Pressan - 22.12.1993, Blaðsíða 4

BOKA- OG PLÖTUBLAÐ
B4 PRESSAN
Midvikudagurinn 22. desember 1993
Frábær baritónn
SIGURÐUR BRAGASON:
SÖNGVAR LJÓSS OG
MYRKURS
HJÁLMUR SIGHVATS-
SON LEIKUR UNDIR
SJÁLFSTÆÐ ÚT-
GÁFA/JAPIS
★★★★
Á nýja geisladiskin-
um með Sigurði
Bragasyni baritón-
söngvara og Hjálmi
Sighvatssyni píanóleikara
kennir margra grasa. Ýmis
tónskáld, bæði íslensk og er-
lend, eiga lög á diskinum og
er útgáfa þessi öll hin ágæt-
asta. Sigurður er ekki bara
framúrskarandi söngvari;
hann er líka mikill og hæfi-
leikaríkur listamaður. Þessi
listamaður hefur heillandi og
ástríðufulla rödd, án þess að
vera nokkurn tíma tilgerðar-
legur. Hann lifir sig svo inn í
stemmningu hvers lags að
unun er á að hlýða. Sum lag-
„Sigurður hefur heill-
andi og ástríðufulla
rödd, án þess að vera
nokkurn tíma tilgerð-
arlegur. Sum laganna
eru svofallega sungin
að það liggur við að
maðurfái tár í aug-
un.“
anna, þar á meðal „Malia“ og
„Sogno“ eftir Tosti og jafnvel
„Ég lít í anda“ eftir Sigvalda
Kaldalóns, eru svo fallega
sungin að það liggur við að
maður fái tár í augun.
Persónulega finnst mér að
kvenrödd sé meira viðeigandi
í lögunum „Máninn líður“ og
„Vögguvísu“ eftir Jón Leifs,
en Sigurður flytur þau samt
ákaflega vel. Til gamans má
geta að „Máninn líður“ er
þrettánda lagið á diskinum,
en í kabbalískum fræðum er
sú tala einmitt tengd mánan-
um.
Tónninn í Bösendorfer-
flyglinum, sem Hjálmur leik-
ur á, skapar hlýlegt andrúms-
loft. Bösendorfer hefur ekki
þennan skýra tón Steinway-
flygilsins, en það gerir ekkert
til hér, stemmningin verður
bara heimilislegri fyrir vikið.
Þetta er ffábær diskur og al-
veg kjörinn til að hlusta á fyrir
framanarininn...___________
Jónas Sen
Þörf og holl lesnfng
FRÁ HANDAFLI TIL HUG-
VITS
ÞORKELL SIGURLAUGS-
SON
FRAMTÍÐARSÝN HF.
1993
★★★
BÞað er því miður
fátítt að skrifaðar
séu og gefnar út
bækur á Islandi um
rekstur og stjórnun fýrirtækja,
eða annað sem viðkemur at-
vinnulífinu. Skýringarnar geta
verið margvíslegar. Það er því
gleðiefni þegar gefin er út alís-
lensk bók af þessu tagi, ekki
síst þegar jafn vel tekst til og
raun ber vitni hjá Þorkeli Sig-
urlaugssyni höfundi Frá
handafli til hugvits.
Höfundur heldur því fram
að gífurlegar breytingar hafi
átt og eigi eftir að eiga sér
stað, þar sem þekking og nýt-
ing hennar sé verðmætasta
auðlind hverrar þjóðar, fyrir-
tækis og einstaklings: „Þeir
sem búa yfir mikilli þekkingu
öðlast yfirleitt mikil völd. Áð-
ur tryggðu peningar eða auð-
ur völd. Þeir sem telja að völd
séu til ills gætu allt eins talað
um að þekking væri til ills.
