Norræna húsinu mun
vafalaust vekja mikla athygli en hann
nefnist „Islamic fundamentalism".
Nasrin er þrjátíu og þriggja ára rithöf-
undur og læknir firá Bangladesh og sætti
ofsóknum í heimalandi sínu fyrir gagn-
rýni á karliembulega túlkun á Kóranin-
um. Hún neyddist til að flýja Iand í fyrra
og er nú búsett í Svíþjóð.
Einnig er rétt að vekja athygli á ffam-
lagi rithöfúndarins Patricks Chamois-
eau, en hann mun flytja fyrirlestur um
Kreólamenningu á Martinikk, en þaðan
er hann ættaður. Höfundurinn er þekktur
fyrir djörf efnistök og stíl og hlaut hin
eftirsóttu frönsku Concourtverðlaun fyr-
ir skáldsögu sína Texaco.
Upplestrarkvöld verður í Norræna
húsinu á sunnudagskvöldið en síðan í
Þjóðleikhúskjallaranum á hveiju kvöldi
þar tíl hátíðinni lýkur. Þar munu erlendir
og íslenskir rithöfundar lesa úr verkum
sínum.
Þá daga sem hátíðin stendur yfir
koma út fjórar bækur eftir gesti hátíðar-
innar. Ein þeirra er eftír Cees Nootebo-
om, einn þekktastí rithöfúndur Hollend-
inga, en nýjasta bók hans Sagan sem hér
fer á eftir,hefur verið þýdd á yfir tuttugu
tungumál og kemur nú út í íslenskri
þýðingu Kristínar Waage. Höfundur-
inn hlaut Evrópsku bókmenntaverðlaun-
in 1993 fyrir þetta verk sitt.
Islenskir bókmenntaunnendur geta
lesið í íslenskri þýðingu verðlaunaskáld-
söguna Göngulag tímans eftir þýska rit-
höfundinn Sten Nadolny. Bókin hefur
farið sigurför um heiminn undanfarinn
áratug og Qallar um enskan landkönnuð
á 19. öld John Franklin.
Einnig kemur á markað úrval af smá-
sögum eftir norska rithöfundinn Kjell
Askildsen, Síðustu minnisblöð Tómasar
F. fyrir almenningssjónir. Norskir gagn-
rýnendur veittu höfundinum verðlaun
fýrir þessa bók.
Síðast en ekki sfst skal nefna Skömm-
ina, hina frægu skáldsögu Taslimu
Nasrin, sem kemur út í þýðingu Silju
Aðalsteinsdóttur. Ritdómur um þá bók
mun birtast í Alþýðublaðinu í næstu
viku.
Meðan á bókmenntahátíðinni stend-
ur, og nokkuð lengur, eða ffá 10. sept-
ember til 1. október, verður í anddyri
Norræna hússins sýning á bókakápum
effir átján íslenska listamenn undir yfir-
skriftínni Uppáhalds kápan mín.
Þess skal einnig getíð að í bókasafni
Nonræna hússins verður nokkurs konar
myndbanda-bar þar sem gestum gefst
kostur á að horfa á rnyndir um einstaka
rithöfunda og annað efni sem tengist
bókmenntum.
Bókmenntaunnendur hafa því til
nokkurs að hlakka og er ástæða til að
hvetja þá til að fjölmenna á hátíðina.