Nýja dagblaðið - 15.05.1935, Síða 3

N Ý J A
D A G BLAÐXS
8
Ostasalan
til útlanda
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgeíandi: „Blaðaútgáían h.f.“
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson.
Ritstjóraarskrifstofumar
Laugv. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 á mán.
I lausasölu 10 aura eint
Prentsmiðjan Acta.

Launamálið
Álit milliþinganefndarinnar
hefir nú fyrir nokkru verið
gert opinbert og frumvörp þau,
er hún ihefir samið, lögð fyrir
Alþingi. Ber ríka nauðsyn til,
að þetta vandasama mál verði
sem bezt athugað með þjóðinni
áður en því er til lykta ráðið.
Launamálið hefir tvær hlið-
ar, aðra sem veit að starfs-
mönnum hins opinbera, launa-
þörf þeirra og samræmi í
launagreiðslum' innbyrðis, hina,
sem veit að ríkissjóði og þeim
áhrifum, sem breytingar á
launalögunum kunna að hafa á
útgjöld hans. Að þessu sinni
skal aðeins drepið lítilsháttar á
þá hlið málsins.
Launamálanefndin áætlar í
útreikningum, að tillögur
hennar, ef samþykktar yrðu,
myndu hafa í för með sér
sparnað, sem nemur um 474
þús. kr. á ári. Þessi niðurstaða
getur valdið misskilningi og
þarf nokkurra skýringa.
Af þessari upphæð (474
þús.) sparast 128 þús. hjá
ýmsum sjóðum og stofnunum
og á öðrum útgjaldaliðum1, sem
ekki koma ríkissjóði við reikn-
ingslega.
Nefndin miðar útreikninga
sína við laun greidd árið 1933.
En síðan hafa stjórn og þing
lækkað laun starfsmanna rík-
isins um ca. 110 þús. kr.
Nál. 125 þús. kr. af útreikn-
uðum sparnaði nefndarinnar
koma ekki fram fyr en síðar
(t. d. fækkun presta og sýslu-
manna).
LFpphæð sú, 44 þús. kr.,
sem nefndin gerir ráð fyrir að
spara á tollgæzlunni, kemur
ekki til greina, þar sem vafa-
laust þyrfti fremur að auka
tollgæzluna en minnka með til-
liti til hagsmuna ríkissjóðsins.
Eftir ætti þá að vera um 72
þús. kr. beinn sparnaður, hjá
ríkissjóði nú þegar. Hér við er
þó það að athuga, að nefndin
virðist full bjartsýn á ýmsan
sparnað, sem af tillögum henn-
ar myndi leiða t. d. í skrif-
stofukostnaði ríkisverzlananna.
Er það því bersýnilegt, að
einskis verulegs sparnaðar e.r
að vænta í bráð fyrir ríkissjóð
sjálfan, þó að launamálið yrði
leyst eftir þessum tillögum.
Og ef leysa ætti það eftir til-
lögum annars íhaldsmannsins
(K. A.) og jafnaðarmannsins
(G. M.) í nefndinni, myndi
verða um stórfellda útgjalda-
hækkun að ræða, sennilega
hátt upp í 1 milj. kr.
Eins og getið er umj hér að
f vetur hefir mjólkurfram-
leiðslan aukizt meir en dæmi
eru til áður á svo skömmum
tíma. Mjólkurbú Flóamanna
hefir fengið helmingi meira en
á sama tíma í fyrra, Mjólkur-
samlag Borgfirðinga þriðjungi
inara eða ve! það. M. R. og
Mjólkurbú Ölvesinga einnig all-
verulega meira. Það þarf ]n-í
engan að undra þótt eitthvað
sé meira til af ostum en verið
hefir. Sú aukning væri ekki
neitt smáræði ef hún samsvar-
aði mjólkuraukningunni og
markaðurinn innanlands hefði
reynzt hinn sami og undan-
farin ár. Svo mikil er aukn-
ing ostaframleiðslunnar samt
ekki, því að innlendi markaður-
inn hefir tekið við rneiru en
áður, þrátt fyrir öll þau ólæt.i
og ábyrgðarlausa gaspur, sem
salan hefir sætt um skeið.