Ekkert er gott eða illt í þessu
sambandi heldur hvernig
völd eru notuð. Það sem er
aftur á móti til ills er einokun
upplýsinga og þekkingar og
misnotkun eða mistúlkun
þeirra.“ Þekkingin er mikil-
vægasta áhrifaafl í þróun nú-
tímaþjóðfélags. „Þekkingar-
maðurinn verður áhrifamesti
einstaklingurinn hvort heldur
hann er stjórnmálamaður,
eigandi, stjórnandi, sérfræð-
ingur eða almennur starfs-
maður við eigin rekstur eða
annarra.“ Þekkingarþjóðfélög
og þekkingarfyrirtæld eru það
sem koma skal.
Frá handafli til hugvits er
blanda af ádrepu höfúndar til
stjórnmálamanna, fjölmiðla,
stórnenda og eigenda fyrir-
tækja, og bjartsýn framtíðar-
sýn takist þessum aðilum að
nýta mikilvægustu auðlind-
ina, þekkinguna. Þorkell
bendir með réttu á að nátt-
„Það er mikillfengur
að bókinni, ekki að-
einsfyrir stjórnend-
ur fyrirtækja, heldur
ekki sístfyrir stjórn-
málamenn ogþá sem
vinna við
fjölmiðlun. “
úruauðlindir séu ekki lengur
miklvægasta auðlindin í þjóð-
félögum nútímans, heldur
maðurinn sjálfur, hæfileikar
hans og þekking. Vegna þessa
verður að leggja mikla rækt
við menntakerfi þjóðarinnar
ef íslendingar ætla sér að
standa jafnfætis öðrum þjóð-
um. Samstarf menntastofn-
ana og atvinnulífsins ráði þar
úrslitum og þótt þar hafi
nokkuð áunnist á undanförn-
um árum sé langt í land. Þor-
kell bendir á þá staðreynd að
nærri tveir þriðju hlutar há-
skólamenntaðra manna vinni
við atvinnugreinar sem ekki
afla þjóðinni tekna af fram-
leiðslu og þjónustu og að um
61% háskólamanna vinni hjá
hinu opinbera.
Þorkell Sigurlaugsson
skiptir bók sinni í fimm meg-
inkafla og standa tveir þeirra
upp úr. Kafli 3 fjallar um fyr-
irtækið í þekkingarþjóðfélagi
framtíðarinnar, stærð og fé-
lagsform þekkingarfyrirtækja
og hverjir eigi þau og stjórni.
Síðasti hluti kaflans er um
áhrif fjölmiðla, stjórnmála-
manna, hagsmunasamtaka og
þrýstihópa. Hér er höfundur-
inn gagnrýninn og tekur
dýpra í árinni en annars stað-
ar í bókinni. Ég hygg að
ádrepa um fjölmiðla sé í meg-
inatriðum rétt og nauðsynlegt
að atvinnulífið og fjölmiðlar
nái betur saman og „það
myndist trúnaður og þekk-
ingarflutningur milli þessara
aðila“, eins og hann segir
sjálfur. I þessu felst auðvitað
ekki að fjölmiðlar séu aðeins
viðtakendur upplýsinga frá
fyrirtækjum, heldur hafi
þekkingu til að brjóta þær til
mergjar. Það er ánægjulegt að
forystumaður úr atvinnulíf-
inu skuli loks hafa tekið til
máls um vinnubrögð og
stefnu íslenskra fjölmiðla og
það hlýtur að verða til þess að
blaðamenn efni sjálfir, ekki
síst innan sinna raða, til um-
ræðna af þessu tagi. En það
hlýtur einnig að vera yfir-
mönnum fjölmiðla nokkurt
áhyggjuefni þegar aðilar í at-
vinnulífinu hræðast fjölmiðla
eins og Þorkell heldur fram:
„Það er orðið alvarlegt mál
þegar einstaklingar og fyrir-
tæki þora ekki lengur að tjá
sig um þekkingu og umfjöll-
un fjölmiðla á einstökum
málum, af ótta við að verða
fyrir aðkasti í viðkomandi
fjölmiðli."
