Tíminn - 03.12.1968, Side 7

MtlÐJUDAGUR 3. desember 1968.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Frwnlfcvæmdastjári: Kristján Bemedi'btsson. Ritstjónar: Þórarinn
Þórarinssom (áb), Andrés Kristjánsison, Jón Helgason og IndriSi
G. Þofrstednssom. Fulitrúi ritstjórmair: Tórnas Kainlsson. Auglýs-
imgastjóri: Steingrfmiur Gdslason. Ritstjómarskrifstofur i Eddu-
húsiniu, símtar 18300—18306. Sfcrifstofur: Bankastiræti 7. Af-
gmeiðslusimi: 12323. Augiýsingasími: 10523. ASrar storifstofur
simi 18300. Áskriftargjald tor. 150,00 á mián. innonlands. —
f lansasðlu hr. 10,00 eint. — Prentsmdðjan Edda h.f. '
Alþingi og þjóðin
Eysteinn Jónsson hefur sem kunnugt er flutt
þingsályktunartillögu um endurskoðún á starfsháttum
Alþingis, og hefur mál þetta vakið mikla athygli, en
þó fyrst og fremst framsöguræða Eysteins, sem birtist
hér í Tímanum 9. og 10. nóv. s.l. Nokkrar almennar
umræður hafa þegar spunnizt um málið,
Eysteinn Jónsson telur brýna nauðsyn bera til að
efla Alþingi, og að nú sé svo komið, að það ‘ muni
ekki halda æðstu völdum sínum með þeim hætti sem
stjómarskráin beinlínis ætlast til, ef það fellir niður
starf hálft árið samfellt eins og nú er gert. Vill hann
því tvískipta þinghaldinu og lengja nokkuð, en haga
þingfundahaldinu þannig, svo og greiðslu ferðakostnað
ar, að þingmenn geti jafnan, meðan á þinghaldi stend-
nr, farið í kjördæmi sín, bæði til heimila sinna og á
aðra staði þar um sjálfan þingtímann. Þá vill hann bæta
nokkuð kjör þingmanna, svo að þeir geti sinnt betur
þingskyldum sínum og haft meira og nánara samband
við fólk um málefni kjördæmanna, en með því er
einnig hægt að herða kröfur til þingmanna um að
gegna slíkum skyldum vel.
Alþingisforseta vill Eysteinn hafa úr öllum flokk-
um þingsins, til þess að styrkja sjálfstæða stöðu Al-
þingis, launa formenn stjórnmálaflokka betur en aðra
þingmenn, og búa betur að þingflokkunum til málefna-
legrar vinnu.
Eysteinn hefur lagt áherzlu á, að þetta mál væri
hafið yfir flokka, og höfuðatriðið sé að efla áhrif
Alþingis til mótvægis ráðherra- og sérfræðingavaldi,
sem ella verði of áhrifamikið í sjálfu löggjafarstarfinu.
Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, hefur látið til
sín heyra um þetta mál og tók sumu af þessu vel, og
er þess að vænta, að endurskoðunin nái fram að ganga,
en það spillti þó málflutningi Bjarna, að hann rejmdi
að gera tortryggilegar tillögur um endurbætur á kjör-
um alþingismanna og breytta tilhögun þinghalds með
fræðilegum bollaleggingum um atvinnumennsku í
stjómmálum en það er alls óskylt ábendingum Eysteins
Jónssonar. Bezt mun hins vegar að ræða þetta mál
blátt áfram og vafningalaust og horfast í augu við, hvað
gera þarf til þess að Alþingi geti í raun og sannleika
verið áfram æðsta stofnun landsins og þingmenn hinir
eiginlegu löggjafar, sem hafi tök á því að hafa það
samband við fólk og atvinnuvegi, sem nauðsyn ber til.
Þess er því að vænta, að umræður verði hreinleg-
ar og hleypidómalausar um þetta merka mál.
Eðlilegur fyrirvari
RíMsstjórnin hefur lýst því yfir, að hún muni leita
viðræðna við verkalýðssamtökin um kjaramálin. Þing
ASÍ tók þessum tilmælum vel með þeim fyrirvara „að
fyrir liggi ótvíræðar og óyggjandi tryggingar fyrir því,
að engar lögþvinganir verði á verkalýðshreyfinguna
lagðar." Þetta er fullkomlega eðlilegur og sjálfsagður
fyrirvari, því að ekki er sæmilegt að bjóða frjálsum
mönnum til samninga undir lögþvingunarhæl.