Austanbúin eru ein allra
mjólkurbúa á þessu svæði, svo
vel úr garði gerð, að þau geti
gert osta. Og M. B. F., sent
mest hefir mjólkurmagn og
bezt er útbúið til þessa hefir
orðið að taka mest af osta-
gerðinni á sig. — f staðinn
hafa hin búin, M. R. og Mjólk-
ursaml. Borgf. fengið að selja
rjóma og skyr meira en þeim
bar að réttum hlutföiium, sem
vnr verðfelt þannig, að sam-
svaraði ostaverði hinna • bú-
anna. Þannig var í raun og
veru höfð verkaskipitng, að
Mjólkurbú Flóamanna hefir
gert ostinn fyrir hin búin, sem
ekki voru svo vel útbúin, að
geta gert það, og þau fengu
allt sitt greitt strax, en M. B.
F. varð að bíða þar til osturinn
seldist. Vitanlega eru það
mjólkurbúin, sem seldu skyr
og rjóma fram yfir hlutfall
sitt, sem! áttu ostana, og áttu
því að bíða þangað til verðið
kom fyrir þá. — Þetta er þó
ekki gert ennþá og er þar með
mjög gengið á.rétt Flóabúsins.
En svo, þegar senda þarf
eitthvað af þessum ostum út,
og samþykkt er, eins og sjálf-
sagt er, að verðuppbæta þá,
svo að sama verð fáist fyrir
þá endanlega og osta á inn-
lendum markaði, þá segir Mbl.
að Mjólkurbú Flóamanna sé að
skattleggja hin búin. Mjólkur-
búið, sem látið hefir af hendi
til þeirra vissa sölu í rjóma °g
skyri, sem því bar samxvæmt
framán, myndu tillögur nefnd-
arinnar hafa í för með sér
nokkurn sparnað hjá ýmsum
stofnunum, sem eklci snerta
ríkissjóðinn reikningslega. Er
það að vísu til bóta. En hitt cr
bezt að gera sér ljóst sem
fyrst, að ekld er að vænta
verulegra breytinga á þeirri
hlið launamálsins, sem að
ríkissjóði snýr, eftir þeim til-
lögum, sem enn eru fram
komnar.
reglum samsölunnar, og sem
greitt var strax til hinna bú-
anna, það er talið að skatt-
ieggja þá, sem það veitir slík
fríðindi, af sínum réttindum,
— ef það fær mörgum; mánuð-
um seinna og með margfaldri
fyrirhöfn sama verð fyrir vöru
sína, og það gat fengið strax,
ef það hefði staðið fast á sín-
um rétti gagnvart hinum
mjólkurbúunum. — Svona eru
réttarhugmyndir þeirra, sem
Mbl. rita, svona er sannleika
snúið í lýgi, og blekkingar hjá
þeim mönnum, ef þeim býður
svo við að horfa. — Mjólkurbú
Flóamanna á ekki aðeins að
vera skylt að gera ost fyrir
þau búin, sem ekki geta gert
það sjálf, heldur á það að bíða
fyrst með að fá greiðslur fyr-
ir og fá svo lægra verð en hin
búin fengu strax fyrir þær
vörur, sem þau seldu fram1 yfir
hiutföll sín. — Það er enga
likara en blaðið hafi fræðst um
það, að réttarhugmyndir geta
verið æði reikular, og hægt sé
að snúa þeim á marga vegu,
eftir því, sem hentar í svipinn,
eða hver á í hlut.
En hitt er víst, að Mjólkur-
bú Flóamanna mun vera fúst
til að hætta að gera ost fyrtr
Önnur mjólkurbú, og að rétt
hlutföll ráði þar eingöngu hjá
hverju búi um ost sem aðrar
vörur. — En það er vafasamt
hve mikill búhnykkur það væri
M. R. og M. B., sem yrðu að
leggja í ærinn kostnað til að
geta gert slíkt. — En réttlætis-
krafa er það, sem ekki er hægt
að ganga fram hjá, að ef M.
