Nýja dagblaðið - 30.08.1935, Page 3

NÝJA DAGBLAÐIÐ
8
Réttur neytandans
og
réttur heildsalanna
i.
Síðan byrjað var að tak~
marka með opinberum ráðstöf
unum, innflutning- ,á vörum,
befir í aðalatriðum verið fylgt
við bá takmörkun einni megin
reglu. Reglan er sú, að leyfa
hverri verzlun innflutning,
sem sé miðaður við bað, sem
sú hin sama verzlun hefir áður
flutt inn. Sem dæmi um bessa
reglu má nefna bað, að ef inn-
fíutningur á einhverri vöruteg-
und væri minnkaður um 20%,
ætti verzlun, sem áður flutti
inn fyrir 1000 kr., nú að fá að
flytja inn fyrir 800 kr., en
verzlun sem áður 'flutti inn
fyrir t. d. 50 kr., fengi nú ekki
nema 40 kr. o. s. frv.
Blöð heildsalanna hér í bæn-
um hafa undanfarið verið að
reyna að vekja óánægju út af
]'ví, að verzlanir beirra muni
vera afskiptar við innflutning
vara, samanborið við samvinnu
lélögin. Má um bá kvörtun
heildsalanna segja, að „öðrum
fórst en ekki bér“. Er næsta
íurðulegt, að heildsalarnir skuli
vera svo óvarkárir að fitja upp
á bessu máli, bví að það mega
beír vel vita, að ekki myndi
þeirra hlutur batna, ef úthlut-
un innflutningsleyfanna yrði
breytt til meira réttlætis og
sanngirni en nú er.
Raunverulega kemur áður-
nefnd regla um veiting inn-
flutningsleyfanna einmitt alveg
sérstaklega hart niður á sam-
vinnufélögunum*). Hér á landi
hafa kaupfélögin stöðugt farið
vaxandi og fara enn. En þessi
úthlutun innflutningsins miðar
beinlínis að því, að hindra
kaupfélögin í því að auka um-
setningu sína á kostnað kaup-
mannanna — í „frjálsri sam-
keppni“. Þarna njóta því heild-
salarnir sérstakrar lagavemd-
ar — og þeir háu herrar ættu
að vera manna síðastir til að
kvarta yfir þeirri vemd.
II.
Hverjir eru það, sem fyrst
og fremst þurfa að flytja inn
vörur og eiga réttinn á að fá
að flytja þær inn, ef um tak-
markanir er að ræða? Það eru
vitanlega þeir, sem vörurnar
þurfa að nota. Fjölskylda, sem
sjálfa vantar brauð til að
borða,, hefir meiri rétt til að fá
að flytja það inn en önnur,
sem ætlar að selja brauðið öðr-
um og hafa hagnað af. Þetta
verða allir að viðurkenna. Og
þess vegna á líka fyrst og
fremst að leyfa þann innflutn-
ing, sem neytendurnir sjálfir
*) Sjálfsagt er að benda á bað í
þessu sambandi, að þegar Mbl.
talar um vöruumsetningu Sam-
bands ísl. samvinnufélaga, skýrir
það fi’á umsetningunni 1934,, þ. e.
áður en hert var á innflutnings-
höftunum með nýjum lögum.
biðja um. Það, sem almenn-
ingur biður um sér til matar
og fata eða annara lífsnauð-
synja, ætti að réttu lagi að
flytja inn, áður en nokkur ein-
asti heildsali fær leyfi til að
flytja inn vörur fyrir krónu-
virði.
Kaupfélögin eru samtök neyt-
enda til innkaupa á vörum. Og
réttur neytandans er þess
vegna réttur þeirra,.
III.
. Hér í Reykjavíkurbæ eru nú
starfandi tvö kaupfélög. í þess-
um félögum eru mörg hundr-
uð fjölskyldur, og stöðugt
fjölgar þeirn, sem í þessi félög
vilja ganga.
En svo skeður hið furðulega.
Þessi kaupfélög — neytendurn-
ir sjálfir — fá ekki að flytja
inn bráðnauðsynlegustu vörur,
af því, að samkvæmt gildandi
reglum má ekki taka þennan
innflutning frá heildsölunum.
