Nýja dagblaðið - 07.12.1934, Qupperneq 3

& 1 3 A
ÐAOBLAOIB
t
NtJA DAGBLAÐIB
I „Blo.ð«.ut|;a{aii h.f
flitrtljóiar
tiiali GuðtuuntJ[iis«»«.
Hiúlgririiur J ólUUHton.
ltitstjórnarstriXktofurnar
l-augav. I0 Símar 4373 og 3353
Afgr. og auglýaingostíijriíetofa
/Vustursti-wti 12. Slmí 2323
Askriftargjald kr. 2,00 á mán
I lnuaa»ólu 10 anra ánt
Prentsiniðjan Acts.
I hvert skifti, sem stjómar-
flokkarnir fylkja liði um mál
sín, og þingmeirihlutinn lætur
atkvæði skifta í málum þjóð-
arinnar — á milli sín og and-
stæðinganna, líður hið sama
andvarp frá hinum vesölu
brjóstum: „handjám, hand-
járn“. Og svo einfaldir eru
þessir aumingja menn, að þeir
ætla, að þeir geti rofið samtök
andstæðinga sinna, sem þeir
óttast og hata, með jafn inn-
antómum slagorðum1 og þessu.
Því að það eru samtökin, sem
þeir nefna þessum nöfnum',
samtök sem hvergi eru þó
vægðarlausari en í þeirra eigin
flokksstarfi. Það eru elcki
iiiörg mál í þinginu, þar sem
þeir ekki setja „handjárn" á
sína eigin menn, í atkvæða-
greiðslum og málameðferð.
Nýskeð flutti einn af þing-
mönnum íhaldsflokksins ofur-
meinlaust frumvarp um i nn-
flutning á trjáplöntum ásamt
tveim mönnum úr stjórnar-
floklcunum, án þess að spyrja
um leyfi. En þetta snerti svo
taugar íhaldsflokksins, að hann
setti „handjárn" á alla aðra
flokksmenn sína og skipaði
þeim að drepa málið í höndum
hins óhlýðna flokksmanns, sem
og tókst vegna þess, að fjar-
verandi voru ýmsir fylgismenn
málsins. Það er því litlum vafa
undirorpið, hvernig „hand-
jámin“ yrðu notuð hjá þeim,
ef þeir hefðu meirahlutaað-
stöðu í þinginu. Enda er það
alkunna, að í bæjarstjórn Rvík-
ur, þar sem þeir eru 1 meira-
hluta ennþá, eru fulltrúav
þeirra fjötraðir bæði á höndum
og fótum,
Og enn eitt: Það er alkunna
hve miklum vonbrigðum það
olli í herbúðum íhaldsmanna í
lok síðustu kosninga, þegar
fullvíst var, að Magnús Torfa-
son varð landkjörinn þing-
maður fyrir bændaflokkinn, ea
eklci t. d. Stefán í Fagraskógi.
Og nú er lcomið í ljós hvað
vonbrigðunum olli. Þeir þótt-
ust sjá, og sáu rétt, að svo
gæti farið, að M. T. myndi 1
ýmsum málum geta fylgt
stjórnarflokkunum, hvað sem
liði áliti samflokksmanna hans
í þinginu í sömu málum. Og af
því að þetta hefir stundum
skeð, hafa íhaldsmenn svívirt
hann miskunnarlaust í blöðum
sínum og kallað flokkinn við-
rini. Fyrir hvað? Fyrir það að
setja ekki „handjárn“ á þenn-
an mann.
Þannig er nú samræmið í ;
kennmgum ihaldamanna. Hjá !
oðsuða Morgunblaðsins
efnum. Hinn, hæstaréttardóm-
arinn, verður að hlíta fyrir-
mælum stjórnarskrárinnar, en
ekki ríkisstjórnarinnar.
Mannúð og hyggindl
Ihaídíð fullyrðir að stjórnin ætli að
skifta um menn í 200 embættum á
næsta árl. Þar af eru meðal annars
yfir 60 hreppstjórastöður, sem ríkis-
stjórnin geíur ekki veitt, og auk þess
fjöidi embætta og annara starfa, sem
stjórnin skípar ekki menn í
Morguubl. segír, að dánír
menn verði að fara úr
embættum
Einstaka sinnumí verður J
heimska Mbl. svo spaugileg, að
það nálgast skemmtun að lesa 1
það — þrátt fyrir allan bögu- I
bósaháttinn.