Eftir þennan fyrirvará er ljóst, að þegar ríkisstjórn-
in gengur til boðaðra viðræðna við verkalýðshreyfing-
una, gengst hún undir það skilyrði, að beita ekM lög-
þvingunum, og hver tilraun til þess nú, áður en viðræður
hefjast, væri beinlínis að slá á framrétta hönd og hafna
viðræðuboði verkalýðssamtakanna.
TIMINN
7
Gísli Magnússon:
Eitt rekur sig
á annars horn
i.
Ríkisstjórnin óskaði á sínum
tíma eftir viðræðum við stjórn
arandstöðuna. Sú ósk gat hugs-
anlega verið fram borin af
heilindum. Hún gat líka verið
upphaf að loddaraleik, er
stjómin hugsaði sér að setja
á svið í blekkingarskyni.
Nú þarf ekki lengur að velta
vöngum yfir heilindunum. Ráð
herramir vildu með engu móti
hverfa úr sinni Paradís. Þeir
vildu ekki fyrir nokkurn mun
segja af sér, svo að mynduð
yrði ný stjórn með sérstöku
tilliti til þeirra ægilegu stað-
reynda í efnahagsmálunum,
sem loksins fengust lagðar á
borðið.
Látum svo vera. Hitt er
verra, að stjórnin vill í engu
bregða ut af þeim ráðum, sem
hún alla stund hefur beitt í
efnahagsmálunum — og öll
hafa reynzt Lokaráð. Hún vill
ekki heildarstjórn á fjárfest-
ingarmálum, gjaldeyrismálum
né innflutnings, með þarfir og
hagsmuni framleiðslunnar
fyrst og fremst fyrir augum.
Hún vill óáreitt fá að taka sín
tertubotnalán me<3an einhver
fæst til að lána, enda þótt við
skiptahallinn á þcssu ári nemi
nálega þrjú þúsund milljónum
króna og erlendar skuldir 13
—14 þúsund milljónum. Hún
er steinhætt að minnast á
„gjaldeyrisvarasjóðinn", þenn
an dýrtíðarsjóð sem raunar var
allur myndaður í skuld og því
aldrei til nema á pappírnum.
Hún vill ekki styðja innlendan
iðnað og bægja frá atvinnu-
leysi með því að takmarka inn
flutning á iðnaðarvörum og er-
lendri vinnu, en ætlar hins veg
ar að bæta atvinnuástandið
með því að binda kaupgjaldið!
Hún vill ekki gera atvinnuveg-
uniun hægara fyrir með því að
koma lánamálum þeirra í við-
hlítandi horf og létta af þeim
drápsgjöldum. Hvað vill þá
ríkisstjórnin? Hún vill sama
stjórnleysið, sama grautinn í
sömu skálinni. Og víst eru til
þeir menn, sem krækja í góða
bita upp úr þeirri grautarskál.
Tvennum rökum teflir ríkis-
stjórnin fram gegn ádeilum
Framsóknarmanna — og hvor-
um tveggja mót betri vitund.
Hún segir, að Framsóknar-
menn hafi aldrei bent á neinar
leiðir út úr ógöngunum. Þetta
eru margtuggin falsrök. Löng-
um stundum .hafa forystumenn
Framsóknarflokksins vísað veg
inn til bess að koma sökkvandi
skipi nokkurn veginn heilu í
höfn — og nú síðast formað-
ur flokksins í útvarpsumræð-
unum um vantraustið.
Ríkistjórnin signir sig og
segir: Ég ræð ekki yfir vindi
og sjó. Ég ræð ekki verðlækk
un og aflarýrnun, en þetta
tvennt á alla sök á þeim ósköp
um, sem á þjóðinni dynja.
Þetta segir stjórnin. Þó er
markaðsverð hærra og sjávar-
afli meiri en lengstum hefur
áður verið. Gildi þessara raka
má glöggt marka á1 því, að á
árunum 1965 og 1966, þegar
aflaföng voru meiri og mark-
Gísli Magnússon
aðsverð hærra eu dæmi eru til,
komst útflutningsframleiðslan
ekki af án opinberra framlaga.
Svo hörmulega var hún leikin
af verðbólgustefnu ríkisstjórn
arinnar.
II.
Ríkisstjórnin hefur lækkað
gengið fjórum sinnum — ann-
að hvort ár að meðaltali. Það
er vel að verið. Að lokinni
hverri gengislækkun hafa
stjórnarblöðin hafið upp sama
fagnaðarsönginn: „Nú hefur
grundvöllur verið lagður að
nýrri uppbyggingu atvinnuveg
anna og bættum lífskjörum í
framtíðinni". (Morgunbl. 14.10.
s.l.). Hver er reynslan? Hver
er grundvöllurinn?
