Tíminn - 02.09.1969, Síða 8

8
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 2. september 1969.
Á vegjuim Evnópu íanast ár-
letga 75.000 mamins og tvær
miljiónir slasast, og tölurreair
'hæikik'a me5 hiverju ári sem líS-
ur. Tala slasaðna á eiimiu ári er
jiafnihá íbúafjöldia RcimaborgaT,
en á fimm ánuim jiaifimast hún
á við íbúafjöiidia Lumdúma. Taia
iátiinina á einu ári er sú sama
og fjöidi þeirra er fórust í
sprenigjiuiámásum á Haimborg,
Darmstadit oig Beilín í heims-
Styrjöldinmá síðari. Á fttmnm ár-
Árlega farast 75 þúsund manns á vegum
Evrópu. — Tala látinna er sú sama ©g fjöldi
þeirra er fórust í sprengjuárásum á Hamborg,
Darmstadt og Berlín í heimsstyrjðldinni síðari
Ljót aðkoma. Árlega farast 75 þúsund manns á vegum Evrópu.
uim nær húm fjöida þeáirna, sem
Fraikiloar cnisstu við Verdium í
fyrrtt heimsstyrjicEid o-g á áratuig
íbúafjöldia Ma'rsedCOies.
Töiuir þessar .séttumi við að
bafa í huiga í þyert simin seon
vdð seíouimst umddr stýri. En þó
nægir þessi vitneskja eikikii titt
að draga úr slysafjöld'amuan.
Þiar þurfa aðrar ráðstafiamir að
tomia til þóitt þær ráðá ekki að
fuiliu bót á þessum óvætti 20.
aflidianimmar. Þó myndu þær
trygigjia aukii® öryiggá á vegum
úti. Evrópuráðið hefur tomiáð
framr með ýsnsar tiillöguir til úr-
bótia, sem öllll Evrópuíönd gierðu
vel í að -hrindia í fr.amkvæmd.
ÁSur em lagit er til oirrustu
er betra að þekikja amdsitæðiing
simm. Þegiar áitt er við slys er
miauðsymileiat að .gei'a sér má-
flcvæm'a gnreám fyrár orsötoum,
teaumiduim og afileiðdmigium
meiðsla oig eimmdig þvi flwerniig
slys befur bo.rið að hömdum.
Þetta er ástæðam tdfl þess að
Ewrópuráðið hefur nýverið
gert tillögu uim stöðilum attlra
tölffræðiiegra uppttýsinga í hán-
um ýmsu lörndum þanmig að
ummrt sé að bera siamian orsakár
slyisa. Upplýsingiar þessar ættu
efldki aðedms að tatoa tál fjölda
þeárra farartækja, sem í niotk
um eru, og fjölda öfloumamma
(eftiir tegumdum og fflokikum)
heldur og tiil ekánnair vega-
fl'emigdi2r á árá hverju. Sé gerð
ur gredma.rmumuT á atvinnu'bíl-
st'jórumr og' - öðr u'æ. Þá ærttu-
upplýsingar þössar að fe’a i sér
fkikikum si’ysa eftdr fjölda lát-
imrnp. og limiestra í hverjuim
fll'Oíkiki (hjúttrettOamemm, ganig
andi fólto o.sJrv.) svo og eifltir
flayni og alid'rd, sttdiptimigu sdysa
efitir tegumdum miðað við stað
og tíma, fjöildia slysa miiðað vi‘5
veaattieinigd og ffljokikum þeirra
eifltir aðstæðum og aiffleiðámigum.
Gera verður ráð fyrir samræmi
um áflcvörðun þess tíma. sem
líða má frá því að maður slias-
ast og þar til hiamm deyr, ef um
Mfshsettu'leat slys er að ræða.
þannág að telýa m©gi að dauða
sttys hafi átrt sér stað, em ■ þetta
er mismuiniandd frá eámu lamdi
tl anmars.