Heildsalarnir verða að fá sitt
innflutningshlutfail fyrst mið-
að við innflutninginn árið áð-
ur!
Með öðrum orðum: Ef ég
hefi skipt við heildsala (eða
smásölubúð hans) í fyrra, en
vil ganga í kaupfélag í ár, þá
má ég búast við því, að mér
verði neitað um innflutning á
lífsnauðsynjum mínum. Heild-
salinn gamli á að fá að flytja
inn mínar lífsnauðsynjar eftir
sem áður-
Svo langt hefir gengið ó-
svífni heildsalanna gagnvart
neytendunum, að bæði heild-
saladagblöðin hér (Mbl. og
Vísir) réðust m!eð óbóta-
skömmum á gj aldeyrisnef nd,
af því að hún hafði leyft öðru
kaupfélaginu hér innflutning á
nokkrum' fataefnum! Svo lítill
var réttur neytendanna, sam-
kvæmt skoðun þessara blaða.
Slíkt er mikil og undraverð
ósvífni gagnvart neytendunum.
En neytendumir ættu ekki
að láta það bíða lengi úr þessu,
að taka óánægjuraddirnar í
heildsalablöðunum til greina.
Og það á að taka þær til
greina á þann hátt, að gera
sjíýlausa kröfu um það, að all-
ur sá innflutningur, sem neyt-
endur eða félög þeirra biðja
um til eigin nota, sitji fyrir
innflutningi á sömu vöruteg-
undum til heildsalanna.
Þetta er eðlileg krafa. Og
það á að fylgja henni frarri,
því að réttur neytandans er
meiri en réttur heildsalanna.
G. G.
X£ a u p i ð
Knattsp vmufer ð irna r
Tveir íslenzkir knattspyrnu
flokkar hafa farið til útlanda
í sumar, Valur til Noregs og
Danmerkur og- úrvalslið úr
hinum þremur Reykjavíkurfé-
lögunum til Þýzkalands.
Valur háði alls sex leika og
tapaði öllum, nema einunf,
sem varð jafntefli. Lítur skrá
yfir alla leika hans þannig út:
Gegn „Djerv“ í Bergen,
tapað með 1:5
Gegn „Dravn“ í Drammen,
tapað með 1:4
Gegn „Vaalerengen" í Oslo,
tapað með 3.5
Gegn K. F. U. M. í Khöfn,
tapað með 2:4
Gegn úrvalsliði úr K. F.
U. M. og H. I. K., K.höfn,
tapað með 3:5
Gegn Roskilde Boldklubb
í Roskilde, jafntefli 2:2
Alls 12:25
Skrá þessi er máske ekki
verri en vænta mátti, þótt
margir hér yrðu fyi’ir von-
brigðum um að Valur skyldi
cngan leik vinna, enda fengu
Valsmenn víst nokkrar hnútur
frá keppinautum sínum hér,
þegar heim kom eftir alla ó-
sigrana.
En skýrslan um ósigra
Þýzkalandsfaranna verður þó
tslendingum enn óhagstæðaiá.
Hún er svohljóðandi:
í Dresden, tapað með 0:11
t Berlín, tapað með 0:11
t Oberhausen, tapað með 2:8
í Hamborg, tapað með 1:3
Alls 3:33
Þessir ósigrar ísl. knatt-
spyrnumannanna gefa tilefni
til margvíslegra athugana.
Er þá fyrst að sjá hvaða af-
sakanir íþróttamennirnir og
félagar þeirra færa fram fyrir
óförum sínum.
Það sem langoftast hefir
heyrzt er þetta: íslendingar
eru óvanir að keppa á gras-
velli, og leiksúrslit geta orðið
óhagstæðari en ástæður eru
til. Mótstöðumennirnir þá líka
svo góðir, að ekki er von til
þess, að úrslitin yrðu betri,
enda hin og þessi félög beðið
fyrir þeim svo og svo mikla
ósigra, o. s. frv.
