Nýja dagblaðið - 31.12.1933, Blaðsíða 2

t
a Ý 3 A
DA6BX.A&IS
flokksins meira vald heldur en
nokkur þjóð í Evrópu hefir
fengið stjóm í hendur á síð-
ustu öldum. Hitler hafði vopn-
að flokk sinn og fengið til þess
fjárstyrk frá auðhringum
landsins. Eftir að Hitler kom
til valda, gerði hann óþjóðar-
lýð sinn að viðbótarlögreglu.
Kom sú varalögregla fram ým-
ist fyrir stjómina, þegar þess
þurfti með, eða framdi of-
beldisverk fyrir eigin reikning.
Nazistar drápu og misþyrmdu
tugum þúsunda af andstæðing-
um sínum, en flæmdu í útlegð
mikinn fjölda af beztu mönn-
um landsins, aðeins af því að
þeir voru frjálslyndir og vildu
lifa menningarlífi í landinu.
Þannig er nú í útlegð og land-
flótta um 1000 af frægustu vís-
indamönnum, rithöfundum og
skáldum þjóðarinnar. Nazistar
hafa brennt á báli eins og mið-
aldamenn megnið af hinum
engu orðið. Vopnaðir nazistar
1 geta vaðið inn á heimili raun-
verulegra eða ímyndaðra and-
stæðinga. Það er tilgangslaust
! að leita vemdar hjá lögregl-
unni. Stjórnin hefir sagt, að
lögreglan hafi annað að gera
' en vernda „glæpamenn“, þ. e.
i þá, sem ekki hugsa eins og
i valdhafamir.
Nazistar hafa eina afsökun
!
i og ekki nema eina, það sem
hún nær. Þeir segjast hafa
orðið fyrri til en kommúnistar.
1 Þeir segjast hafa lært kúgun-
araðferðir sínar af kommúnist-
um. Og það má með nokkrum
rétti kenna kommúnistum um
hina blindu og siðlausu kúgun
efnastéttanna í nokkrum lönd-
um Evrópu. Þar sem byltingar-
stefna svokallaðra öreiga byrj-
ar til muna að gera vart við
sig í lýðstjórnarlöndum, notar
íhaldið fávísleg orð og athafn
ir kommúnista, sem skálkaskjól

EWCIANO . .
0ei£íe;m . .
SCHWEiTZ .
TVSKlAND. -
QSTRiG . .
-TRANKRUr.
mi . 1 1932 1 1933
s bt í x j a sr I t- i
xsasBSBSSssssssmsz^
Pssssswbsze^ss
spBfissöasgsaszfE
ITALiEN ....
NtDERL-....
£WkMARK..,
IRIAND....
NÖR<?S . . ..
S#œSÖSa*S2CSlSSSSa
-gaaaBBBgggg'v.
SSSSPSSSÍS)SS8ægS2B
ssssssssssíbsíbsez)
!S@»BS!aSi«3gKSÍK21

-Tímiaup ... æssssassaBeKs^^i
fburo....... ssassia558asasssEs£3SZ!l
K'J MÆN i fc'U ..
Vt'6o.r<A,vfEM - - jgag^ajgBESiaesg^iggiigTiiig!—
O- S-Á- - - •
CANAVA . ■
'AésennNA
'N.CMEN*
ÁvjrnaAL t &n ..
a^ssajaaassigagrv^
^í£0U2CS®SSSiK5SSS!

Myndin táknar yfir-
lit um kreppuástandið
og breytingar þess til
betra eða verra í ýms-
um löndum frá þvi í
júlí 1931 þangað til í
júli 1933. Hvítu reit-
irnir þýða góða af-
komu, en svörtu reit-
imir slæma. Strik,
sem liggja upp á við
(frá vinstri til hægri)
þýða batnandi afkomu,
en strik, sem liggja
niður á við versnandi.