Þertrta er auðvátað aðallega
ráðstöfum, sem beimáist að þvi
að bæta þeflekdmigu okkar á
sjálfiu vianidamáflámu, em það eyk
ur mögul'ei'kia á því að lausn
þess finmist. Meðian að þessu
er umnið má ý.mislegrt 'giera til
bcita í sambamdi við veigatoerfi
og ö'kutæflci.
Ljióst er að um gijiörvalla
Evr'ópu er bedmit samíbiamd milii
tölu slysa og ástamds vegia, auk
þess sem aðgerðir titt vegiabóta
eru greimil'ega langt á eftir
himinii gífúirllieigu fjöigum farar-
tækja á vegurni alra l'anda.
Sum lönd þurfla að velja á
mdiM útgjiaidafláðia iminam heildar
fjiárveitimiga titt vagagerðíar.
J'afinvægi þarf að vera má'lld úit-
gj'alda til edmistakra fram-
kvæmdia, svo sem Laigmiimigu
nýrra hraðbraurta og aðgerða
sem beám'asrt að því að draga
úr bættu á þeirn vegum, sem
fyrir eru. Má þar á meðatt tettja
gatniatnórt, hættuttegar beygjur
og mórt vega og járn'brauta, svo
og ýmsar truflanir af maoma
völidum SV'0 sem auglýsimgair,
Ij'ósaskdifliti og hluti eins og tré,
steypta stóttpa, fjarlægðarsteina
o. fl., sem geta átt orsök að
Slysurn. Erfiitt er að vettja og
hafna, því enda þötrt hraðhraurt-
ir séu öruggari fer meiri hluti
attlrar umíerðair fram á öðrum
vegum.
Sannað þykdr að hiraSíþrautir
séu öruggiará en aðrir vegár. Sé
lögð tiil grundvaltt'ar eim mifl'jióm
etoionia toífliómetra kemur í ijiós
að sttys emu tvisvar tdl þrisvar
simrnum færri á hraðhrautum,
þórtit aifleiðiinigar þeirra séu att-
varlagri (30% flleiri dauðsföill,
em 50% færrd liflcamsmeiðsl em
á öðrum vegum). Enmifremur
væri hægt að aukia emrn öryggá
á hmaðbrautuim með þvd að hafa
aðstoildar akreinar fyrir hæga
og hiraða umferð. enda hefur
það toomið í ljés að meiri hlurti
slysa á hraðbrauitum orsakast
af mdsmumamdd hraða öku-
tætoja.
Umbætur á vegaitoerfiinu eTU
afllþetofct umr'æðuefni og vanda-
máfl þertta verður eitoká leyst
nema á einm hátt, sem er eng-
inm sérstakur gafl'dur, en það
er með stórfelidum lámveitimg
urn. Aen-aö mdikilsvert artriðá í
sam'baindá váð slysfarir er sjáfl'ft
ökurtækið sem eimmiig má gera
öruggara.
Urnnit væri að tomiast hjá
meiðslum, sem orsaikast af
beiinum árekstiá bifreiðiar á
einhverri hlut eða fóflk. og svo-
nefndumi „óbeimum" áretostri,
Góður öryggisbúnaður er þýðingarmikill. Á sínum tíma var farin
herferð í Bandaríkjunum gegn þeim bifreiðaframleiðendum, sem létu
öryggisbúnað sitja á hakanum, en lögðu því meiri áherzlu á ytra glys.
þar sem farþegar og immrá gerð
bílsims eiga í hflurt, með þvi
að gera niO'tokrar einfaildar
br'eytingar á smíðá bíflisdms.
Laingfle'St meiiðlsl í síðiara till-
felinu orsakaist af hörðum
stoell á stýri og s'týriiistöinig,
mælaborð eða fraimrúðu, eða
fyrir það að farþe'gar toast'asrt
út úr bifreáðinn'i. Sl'ílk artvik
orsaka oft alviarlegU'Stu meiðsl
in.