Kafli 4, sem er annar meg-
inkafli bókarinnar, Qallar um
stjórnun þekkingarf)TÍrtækja,
hlutverk forystumanna og
stjórnenda, framtíðarsýn,
hlutverk og stefnumörkun,
gæðastjórnun og fleira. Hag-
nýtustu hlutar þessa kafla eru
líklega um endurgerð vinnu-
ferla, ekki síst fyrir stjórnend-
ur opinberra fyrirtækja, nýt-
ingu og stjórnun upplýsinga-
tækni og um stjórnskipulag
og stjórnunarhætti fyrirtækja.
Þar er höfundurinn greinilega
á heimavelli, með yfirburða-
þekkingu úr starfi sínu sem
framkvæmdastjóri þróunar-
sviðs Eimskips og sem stjórn-
armaður í fjölda fyrirtækja,
ekki síst á sviði nýsköpunar.
Síðasti kaflinn er um ein-
staklinginn, og líklega mun
mörgum nýtast vel að lesa
þann hluta sem fjallar um
streitu, sem Óttar Guð-
mundsson læknir samdi, og
um óvænt starfslok forráða-
manna fyrirtækja, sem Vil-
hjálmur Bjarnason viðskipta-
fræðingur setti saman.
Frágangur bókarinnar er
allur til fyrirmyndar, kápan
smekkleg og fellur vel að efn-
inu. Það er mikill fengur að
bókinni, ekki aðeins fyrir
stjórnendur fyrirtækja, heldur
ekki síst fyrir stjórnmálamenn
og þá sem vinna við fjölmiðl-
un.
01i Björn Kárason
Klám, ofbeldi,
eitur - og ást
BIRGITTA H. HALL-
DÓRSDÓTTIR
ÖRLAGADANSINN
SKJALDBORG 1993
★★
Hér eru systkinin
klám, ofbeldi og
eiturlyf lengstaf í
aðalhlutverkum.
Að lokum stelur ástin að vísu
senunni og allt fer vel með
ketti útí mýri.
Birgitta H. Halldórsdóttir
er einn reyndasti rithöfúndur
okkar. Örlagadansinn er ell-
efta skáldsaga hennar. Birgitta
tilheyrir þeim skóla í íslenskri
sagnagerð sem kenndur hefúr
verið við „norðanstúlkurn-
ar“.
Norðanstúlkurnar skrifa
um ástir og örlög að hætti
Rauðra ástarsagna, Theresu
Charles og Barböru Cartland.
Persónur bókanna eru oftar
en ekki einsog klipptar útúr
dönsku blöðunum og koma
lesendum svolítið spánskt
fyrir sjónir þegar þær eru sett-
ar niður á Hofsósi eða Sauð-
árkróki.
Birgitta nýtur nokkurrar
sérstöðu í Norðanskólanum.
Hún leggur öllu meira uppúr
harðsoðinni spennu en
„í Örlagadansinum
skrifar Birgitta um
undirheima Reykja-
víkur, samviskulausa
glœpahunda, perverta,
morðingja og eitur-
lyfjasala. Fjör, sem-
sagt. “
væmnum rómans. I Örlaga-
dansinum skrifar hún um
undirheima Reykjavíkur,
samviskulausa glæpahunda,
peiwerta, morðingja og eitur-
lyfjasala. Fjör, semsagt.
Birgitta skrifar fjarska lipr-
an og hnökralítinn texta.
Söguþráðurinn er að vísu
talsvert fjarstæðukenndur en
frásagnargleðin bætir það
upp og gott betur.
Glæpamafía teygir anga
sína um allt samfélagið, og
stundar margvíslega glæpi
undir járnstjórn harðsvíraðs
foringja sem kallaður er Örn-
inn. Allir bera glæpamenn-
irnir fuglsnöfn, og þegar
Storkurinn ætlar að hlaupast
undan merkjum og klaga í
lögguna hikar Örninn ekki
við að drepa hann með köldu
blóði. Fósturdóttir Storksins,
hin undurfagra og blásak-
lausa Harpa Skagfjörð, er
þarmeð í lífshættu og það
kemur í hlut löggunnar Ág-
ústs að passa uppá dömuna.
Þau skjötuhjú eru hundelt af
illfyglunum og sagan nær
dramatískum hápunkti norð-
ur í Drangey...
