Vísir - 18.09.1977, Blaðsíða 8

ATHUGIÐ!
T iskupermanent-klippingar
og blástur. (Litanir og hárskol)
Ath. gerum göt í eyru
— Mikið úrval af lokkum.
Hárgreiðslustofan Lokkur
Strandgotu 1—3 (Skiphól) Hafnarfirði
>, Simi 51388.
Sunnudagur 11. september 1977 VISIR
VISIR Sunnudagur 11. september 1977
M j / t* ■ F :',
' ' ' ' fj , •, • j.' S mm i r.. i
v ‘1 & KKKi ‘ ; *.y ■ ■ ■ "■ ?’■ " f V jj * : •' i: • • • •" - - •■ m |i : m S
| ' ■••:.: ; *.; ; •, $p!» : ;
«3» SS 8® 8B 5s8 SsSl
— Spjallað við Karl Guðmundsson
um leiklist og hermilist og fleira
„Svona, svonagóðan!”
Það var i Bláu stjörnunni, hinni
vinsælu skemmtivél Reykvikinga
skömmu eftir striö, sem Karl
Guðmundsson kom fyrst inn á
leiksvið. Arið var 1948. Gamall
skólabróðir hans. Friðrik Sigur-
björnsson var þá meö útvarpsþátt
sem hét Lög og létt hjal. Friðrik
vissi að Karl hafði i menntaskóla
gert dálitið af þvi aö herma eftir
röddum manna, einkanlega kenn-
ara. Friðrik fékk Kari til að koma
fram i þættinum og bregða sér i
liki þjóðkunnra borgara. Eftir
bennan útvarpsþátt buðu beir
Indriði Waage og Haraldur Á
Sigurðsson honum að koma fram
,,Það er stundum skrýtib fyrir hvað fólk man
eftir manni. Og ekki er það nú allt merkilegt. Ég
skrapp einu sinni i Þjóðleikhúskjallarann. Þar
sat á stól við innganginn einhver stelpa sem æpti
að mér þegar hún sá mig: „Heyrðu, ég man eftir
þér! Ég sá þig einu sinni i leikhúsi. Þú varst bor-
inn frosinn inn á sviðið!” Ég áttaði mig strax á
þvi að þetta hafði verið i leikför Leikflokks Emi-
liu með Sláturhúsið hraðar hendur eftir Hilmi
Jóhannesson. En stelpan mundi ekki hvert leik-
ritið var. Hún mundi hins vegar eftir þessum
manni sém var borinn stiffrosinn inn á sviðið!”
Karl Guðmundsson skellihlær yfir þvi hlut-
skipti að hafa setið fastur i endurminningu stelp-
unnar i þessu hraðfrysta formi. í hugum flestra
leikhúsgesta er hann trúlega fyrst og fremst hinn
snjalli túlkandi skondinna og skemmtilegra
karla, — málari fjölbreytts gaileris af kómiskum
en manneskjulegum karakterum i sýningum
Leikfélags Reykjavikur. Margir vita þó, að Karl
Guðmundsson hefur komið víða við og er f jölhæf-
ur listamaður. Lengi vel var hann kunnasta eftir-
herma landsins. Hann er höfundur vandaðra
þýðinga á leikverkum úrvalshöfunda, og sjálf-
sagt er þekktust þýðing hans á Morðinu i dóm-
kirkjunni eftir T.S. Eliot sem flutt var af Leik-
félaginu i Neskirk u. Ekki sist er Karl framúr-
skarandi upplesar. i útvarp, og minnisstæður er
margslunginn flutningur hans á Snörunni eftir
Jakobinu Sigurðardóttur og sögum Steinars
Sigurjónssonar. Karl er meira að segja liðtækur
teiknari.
Karl Guðmundsson er ekki gefinn fyrir að tala
um sjálfan sig. Hann var tregur til að samþykkja
blaðaviðtal. Sagðist vera litið fyrir públisitet.
Hann væri svo feiminn. Það var ekki tekið gilt.