Það er eins og hver fíflsleg '
hugsun og hvert afglapaorð
dragizt að þessu málgagni í-
haldsmanna og klínist inn í
heila ritstjóranna, sem endur-
varpa því svo út um síður og
dálka blaðsins.
4. þessa mánaðar er í Mbl.
löng grein um það, að ríkis-
stjórnin ætli að svifta 200 menn
embættum, en setja inn nýja
menn og unga í staðinn.
Það telur upp nöfn þeirra,
sem eigi að víkja. Blaðið full- j
yrðir m. a. að stjórnin reki þá j
miskunnarlaust, sem legið hafa i
í gröf sinni árum saman.
Þá telur þetta organ sann-
leilcans og vitsmunanna, að
ýmsir fjúki þar úr embættum,
sem þegar hafa látið af störf- '
um fyrir aldurs sakir og það
hjá stofnunum, sem velja sér
menn án íhlutunar ríkisstjórn-
arinnar.
Hreppstjórar, sem
ekki gegna. sveit-
arstöríum
Kemur þá næst að 60—70
hreppstjórum, er Mbl. fullyrðir
að stjórnin láti fara.
En aftast í greininni hnýtir
það svolátandi skýringu við
störf þessara 60—70 hrepp-
stjóra, m. a.: „Engir bæjar-
eða sveitarstarfsmenn eru
taldir hér með.“ (Hvaða verk
ætli Mbl. haldi að hreppstjór-
ar vinni?)
En í ákefð sinni yfir því, að
segja þessi tíðindi, gleymir
blaðið þesu lítilræði, að stjórn-
in veitir E K K E R T hrepp-
stjóraembætti á landinu.
þeirra eigin flokki eru „hand-
járnin" sjálfsögð eins og dæm- ;
in sína. Hjá „bændaflokknum“
eru þau nauðsyn, ef hann eklci
á að verða „viðrini“. En hjá
stjórnarflokkunum eru sams-
konar samtök eins og syndin á
móti heilögum anda.
„Vei yður, þér hrseanarar!“
Það gera sýslumenn, sem
flestir eru íhaldsmenn.
Þá kveður Mbl. á sama hátt
upp dauðadóminn yfir 15 prest-
um. Þeir eiga að foklta og
stjórnin að fara með þeirra
embætti að vild.
Hvert mannsbam í landinu,
sem er gætt fullu viti veit, að
prestar eru kosnir af söfnuðun-
um á hverjum stað og að eftir
þeirri kosningu er venjulega
farið.
En það er skiljanlegt, að
ritstjórum Mbl. finnist sem
þeir séu fyrir utan venjur og
háttu slcyni gæddra manna, síð-
an þingmenn íhaldsfl. lýstu yf-
ir því á fjölmennum kjósenda-
fundum, að ritstjórar íhalds-
blaðanna höguðu sér ekki eins
og „heilvita menn“. Síðan eru
þeir hafnir yfir allt það, sem
heitir velsæmi og vit, en eru
samt prýðilegir þjónar þess
floklts, sem þarf alveg vissa
tegund af „karakter“ og auð-
mýkt til þess að vinna sín verk.
En það er elcki allt búið hér
með. Auk mannanna, sem Mbl.
segir að stjórnin ætli að víkja,
en eru dánir eða farnir frá
störfum og auk 78 annara
manna (presta og hreppstjóra)
sem eru kjömir af öðrum en
ráðherrunum, tínir Mbl. til bréf-
hirðingastörf, símastörf o. fl.,
sem veitt eru eftir tillögum
póststjórnar og símastjóra. Enn
tíundar það stöður við stofnan-
ir, svo sem bankastörf, sem
stjórnin ræður ekki, hverjir
setjast í.
En fyrir utan þetta fram-
tal Mbl., nefnir það 43 stöður
enn, semi það veit ekkert hvar
til heyra og færir því bara und-
ir „önnur störf“. Mikill hluti
þeirra kemur stjórnarráðinu
lítið við. Mbl. finnst stjórnin
bara orðin svo voldug, að hún
ráði ein öllu í þessu landi, bæði
]jví, sem hún á að ráða og' vill
ráða, sem hinu, er hún vill
ekki og getur ekki ráðið.
Tvær Bteínnr
En svo að sleppt sé ósannind-
um blaðsins og hinum hlægilega
þvættingi, er hér, sem í fleiru,
tvær stefnur uppi. Stefna frjáls
lyndu flokkanna, er nú fara
með völd, og stefna íhaldsins.
