Vísir - 14.01.1978, Page 11

Þaö var fyrír skommu, aö krap lá yfir öllu og
torveldaöi göngu manna. Einnig mína. Ég átti i
þrjóskufuliri baráttu viö aö sleppa þurrfættur á
leiðarenda og var aö hugsa um það makalausa
undur, að þaö væri sama hversu hátt og tignar-
legt flug hugurinn lyfti sér á, — alltaf stæöu
fæturnir jafnmikiö á jöröunni. Og maður gat
veriðað sigra heiminn með rothöggi, bleytan var
alveg jafnblaut eftir sem áður. Flestir heim-
spekingar sögunnar hafa gengið meira en þeir
óku.
Það var sem sagt undir miðri slikri baráttu, að
fram undan birtist bifreið. Þetta var eitt af þess
um tölvustýrðu tækniafrekum nútímans, ef laust
búið stórfenglegum tæknibúnaði, sjálfvirkum
öskubakka, sætum, sem við snertingu mátti færa
fram og aftur, upp og niður, og öðrum galdratól-
um. Það glampaði á framrúöuna svo ég fékk of-
birtu i augun og gleymdi augnablik bleytunni i
fæturna.
Hvílíkt musteri mannlegrar getu. Og hvilíkur
glæsífulltrúí vorra tíma. Hún skvetti á mig.
Þaö var þá og aðeins þá,að ég ákvað að skrifa
þessa litlu grein. Hún er min skvetta. Meö um-
ferðarkveöju.
Vitfirringin
á skerinu
Seint gleymi ég þeirri stund,
er ég stóð fyrir utan heimili mitt
i haust, kominn heim frá útlönd-
um fyrir fáeinum klukkustund-
um, og reyndi að komast yfir
götuna. Ég hafði haldið, að ég
ætti aldrei eftir að sjá nokkuö
likt hringumferðinni i kringum
Sigurbogann i Paris. En viti
menn: Eftir að hafa kynnst um-
ferðarmenningu milljónaþjóða
þvers og kruss um Evrópu,
komst maður að þvi, að á eyöi-
legu skeri i miðju Atlantshafi
rikti slikt ástand i ökumálum,
sem aðeins varð lýst með orðinu
vitfirring. Það var engu likara
en tillitsleysi væri eina um-
ferðarreglan, sem þessir ofur-
hugar nútimans fylgdu.
Ég gerði mig liklegan til aö
stiga út á götuna, — og heyrði
hvernig ökumaðurinn i næsta
bil tróð bensingjöfina til þess aö
verða á undan. — Hann varö A
undan. Svo reyndi ég aftur, — og
aftur. Loks tókst mér að komast
svo langt út á götuna, að ekki
varð aftur snúið. Mér hefur
sjaldan á ævinni liðið jafnónota-
lega og þegar ég var að koma að
gangstéttinni á móti, þorði ekki
að lita til hliðar og beið þess að
finna framhlið einhvers öku-
tækis skella aftan á mér- Og
um það leyti sem ég stóð á
gangstéttinni, spratt fram i
hugann fullsköpuð visa:
Götu-umferðar garparnir
glotta með ásýnd snúna,
sigla heppninnar hraða byr
og halda sér fast við trúna:
sá sem best hefur bjargað fyr,
hann bjargar vist einnig núna.
Þeir hleypa þér
yfir i New York
Miðbærinn nötraði, þegar
risastór, eldspúapdi dreki kom
æðandi eftir götunni, öskrándi
eins og sá sem valdið hefur.
Dekkin námu varla við götuna ?
fyrr en þessi ófreskja kloss-
bremsaði fyrir framan næstú
vefnaðaryöruverslún, óg út
tritlaði væskilslegur maiin-
garmur. Hann kjagaði inn i
verslunina, senniíega til að
kaupa tvinnakeflið, sem
kellingin hans hafði sent hann
eftir.
Sjálfum varð mér litið upp i
gluggann fyrir ofan brjóst-
myndina af Tómasi i Austur-
strætinu, og um stund þóttist ég
ennfinna kaffiilminn leggja nið-
ur á kalda götuna. Þarna var
Tröð.þegar allt íék i lyndi. I ein-
hverju blaði sögðust eigendurn-
ir hafa orðið að loka vegna þess;
að fólk hefði ekki lengur tima til
að rabba saman yfir kaffibolla.
Hvellt bllflaut þeytti öilum
hugrenningum út i buskann, og
ég stökk frá umferðinni, næst-
um þvi ofán á fótinn á næsta
manni, Var þar þá ekki kominn
Ólafur Sigúrðssön, fréttamaður
af Útvarpinu, nýsnúinn heim
eftir dvöl i heimsborginni New
York?