Lárétt strik þýða 6-
breytt ástand á viðkom-
andi ársfjórðungi. Staf-
imir L. S. þýða verk-
bönn eða verkföll. Yf-
irlit þetta er byggt á
rannsóknum þjóða-
bandalagsins og birt i
timariti þess „World
conomic survey“. En
myndamótið er danskt
eins og sjá má.
Kreppan í ýmsum löndum.
leik á borði, að beita samskon-
ar frekju í Geneve, eins og þeir
höfðu áður beitt heima fyrir
við aðra þingflokka. Gengu
þeir nú úr Þjóðabandalaginu
og þóttust menn að meiri.
Töldu þeir sig bera úrsögnina
undir þjóðaratkvæði, en yfir
því vöktu vopnaðir menn, og
andstæðingar Hitlers höfðu
hvorki ritfrelsi né málfrelsi.
Var stjórninni því auðunninn
sigur, enda var svo látið, að ná-
lega allir kjósendur hefðu fylgt
Hitler í þessum málum. Um
hitt fer færri sögum, hve
margir dönsuðu nauðugir.
Italir létu nú allófriðlega við
Þjóðabandalagið, og reyndi
stjórn þeirra að rjúfa það
með því að koma á einskon-
ar stórveldasamtökum, þar sem
smáþjóðirnar væru ekki kvadd-
ar til mála. Hefir nú svo skip-
ast, að einræðisþjóðirnar reyna
að eyðileggja Þjóðabandalagið,
en þær tvær lýðræðisþjóðir,
sem líka eru stórveldi, Eng-
land og Frakkland, standa fast
með Þjóðabandalaginu og hug-
sjón þess, og fylgja þeim að
málum smáþjóðir, sem unna
lýðræði og persónufrelsi, svo
sem Norðurlandabúar, Hollend-
ingar, Belgir og Svisslending-
ar. íslendingar standa enn utan
við Þjóðabandalagið, og má
um það kenna íhaldinu ís-
lenzka. Virðist það hafa fund-
ið á sér, að sú stefnan myndi
ekki verða vinsæl, nema hjá
lýðræðisþjóðum.
Norræn
kreppupólitík.
Ihaldsflokkamir láta minna
á sér bera í Noregi, Svíþjóð og
Danmörku heldur en hér á
landi. Veldur því meiri pólitísk-
ur þroski þeirra þjóð, sem hafa
lengri sjálfstjómarsögu að
baki. Er þar komin sú reynsla
á stjórn íhaldsins, að því er
trúað fyrir litlu.
I Svíþjóð og Danmörku sitja
að hækka í verði einstakar inn-
lendar matvörur, til að hjálpa
bændum, en hafa aftur fengið
bætta aðstöðu í öðrum efnum.
Ný stórvelda-
samtök.
Rússar hafa fram til síðasta
árs staðið mjög einangraðir.
Hafa þeir neitað að greiða
skuldir frá keisaratímunum, og
átti það mikinn þátt í að gera
veldi þeirra óvinsælt hjá þeim
þjóðum, sem áttu þar fjár-
muni, svo sem Frakkar, Eng-
lendingar og Bandaríkjamenn.
En á þessu ári, sem liðið er,
hefir svo skipast, að allmikil
vinátta hefir tekizt með Frökk-
um og Russum. Herriot, einn
hinn mesti athafnamaður, fór
í sumar sem leið til Rússlands,
sem nokkurskonar sendiboði |
þjóðar sinnar. Var honum tek- ’
ig með kostum og kynjum, og
hafa síðan verið mikil vinmæli
með þeim þjóðum. Litlu síðar
viðurkenndi Roosevelt forseti
ráðstjórnarveldi Rússa. Þykjast
menn sjá í þessu sameiginleg-
an ugg Bandaríkjamanna,
Rússa og Fralcka við ofbeldi og
árásarstefnu Þjóðverja og Jap- 1
ana. Á sama hátt má skilja
viðleitni þingræðisþj óðanna að
viðhalda Þjóðabandalaginu eins
og sameiginlega sjálfsvörn
þeirra gegn ofbeldisríkjunum,
sem gera allt sem þau geta til
að brjóta niður veldi Þjóða-
bandalagsins.