B. F. gerir ost fyrir fleiri en
sjálft sig, og sleppir af sölu-
hlutföllum sínum í öðrum vör-
um, þá séu það réttir aðilar,
sem verði að bíða eftir verði
cstsins, sem fyrir þá er gerð-
ur, og verðuppbót munu þeir
vart óska að sleppa, ef varan
selst á erlendum markaði, eins
og nú er ráðgert um lítinn
hluta hennar.
Sveinbjörn Högnason.
\
Eanpnm
hrein glös urdan Renol
húsg'ag'nat bu ði,
Vcizl. Höfn, Vcsturgötu 45
Körfugerðin, Bankastr. 10
Verzlnnin Fell, Grettisg 57
Súðin
Burttör er frest&d til
hádegis i dag (kl. 12).
Viðhorf heimsmálanna
Framh. af 2. síðu.
stóð „aðeins“ yfir í 39 mín., en
áður hefir hann aldrei talað
skemur en V/» tíma. En auð-
vitað er hægt að segja margt
á 39 mín.
Og Englendingar svöruðu
ræðu Hitlers þegar næsta dag,
2. maí. í umræðunum í neðri
málstofu brezka þingsins lýsti
Mac Donald því yfir, að Eng-
lendingar mundu auka víg-
búnað sinn. „Sökum hins nýja
viðhorfs í hernaðarmálunum,
höfum við í hyggju að styrkja
svo vel hervarnir okkar, að
enskir borgarar finni að þeir
séu óhultir", sagði Mac Don-
ald. Hann bætti því samt sem
áður við, að Englendingar
rnundu einbeita sér um þá
kröfu, að vígbúnaður yrði
ekki aukinn og enska nkis-
stjórnin mundi af öllu afli
beita sér fyrir því að öll lönd
takmörkuðu vígbúnað sinn í
lofti. Enski forsætisráðherr-
ann bætti því ennfremur við,
að enska ríkisstjórnin væri
þess fullviss, að ómögulegt
væri að skapa varanlegt ör-
yggi friðarmálanna nema
Þýzkaland gengi til samninga
við önnur lönd í þeim' tilgangi.
Það kom greinilega í Ijós í
umræðunum í neðri málstofu
brezka þingsins 2. maí, að
enska ríkisstjórnin álítur mjög
hættulegt að teknar séu víð-
lækar herskipulegar ákvarð-
anir, nema því aðeins að um
það séu gerðir samningar miUi
allra landa. Hún ætlar þess
vegna, þrátt fyrir ítrekuð
samningsrof Þjóðverja, að róa
að því öllum árum, að Þýzka-
land gangi aftur í Þjóðabanda-
lagið. Af sömu ástæðum hefir
ekki verið hætt við þýzlc-
ensku flotamálaráðstefnuna,
þótt Þjóðverjar hafi fyrirframi
gert kröfur, sem Englendingar
geta með engu móti verið
samþykkir.
En eru líkur til þess að
Þýzkaland gangi aftur í Þjóða-
bandalagið? Göring hélt ný-
lega veizlu fyrir útlenda blaða-
menn í Berlín. Þá spurði einn
blaðamaðurinn: „Mundi for-
ingi Þýzkalands vera því sam-
þykkur, að Þýzkaland gengi
aftur í Þj óðabandalagið ?“ —
„Nei, dyr Þjóðabandalagsins
eru lokaðar fyrir okkur“, svar-
aði Göring.
Eftir þessu að dæma er út-
litið ekki glæsilegt, en samt,
Englendingar munu halda á-
fram tilraunum sínum. — Og
oft hafa Englendingar komið
því fram, sem þeir hafa keppt
að. B.
Verö kr. 6,00—29,00
Ennfremur margar aðrar lientugar
tækifærisgiafir,
svosem: Skrifborðsmöppur, Seðlaveski, Bókastoðir,
Bókahlífar, Ljósmyndaalbúm, Teiknibestik.
FÁST Í ÖLLUM VERZLUNUM
».