Jú.
vitni að þvi,að ökumaður á 52.
stræti þurfti skyndilega að
skipta um heilar 5 akreinar til
að beygja. Állt og sumt sem
hann þurfti að gera, var að gefa
næstu bilum smávink, og þá var
ekkert sjálfsagðara en að
hleypa honum fram fyrir. En
reyndu svo að skipta um aðeins
eina akrein hér, t.d. ef þú ert á
I.ækjargölunni og vilt komast
inh á Kirkjustræti. Það er bara
ekki til i dæminu að leyfa þér
það.” *'
t New York-borg sjálfri búa
um 8 milljónir manna. A öllu
svæðinu u.þ.b. 17 milljónir.
Reykvikingar eru vart 100 þús-
und. Margir þeirra virðast ekki
hafa hugmynd um að borgarbú-
ar séu fleiri en einn.
Ég tyllti mér á bekk á Austur-
velli og fylgdist með fáeínum
biíreiöastjórúm, sem voru aö
reyna að flauta umferðarstifl-
una i burtu. Þarna sat bara
svona fólk eins og þú og ég i
makmdum sinum inni i lit-
skrúðugum dósum og iét þær
ségja bib við bil fólksins fyrir
framan. Fólkið fyrir framan
hugöist svara i sömu mynt, en
áttaði sig ekki á þvi að það ér
ekkert til sem heitir aftúrábak-
bib, og þar af leiðandi fylltist
auðvitað maðurinn fyrir framan
réttlátri reiöi. Og lét bllinn sinn
Texti: Hallgrimur H. Helga
Myndir: Jens Alexandersson
Aö visu er þetta ansi likt ljóði
einu eftir danska skáldið Piet
Hein. Og eftir að Helgi Hálf-
danarson hefur snúið þvi á is-
lensku og kallað ökuljóð, er það
vist alveg eins. En það getur nú
vart kallast rýra gildi visunnar,
að eiga svo vel feðraðan tvifara.
„Það er óllkt með umferöina
hér og i New York”, fræddi
Ólafur mig. „Þar er umferð að
visu hraðari, en það sem eink-
um skilur á milli er tillitssemi.
Hún er ekki til i Reykjavik.”
Ólafur tiltók dæmi: „1 New
York, þessari risaborg, varð ég
segja bib. Or þessu varð ein
heljar. tragikómedia.
Ég gat ekki varist þvi að fara
að ihuga þetta furðulega tilfinn-
ingasamband, sem getur komist
á milli manns og bilsins hans.
Kannski er hér (i verstu tilfell-
um, á ég við) um að ræða af-
leiðingu af öryggisleysi við-
kvæmra sála i efnishyggju-
heirríi. Freud hefði e.t.v. útskýrt
þessá þörf sem kynferðislega.
Ég vil ekki ganga svo langt. En
óneitanlega er það ekki heilla-
yænlegt, þegar menn eru farnir
að sjá i bilnum sinum eina ráðið
til að fá útrás fyrir tilfinningar
sinar, — og til að tjá þær. Litum
á unglingana, sem sjá þann einn
tilgang i lifinu að bora gat i
hljóðkútinn til þess að geta látið
skrimslið sitt öskra sem hæst.
Það er i rauninni ósköp sorg-
legt. Ég tala nú ekki um, þegar
skrimslakærastan ekur i ógáti
niður mann. 1 sliku tilfelli má
segja, að tveir menn séu orðnir
fórnarlomb hennar. Þeir eru
bara rpismunandi dauðir.
Að læra af
reynslunni
Ég stóð upp af bekknum á
Austurvelli, kominn I vont skap
af öllum þessum sorglegu
hugsunum. Og þar sem .ég
reyndi að stappa hlýju i
fæturna, virti ég fyrir mér jóla-
tréð fyrir framan mig, og i hug
mér kom visubrot,* sem ég
heyrði litla stelpu raula um dag-
inn:
Ég sá mömmu keyra’ á jóla-
svein
viö jólatréð á Austurvelli’ i gær.
Hún læddist létt á tá
4il að lita kallinn á,
•vo flýtti’ hún sér i burtu’ og þú
mátt engum segja frá.
Mér var sögð sú saga um dag-
inn, að einhvern tima hefði
komið það timabil, að Ólafur
Ketilsson réö ekki aðra bifreiða-
stjóra til sin en þá, sem ein-
hvern tima höfðu lent i slysí.
Það væru gætnustu ökumenn,
sem hægt væri að fá. Góö regla.
Og á heimleiðinni rifjaðist
upp fyrir mér heldur hráslaga-
leg hugmynd, sem ég heyrði um
daginn (gangandi vegfarendur
heyra ótrúlegustu hluti). Verið
var að ræða slysaölduna hér á
landi. Og viðmælandi minn
sagði: „Ég var að lesa um þessa
gífurlegu sjálfsmorðsöldu i Jap-
an. Er það hugsanlegt, að eina
ráðið sem dugi á Islendinga, sé
að flytja inn 200 þúsund Japani i
sjálfsmorðshugleiðingum, og
leyfa svo hverjum lslendingi að
aka niður einn þeirra?”
Mér varð svarafátt.
— HHH.