íslenskar spennubók-
menntir hafa aldrei verið
uppá marga fiska, og afþrey-
ingarbækur svokallaðar hafa
átt erfitt uppdráttar. Birgitta
H. Halldórsdóttir skrifar ekki
til þess að vinna íslensku
bókmenntaverðlaunin en
hún er vaxandi spennubóka-
höfundur.
Hrafn Jökuisson
Eftirhermur
„Þessi skítsœmilega eftirhermuplata
verðurþó seint talin annað en ein nœr-
ingarlausasta frauðkakan á hlaðborði
íslenskrar jólaútgáfuþetta árið.“
BJARNI ARA OG
STORMSKER
ÖR-ÆVI
BJARNASKER / JAPIS
★
Fortíð þeirra félaga
Bjarna Ara og
Sverris Stormskers
er flestum kunn. Ég
ætla því ekki að rifja upp lát-
únsbarkaafhendinguna og
það að einhvern tímann í for-
tíðinni hafi Sverrir næstum
því verið fyndinn. Það sem
hér er til umræðu er sam-
starfsverkefnið Ör-ævi, plata
full af „þessu gamla góða“ El-
vis-rokki og Hótel Sögu-
legnu Ragga Bjarna-
ballöðutrumsi. Þetta er
þokkalega sniðug hugmynd
hjá strákunum og músíkin í
karaókí-stíl, enda Bjarni sjó-
aður í karaókíinu. Það verður
ekkert skafið af honum að
röddin er býsna góð, Elvis
auðvitað ein helsta uppsprett-
an og kannski ætti Bjarni að
stefna á Las Vegas og næstu
Elvis-eftirhermuráðstefnu.
Stormsker hefur samið ell-
efú lög í strákinn og eitt er er-
lent. Sverrir sýnir að hann er
ekki verri hermikráka en hver
annar, hann getur vel mallað
lög upp úr gömlum afgöng-
um sem maður hefur næst-
um því heyrt áður. Auk þess
að malla sér hann stundum
um allt undirspilið sjálfur og
það væri lygi að segja hann
snjallan hljóðfæraleikara.
Sem betur fer er þó undirspil-
ið oftast flutt af hinurn ýmsu
aðstoðarmönnum og útkom-
an er viðunandi, enda við-
miðunin niðursoðið karaókí.
Það er ánægjuleg tilbreyting
að Sverrir skuli lítið syngja
sjálfur en hann er fínn bak-
raddagjammari og ætti að
halda sig í því ef hann þarf á
annað borð að opna munn-
inn.
Lögin segist Sverrir hafa
„klæðskerasaumað“ á Bjarna
og það er rétt að Bjarni nýtur
sín vel á þessurn sérsaumuðu
tónlistarslóðum. Sverri tekst
þó misvel upp í saumaskapn-
um. í öllum tilfellum er efnið
þekkt og margnotað og
stundum orðið snjáð af notk-
un þúsund poppara. „Let me
in (jam)“ og „Það rennur
ekki af mér“ eru þó ágætis
lög, en hitt er fullaugljóslega
keypt á næstu poppbensín-
stöð.
Textar Sverris eru eins og
fyrr mestmegnis vonlausar
tilraunir til sniðugheita.
Helmingurinn er á ensku og
allt kemur fyrir ekki; manni
stekkur ekki bros. Ég er
kannski bara vonlaus fýlu-
poki og það eru eflaust marg-
ir, t.d. ballgestir í Danshúsinu
Glæsibæ, sem fyllast lífi við
stuðmúsík plötunnar og
finnst textarnir ofsalega
skemmtilegir, t.d. „Já ég verð
öldungur, ef ekki öldungur,
þá öldunkur“.
Sverrir og Bjarni hafa gert
skítsæmilega eftirhermuplötu
sem þónokkru púðri hefur
verið varið í. Platan verður þó
seint talin annað en ein nær-
ingarlausasta frauðkakan á
hlaðborði íslenskrar jólaút-
gáfu þetta árið.
Gunnar Hjálmarsson