Tilteitoiinm úJtbúnaðiur, sem
margir framl'eið'emdur hafa tek
ið í motton svo sem öryggds-
belrti, sterkari hurðatt'æsiiigar
og lamir, og stýriiss'tenigur, sem
failla samam við snöggit högg
geta dregið mjög úr alvarJieg-
uim aifleiðinigum áretosrtra í sið
ami fioitokmium. Ettdkd þamf ammað
en Mta á bífl, sem vett er búimm
í 'akstursto'eppmd til að gema sér
greim fyrir því hvað hægt er
a® gerta í þessu efind.
Váð munium öl eftir hierfferð
RalLpih Nadiers, bamidaríkjia-
mammsims, sem þvimigaði fram-
flieiiðendur hamdiain við hafið tifl
a® breyta bifreiðum sínum svo
þær yrðu öruiggari. Ánamguriwn
var sá, að rikásstjórm Ramda-
ráfcj'amina bar fram 47 tdllögur
til að berða á þvi að gldamdi
áltoviæði um öryggáisbúmað biif-
re'ilða verði haldám *) Fyrár
Evtrópu em 'affleiðimigiarmiar tví-
þærttar: — Með tiMditd tdl ör-
yggis á vegum ætitd að fama eft-
ir bimu aimerídtoa fordiæmd og
af fjárfliia'gis- og rtæflcmiiásitæðum
hafa evrópskiir fnamfleiS'endur,
sem flytja út bíia ti! Bandariikj
amna nieyðzt tdl að breyta bif-
reiðuim símum titt samræmis vdð
bamdiarístoa löggjöf. Hvað
mumidi gerast eff þessar reglur
yrðu l'ártniar giffida um aMia biff-
reáðiafram'Ieáðisiu í Evrópu?
Sumdr álíta að hvetja æfrti
Evrópuiömdim tffl að rtaflsa upp
þessa staðla me® því það
mumidi vera einfaldasita og
ffljióttll’egaista leiðám til að autoa
öryggi evrópstona báfreiða. Aðr-
ir bera við þeim miótbárum að
það mumdá verða tætonáþróum-
inmi í Evifópu sfloaðlegt að gera
haina háða bamd'arískrd löggjöf
í þessu efni. Þess vegna le.ggja
þeár ttáil að miortaðir verði sérstak
ir evrópskir staðttiar. Þó virðdst
sú stooðum elga meira fylgd að
fagna að fylgjia liimium ame-
rí'sto srtöðttum og þá e.t.v. með
sérstötom breytdngum, sem
tatoa til evrópskra srtað'hiáitta.
Hvað öryggi farantæfcja váð
toemuir er utn tvö atrdðá að
ræða: — Útilódpa ber vissa hfluti
sem ætlaðir eru til skreytimg-
ar, en þjóna engu gagmd og
reynzt hafa hærtitulegir fyrir
fótgamigaindi fóttk oig þá, sem
ferðast á reiðhijólum og biff-
hijólum. Sérstaikár staðliar æ'ttu
að gi'l'da um hjófllbarða og felig
ur (slitmerflci urtan á hjólibarða
og að tilskiMð sé að við ört
þrýstingstap haddi felgam
sp'rumginum hjólba.rða á sinum
srtað mieð'an hemflað er á yfiir
90 km. hraða).
Francois Bernard
*) Tfflflögur þessar vaa-ða hecnila
hjólbarð? ljós. firamirúðu,
öryggi barna. höggvernd,
vernd fa.rþega og fótgamg-
' andi fóflks h'raðataitomiar'kam-
ir, örygigisil’æsÍTVgar, búnað,
sem dregur úr áhrifum afls
og orku. eldsneytisgeyma og
Leiðslur, óeldfim efnd í imm-
réttinigu og öryggdsbúnað,
sem ekfcj er bei.nlínis temgd-
ur stjórn bílsins.