íhaldið vill hafa gamla menn
og slitna í embættum. Það finn
ur af þeim meiri íhaldskeim
en þeirri kynslóð, sem er að,
vaxa upp í landinu eða stendur
nú á manndómsskeiði.
Það vill þrælka þessa gömlu
menn meðan þeir geta lifað og
hafa fótaferð. Það vill níðast
á slitnum kröftum þeirra og
þreki fram í andlátið, að-
eins af því, að það telur sér trú
um eitthvert pólitískt gagn af
aðstöðu þeirra í þjóðfélaginu.
Hin raunalegustu dæmi hafa
komið í ljós um það, fyrr og
síðar, að einmitt vegna slitinn-
ar og bugaðrar starfsorku, hef-
ir þá brostið yfirsýn um mik-
ilvæg embætti sín, og því hafa
þar komið fram margvíslegar
misfellur, sem hafa ýmist
kostað ríkið stórfé eða þá
vandamenn og vini þessara
starfsþreyttu manna, sem
reynt hafa að firra þá van-
sæmd og niðurlægingu, auk
þess að slík fordæmi um ó-
reiðu embættismanna, leiða til
mikillar spillingar inn á við
cg út á við. Um allt þetta er í-
haldinu sama, af því það er
sjálft rotið og spillt.
Tvær stofnanir þjóðfélagsins
í landínu — og með þeim þýð-
ingarmestu — hæstiréttur og
Landsbanki íslands, háfa þau
ákvæði, að starfsmenn þeirra
láti af störfum við 65 ára ald-
ur. Það ákvæði um hæstarétt-
ardómara er í stjómarskránni.
Mbl. nefnir tvo menn frá þess-
um stofnunum, sem stjórnin
ætli' að reka. Annar þeirra er
farinn (úr þjónustu Lands-
bankans) vegna þessarar reglu,
sem sú stofnun hefir i þessum
Núverandi stjóm vill hlífa
gömlu, slitnu embættismönnun-
um síðustu ár æfinnar. Hún
lítur svo á, sem þeir eigi það
fyllilega skilið. Það er manm
úðarkrafa og skylda, sém
frjálsbomir menn skilja og
finna að er réttmæt.
En samfara þeirri skoðun,
liggur önnur skylda á hverri
landsstjóm og hverju löggjaf-
arvaldi. Hún er sú, að fyrir
og í störfum hins opinbera
standi menn í fullu fjöri með
íullum starfskröftum og áhuga
manndómsáranna. Þjóðfélagið
á kröfu til þess, og hinir full-
vöxnu, hæfu menn eiga heimt-
ingu á að kraftar þeirra séu
notaðir meðan þeir em óslæfð-
ir en heilir og sem starfhæf-
astir. Það er ekkert vit né
hyggindi í því, að halda ung-
um mönnum frá þátttöku í op-
inberum störfum, en hafa þar
útjöskuð og hrum gamalmenni
í staðinn.
Það er ekki nema andlega
rotið, kærulaust og spillt f-
hald, sem heldur dauðahaldi í
svo heimskulegt og ómannúð-
legt fyrirkomulag.
Og þess vegna eru aðfarir
Mbl. út af frumv. stjórnarinn-
ar um hámark þjónustualdurs,
svo raunalega samboðnar í-
haldsflokknum. — Heimskan,
mannúðarleysið, hlutdrægnin
og kæruleysið, allt helzt þetta
í hendur í framkomu íhalds-
blaðsins. Það er eins og
fjögra laufa „fjóla“ í hnappa-
gati flokksins, sem er að daga
uppi í þjóðlífinu og verða
stirðnað nátttröll gamalsskiln-
ingsleysis eðlisrunnixmar sín-
gimi o g heimabruggaðrar
heimsku.
Þurlir þú
að láta gora eitthvcrt verk vel en kostn-
aðarlítið þá tck ég að mér að undirbúa það
og gora teikningar að því. Sérgrcin: rafmagns-
vcrkfræði. Hcfi flciri óra vcrklcga reynslu 4
rafmagnssviðinu.
Jón Oanti, verkfræðingur
Sími 4932.
Mjólkurfélagshúsinu (efstu hæð)
Jolagjafirnar 1934
Vegna þess að við kaupum allar okkar vörur belnt
frá framleiðandanum, og ávalt hverja vörutegund
þar sem hún er ódýrust og bezt, verður áreiðanlega
hagkvæmast fyrir yður að kaupa jólagjafirnar hji
okkur.
Mikið úrval. — Eitthvað fyrir alla.
K. Einarsson & Biörnsson
Bankastrasti XI