Þeear Karl blöur eftir innkomu á sviöiö niöri I kaffistofu I Iönó grlpur hann stundum I að rissa upp
myndir af starfsfélögunum sem bföa þar meö honum. Hér má sjá Kjartan Ragnarsson, leikara og höf-
und, i augum Karls. Hann segir aðþessar teikningar séu bara einn anginn enn af hermidellunni.
hjá Bláu stjörnunni. Þar voru
aðalkraftarnir Haraldur A. og
Alfreð Andrésson, og Tómas Guð-
mundsson skrifaði textann.
„Siðan bauð Indriði mér hlut-
verk i Meðan við biðum eftir
norska rithöfundinn Johan
Borgen sem fært var upp i Iðnó.
Þar var mestan part þögul rulla.
Ég sat á piningarbekk á járn-
brautarstöð, huggandi grátandi
eiginkonu sem leikin var af Her-
disi Þorvaldsdóttur, og sagði i
sifeliu: „Svona, svona góðan”!
Eins og krakkar
áháhesti
A þessum árum kom Karl tals-
vert fram á skemmtunum, og
blandaði þar saman eftirhermum
og upplestri. „Þvi miður hafði ég
ekki vit á að hætta að herma eft-
ir”, segir hann og brosir.
Af hverju, þvi miður”?
„Vegna þess að ég hefði aldrei
átt að koma áhorfendum upp á að
búast við eftirhermum af mér.
Þetta er eins og með krakka sem
einu sinni er lyft á háhest og vill
uppfrá þvi alltaf vera á háhesti.
Það var erfitt að öðlast viður-
kenningu á öðru sviði eftir að
eftirhermuorðið komst á mig”.
Ertu alveg hættur að herma
eftir?
„Ég byrja aldrei á þvi aftur aö
troöa upp einn meö eftirhermur. t
þröngum hóp, t.d. i partium
með vinum minum leikurunum,
gripégstundum i þetta að gamni.
Og i Iðnóreviunum hafa veriö
smáeftirhermuglefsur. Ég er þvi
ekki búinn að skera alveg á
tengslin við hermilistina, enda
finnst mér það ástæðulaust”.
Eftirhermur —
sterkasta innlifunin.
„Eftirhermur eru skrýtinn
hlutur” segir Karl'. „Anægja
áheyrandans byggist á þvi að sjá
likingu milli tveggja hluta. Að
endurþekkja fyrirmyndina. I
þessu liggur megin húmorinn. En
þegar best lætur eru eftirhermur
sterkasta innlifun leiklistarinnar,
vegna þeirrar nákvæmni sem það
krefst að þræða fyrirmyndina
sem maður hefur i huganum og
finnur i skrokknum. Maður upp-
lifir bókstaflega annan mann.
Auðvitað er hægt að gera eftir-
hermur yfirborðslegar eins og
allt annað. Ef þetta er aftur á
móti gert af tilfinningu held ég að
eftirherman sé mesta innlifun
sem fyrirfinnst i leiklist”.
„Það versta við eftirhermurnar
fannst mér sú krafa að þær væru
fyndnar, — að þær byggðu á
hæðnislegum bröndurum á kostn-
aö fyrirmyndarinnar. Mér þötti
það ekkert skemmtilegt, — var
hálfpartinn I nöp við slika texta
og reyndi oft að taka broddinn úr
þeim. Þetta er i lagi i kunningja-
hópi, en mér fannst ekki gaman
aö gera þetta fyrir fjölmennt
públikum. Þá gat maður aldrei
vitað nema einhver nákominn
fyrirmyndinni væri i salnum og
liði illa.”
Leiklist— hermilist
„En þegar allt kemur til alls
má segja að megnið af kómik
byggi einmitt á ótta. Hláturinn
sprettur út frá vissri hræðslu eða
óöryggi sem býr innra með okk-
ur. Fólk hlær að manni sem i
gamanleik er i kringumstæöum
sem honum virðast hættulegar.
Það hlær vegna þess að það hefur
meiri vitneskju en hann. Það hlær
lika að manni sem dettur á rass-
inn ekki vegna illkvittni, heldur
vegna þessað það setursigsjálft i
hans spor. Kómikin byggir á
þessari finu brún, þar sem inni-
byrgöur ótti og hlátur mætast”.