Markaðslöndín
við Miðjarðarhaf
Verðmesta framleiðsla Is-
lendinga, saltfiskurinn, er seld-
ur í fjórum ríkjum við Mið-
jarðarhaf: Á Spáni, Ítalíu,
Portúgal og Grikklandi. Fram
að þessu hefir lítið verið flutt
inn frá löndum þessum, nema
salt. Hafa þessar þjóðir lítið
um það fengizt, með því að
þær vissu, að íslenzka þjóðin
markaðslöndunum muni hafa
dregið upp bliku, sem úr geti
líomið áfelli í íslenzka verzlun
og þjóðarhagi. Grikkir hafa
riðið á vaðið, og telja sig ekki
vilja kaupa af neinni erlendri
þjóð, nema hún kaupi grískar
vörur fyrir jafnmikla upphæð.
Ef allar Suðurlandaþjóðirnar
gerðu slíka kröfu, þá væri ís-
landi voði búinn, því að þjóðin
þarf svo margt að kaupa og
borga, sem ekki fæst bezt í
þessum löndum. Sem betur fer,
mun stærstu þjóðunum, sem
við eigum mest undir í þessum
efnum, engin ósanngirni í hug
komin í þessum efnum, en lít-
ill vafi virðist á því, að þetta
vandamál þjóðanna fari að ná
til skiptanna við ísland, eins og
til stóru landanna.
Nýja árið.
Árið 1934 byrjar þannig, að
margar hinar stærstu þjóðir
vígbúast í ákafa. Nálega öll
ríki liggja í verzlunarstríði inn-
byrðis, og hvert land reynir
eftir föngum að vera sjálfu sér
nóg í sem flestum efnum. Þessi
stefna er mjög óhagstæð ís-
lenzku þjóðinni með sína fá-
breyttu framleiðslu. Einræðis-
aldan leggur undir sig fleirí og
fleiri lönd, og sumstaðar á
þann hátt að menningarbarátta
margra alda er að mestu þurk-
uð burtu, og siðieysi vilii-
mennskunnar sett í hásælið.
En í þessu stormflóði standa
eftir Norðurlönd, England og
Frakkland og nokkur önnur
smáríki með vel menntum
borgurum. Þessi ríki slá skjald-
borg um hugsjón Þjóðabandá-
lagsins. I málefnum frelsisins
er nú lífið eftir trú Forn-
Persa: Tvö andstæð öfl berjast
um heiminn birtan og myrkr-
ið. I byrjun hins nýja árs
verður flestum að óska mann-
kyninu þess, að birtan verði
myrkrinu yfirsterkari. J. J.
beztu og frægustu bókum, sem
til voru í söfnum í landinu.
Þeir hafa í fangaherbúðum við
fullkomið réttleysí þúsundir
manna, sem ekki hafa annað
til saka unnið en að vera
frjálslyndir og hafa óbeit á
skrílræði nazista. Stjómin kúg-
ar allt og alla. Hún bannar
konum þátttöku í störfum ut-
an heimilis, og undirbýr að
svifta konur menntunarskilyrð-
um á sama hátt. Stjórnin kúg-
ar presta og snýr guðsþjónust-
unni upp í tilbeiðslu á Hitler.
öllum eignum verkamannafél.,
húsum þeirra og bókum hef-
ir verið rænt. Kaupfélögin hafa
verið eyðilögð, forkólfar þeirra
seldir í fangabúðir, en verzlun-
ir gefin gæðingum nazista, sem
einkaeign þeirra og hinum
gömlu félagsmönnum hótað af-
arkostum, lífláti og misþyrm-
ingum, ef þeir ekki haldi áfram
að verzla við eftirmennina.