Allar hafa gengislækkanir
ríkisstjórnarinnar runnið út í
sandinn. Allar hafa þær magn
að þá verðbólgu, sem reynzt
hefur íslenzkum atvinnuvegum
og allri framleiðslu mestur
meinvaldur. Hverjar eru líkur
til þess, að áhrif þessarar
fjórðu og mestu gengislækkun
ar verði önnur og betri en
hinna þriggja fyrri?
„Lærum af reynslunni", seg-
ir Morgunblaðið. Það gengur
illa. Valdstjórnin er eins og
reyr af vindi skekinn. Fyrir
einu ári kom gengislækkun
enn til mála, sagði forsætis-
ráðherrann. Hann hafði þau
orð, að gengislækkun skapaði
fleiri vandamál en hún leysti.
Fáum dögum síðar var gengið
lækkað — á grundvelli hávís-
indalegra útreikninga, að talið
var. Hverju má trúa? Eitt rek
ur sig á annars horn.
í útvarpsumræðunum um
vantraustið var hin nýja gengis
lækkun allra meina bót að
dómi forsætisráðherrans, og
eina leiðin til þess að frelsa
þjóðina. En — mundi ekki
þurfa svona eina eða tvær
gengislækkanir til viðbótar. ef
þjóðin á lengi enn að burðast
með hugsjónalausa og ráðvillta
sérhagsmunastjórn?
Það tókst fleirum upp en
forsætisráðherranum.
Viðskiptamálaráðh. söng sjálf
um sér og ríkisstjórninni lof,
svo sem vera bar, en risti
stjórnarandstöðunni hið napr-
asta níð. Honum fannst að von-
um fátt um „heiðarleika“ and
stæðinganna. Það var þá ein
hver munur eða Gylfi Þ. Gísla
son. Ó, guð — ég þakka þér
að ég er ekki eins og þessir
Framsóknarmenn . . . . ! Braga
Sigurjónssyni ofbauð; kvað
hann andstæðingana vera hina
mestu „sómamenn“ og hreint
enga „misindismenn“. Það
þótti mönnum annars merkileg
ast við ræðu Gylfa, að svo illa
tókst til, að hann „missti glæp
inn“ og gleymdi, aldrei þessu
vant, að hafa uppi áróður gegn
íslenzkum landbúnaði.
Ólafur Björnsson barðist við
skuggann sinn. Hann þuldi
gamla langloku er hann skrif-
aði eitt sinn í Morgunblaðið,
um haftafarganið, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn stóðu fyrir á sín-
um tíma — og notaði tækifær
ið um leið til þess að varpa
hnútum að Sambandi íslenzkra
samVinnufélaga. Og þá var ræð
an ÖU.
Steinþór á Hæli söng Ingólfi
lof og dýrð. Ingólfur er íslenzk
um bændum gjafarinn allra
góðra hluta. Fagur var sá söng
ur — og fegurri þó forðum
tíð, er Steinþór, ásamt með fé
lögum sínum í MA-kvartettin-
um söng öUum til yndis.
Benedikt Gröndal var síðast
ur ræðumanna í útvarpsumræð
unum um vantraustið. Hann
gróf upp gamla ræðu, sem
Gylfi flutti í fyrra eða árið
þar áður, þar sem haugað var
saman hrakyrðum um Fram-
sóknarflokkinn. Þessa ræðu
þræddi hann að efni og anda
— og var ósköp ánægður með
sjálfan sig. Þetta er vísast bráð
efnilegur lærisveinn. Með hár
fínum fiskareikningi sannaði
hann öllum landslýð, að erlend
ar skuldir hefði ekki hækkað
um cinn eyri. Sá er meistara
sínum sannarlega ekki til
skammar um heiðarleika í mál
flutningi og hagfræðilegar
blekkingarkúnstir.
m- .
Fyrir hálfri öld, þegar Is-
land fékk fullveldi. var þjóðin
blásnauð. En hún var bjartsýn
eigi að síður. Hún trúði á
sjálfa sig, trúði á landið. Hún
var einráðin í að standa á eig
in fótum, einráðin í að gerast
ekki annarra handbendi. Sami
andi var enn uppi og ófölskv-
aður 1944, er lýðveldið var
endurreist. Þá átti ísland eina
sál — íslenzka sál.
Ilvað er nú?
Við höfum búið við meira
góðæri en áður getur ’ allri
sögu. Við höfum lifað betra
lífi en nokkurn dreymdi um
1918, jafnvel 1944. Og þó er
svo komið, að einn hinna yngri
fyrirliðn stærsta stjómmála-
flokksins, lætur í ljós efa um
það, í Morgunblaðinu, að „ís-
Framhalc á bls 11-

ÞRIÐJUDAGSGREININ
j