Eru ekki i raun mjög sterk
tengsl milli hermilistar og leik-
listar? Er kannski öll leiklist að
verulegu leyti hermilist?
„Það má segja það kannski að
vissu marki”, segir Karl.” Alveg
eins og aukin þekking og þroski
kemur i kjölfar þess þegar ungt
barn fer að herma eftir umhverfi
sinu, —stæla fullorðna fólkið. Það
má styðjast viö eftirlikingu á ytri
einkennum fólks i leik, en hún
getur afturámóti aldrei riðiö
baggamuninn um það hvort flutn-
ingurinn heppnast eða ekki. Þar
veltur allt á flutningskraftinum.
Til þessað samtal á sviöi gerist á
eðlilegan hátt dugir ekki að
herma eftir. Leiklist og hermilist
er þannig ekki það sama, þótt
þetta tvennt sé skylt. Menn geta
sem sagt nýtt kunnáttu I
eftirhermum i leiklist, en hún ein
dugir ekki til”.
„Besti vinnustaðurinn”
Þrátt fyrir það að Karl
Guðmundsson léti draga sig út i
eftirhermur að námi loknu lék
hann annað slagið i sýningum,
bæði iÞjóðleikhúsinu og Iðnó, þar
sem hann m.a. lék hlutverk
Andrei i Þremur systrum eftir
Tékof. Og einnig tók hann talsvert
þátt i starfsemi Grimu.
„Þannig að ég hafði allan
timann samband við leikhúsin og
áttiþar vini. En það var eiginlega
ekki fyrr en með stofnun Leik-
Sjansinn sem
ekki var notaður.
Karl segir að það hafi lengi
blundað i sér að verða leikari.
Eftir,,minniháttar háskólapróf og
ýmiskonar geðsveiflur” gekk
hann i leiklistarskóla Ævars
Kvaran og var þar á annað ár. Og
árið 1948 fór hann til London og
settist i Royal Academy ofí.
Dramatic Art. Þar lauk hann
prófi tæpum þremur árum
seinna.
„Það var óskaplega skemmti-
legur timi. Þegar svo leikarar
koma heim frá námi eru þeim oft-
ast gefnirsjansar á að sýna hvað i
þeim býr. Fyrsta tækifærið sem
mér bauðst var hlutverk Hró-
bjarts i Skugga-Sveini, sem
Haraldur Björnsson, leikstjóri og
Guðlaugur Rósinkranz buðu
mér i Þjóðleikhúsinu. En ég
hafnaði hlutverkinu. Hefur lik-
lega ekki fundist það nógu gott.
Svona sjönsum má maður bara
ekki sleppa, þvi þá getur maður
dottið útúrþessu. Ég sé eftirá að
þetta var tækifæri sem ég hefði
liklega ekkiáttað láta ganga mér
úrgreipum. Þetta var gott gang-
stykki með yfir hundrað sýning-
ar, og ekki auðvelt að segja
hvemig ferillinn hefði þróast upp
úr þvi. En fyrir bragöið komst ég
eiginlega ekki að ráði inn I leik-
húsin hér i nokkum tima.”
„Maður segir bara einsog Halldór E. gæti orðað það: Rekstrargrund völlur lslendingsins er rangur’

LANGAIU
háls?
Algjör óþarfi!
Leiktœkin eru í
þœgilegri hœð fyrir
t flest alla
iu
\\ Leiktæki seni allii
i aldursflokkar geta
' i unað við.
ív\ UNGIRSEM
|H ALDNIR
Fjöldinn allur af marq<-
V : N\ kyns leiktækjum m a
\ — Mörg kuluspil
r_, 1 — Körf uboltaspil
í, (\ — Gjafmildur fill
}K' , — SjónvarpsleiktæK
,A - !-TV — Byssa
A )j' — Járnklóin
irrify j- Djúp Box
r, j— Boxaratæki
) — Helkopter
k. |Sq. A / — Kappakstursbill
K [Vi \ / Gos & sælgæti
Leiktœkjasalurinn
l ( Y/ s V — opií> a*11
% >i‘i 4,
GRENSASVEG 7
— opið alla daga kl. IZ-2:i.:io
..iW