Hálf þjóðin gengur með
skammbyssu við beltið, reiðu-
búin til að skjóta niður hinn
helming íbúanna. Allt frelsi er
horfið, ritfrelsi, prentfrelsi,
trúfrelsi og hugsunarfrelsi.
Friðhelgi heimilanna er að
til að stofnsetja álíka kúgun
og þá, sem kommúnistar hafa
boðað mesta.
Þjóðabandalagið
og einræðið.
Þegar Japanar óttuðust að-
hald Þjóðabandalagsins út af
yfirgangi þeirra við Kínverja,
gegnu þeir úr bandalaginu.
Kom þá í ljós, að Þjóðabanda-
lagið var ekki nógu sterkt og
nógu starfhæft til að leysa öll
alþjóðleg vandamál, en hinu
má ekki gleyma, þó að því sé
lítt haldið á lofti, að það hefir
til þessa dags leyst úr fjöl-
mörgum deilumálum, i og látið
réttlæti en ekki vald ráða. En
japönsk-kínversku málin urðu
Þjóðabandalaginu álitshnekkir
hinn mesti, er það hafði orðið
fyrir. Nú liðu enn nokkrir
mánuðir. Ofbeldisstjórn Hitlers
tók við völdum í Þýzkalandi.
Vissu nazistar, að öllum ofbeld-
isþjóðum var illa við Þjóða-
bandalagið, og þann tilgang
þess, að láta réttlæti en ekki
vald ráða í alþjóðaskiptum.
Þóttust þýzkir nazistar sjá sér
Stauning forsætisráðherra Dana.
að völdum verkamannastjórnir,
en í hvorugu landinu hafa þær
meirihluta nema með tilstyrk
samvinnubænda. Bæði í Dan-
mörku og Svíþjóð hefir tekizt
samvinna við bændur um gagn-
kvæma hjálp fyrir báðar und-
irstöðustéttir landanna, bændur
og verkamenn. Hefir verka-
mönnum verið tryggð aukin at-
vinna, en bændum hærra verð,
og tryggara fyrir smjör, og
korn og fleiri framleiðsluvörur.
Hafa verkamenn gengið inn á
var fámenn og lítils að .vænta
um sölu hingað til lands. En
eftir því sem verzlunarkrepp-
an harðnaði og einkum eftir að
Bretaveldi hafði hafnað frí-
verzlunarstefnunni, tóku þessi
ríki við Miðjarðarhaf að gera
kröfur um gagnkvæm viðskipti
og kom þá röðin að okkur líka,
því að við erum talsvert mikl-
ir innflytjendur til þessara
landa, en litlir kaupendur.
Virðist nú svo horfa um þessar
mundir, að 1 þrem af fjórum
Fiokkar og ríki
í Þýzkalandi.
Ráðuneytið þýzka sam-
þykkti 1. des. lög, er eiga að
tryggja einingu flokks og ríkis
þar í landi. Eftir þessum lög-
um verður Naziflokkurinn
, sjálfstæður þátttakandi um
I meðferð réttarfarsmálanna í
Þýzkalandi. Með því hefir
! flokkurinn fengið fullkomlega
sömu aðstöðu í þýzka ríkinu
og fascistaflokkurinn í Italíu
. og fengið opinberlega lögform-
legt embætti í þágu ríkisins,
dómsvaldið yfir sínum eigin
| mönnum. Heíir verið um þetta
I sagt í opinberri tilkynningu:
' ,.með því að fá sitt eigið dóms-
vald hefir flokkurinn fengið
slíka aðstöðu innan ríkisins,
|
■ sem enginn flokkur eða nokk-
urt félag annað hefir áður
! haft“. Til þess svo að tryggja
! sem innilegast samstarf milli
| flokksins og áhlaupaliðsins
| annarsvegar og ríkisstjórnar-
innar hinsvegar, hefir fulltrúi
| ,,foringjans“ (Hitlers), Rudolf
Hess og yfirforingi áhlaupa-
I liðsins Ernst Röhm verið
i kvaddir inn í ráðuneytið.