Einkum hefir þetta síðast-
nefnda heyrzt í sambandi við
Þýzkalandsförina. Það hefir
t. d. verið sagt, að knatt-
spyrnumenn annarsstaðar af
Norðurlöndum hafi tapað ný-
lega fyrir sömu flokkum með
mjög miklum mun á marka-
fjölda. En hins hefir þá
gleymzt að geta, að í sumar
gerði landsflokkur Norðmanna
jafntefli við landsflokk Þjóð-
verja, 1:1, og landsflokkur
Svía sigraði landsflokk Þjóð-
verja með 3:1.
Þetta leggur líka að nokkru
leyti að velli þá afsökun, að
ekki sé von, að fárnenn þjóð
gæti lagt fi’am jafn valinn
ellefu manna flokk og þjóð,
seni telur margar miljónir
íbúa.
Karlmennska og sérstaklega
þjálfun einstaklinganna fer
ekki endilega eftir höfðatölu.
Úrvalslið íslenzkra sjómanna
myndi t. d. geta staðið jafn-
fætis úrvalsliði stéttarbræðra
þeirra með erlendum þjóðum,
þótt þær gæti valið úr margfalt
stærri hóp en vér.
Það er von, að 'íþróttamönn-
unum falli ósigrarnir illa. Þeim
er kannske vorkunn, þótt þeir
komi með afsakanir, þegar
svo herfilega fer eins og á
Þýzkalandi. En annars eru
miklar afsakanir í slíka átt
heldur leiðinlegar, og ekki sízt
ef þær eru nokkuð vafasamar.
Þannig segir t. d. í skeyti frá
fréttaritara Þýzkalandsfaranna
í frásögninni um einn leikinn:
„Okkar menn léku vel og
\ ar vörn þeirra ágæt. Þ e i r
h a f a 1 æ r t m i k i ð í f e r ð-
• n n i“.
En hlutlausir áhorfendur
íást naumast til að trúa því,
að knattspyrnumenn okkar læri
mikið í fjórum hörðum kapp-
leikjum, svo að það beri veru-
legan ái’angur í sömu ferðinni.
Engri tilsögn verður við kom-
ið; þeir eru ekki komnir út á
völlinn til þess fyrst og fremst
að læra og taka eftir, heldur
til að keppa. Og í hinni hörðu
keppni beita þeir sömu knatt-
meðferð og leikvenjum og þeir
hafa tamið sér hér heima.
Þó er ekki hér með sagt, að
knattspyrnumenn vorir hafi
ekkert lært í þessum ferðum.
Þeir hafa vonandi lært það, að
þeir eru mjög skammt á leið
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: ,Blaðaútgáfan h.f.‘
Ritstjóri:
Sigfús Halldórs frá Höfnum.
Ritstjórnarskrifstofurnar:
Laugv. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Austurstr. 12. Sími 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 á mán.
I lausastölu 10 aura eint.
Prentsmiðjan Acta.
komnir í íþrótt sinni, hvort
sem um er að kenna leikvallar-
skorti, lélegri þjálfun, eða
hvorttveggja. Svo skammt
komnir, að í raun og veru nær
engri átt, að landið sé að
leggja töluverðan gjaldeyri al'
mörkum við þá til utanlands-
ferða, eins og ástandið er nú.
Og sérstaklega mætti Þýzka-
landsförin virðast tilgangslítil
ráðstöfun, nema þá sem
skemmtiferð. Þýzka liðið, sem
hér keppti í sumai;, sýndi það
svart á hvítu, að okkur er al-
ger ofraun og þá um leið álits-
hnekkir, að leggja. í einskonar
milliríkjakeppni við Þjóðverja,
sem nú eru meðal allra jafn-
fræknustu Evrópuþjóða j
lcnattspyrnuíþrótt.
En úr því sem komið er, á
að taka þessu skynsamlega.
Ekki að láta ósigrana vei’ða sér
hlekk um fót, heldur hvöt til
augljóslega nauðsynlegrar stál-
iðni við þjálfunina. Og um
fram allt ekki að hafa allt á
lofti til þess að bera í bæti-
fláka fyrir sig, jafnvel þótt á
einstaka stað hafi ekki sem
allra hörmulegast til tékizt. —
Þrátt fyrir fámennið má langt
um lengra ná en komið er, en
þangað til'er bezt að bíða með
að leggja til nokkurskonar
landskeppni við erlendar þjóðir.
íþróttavinur.
FREYJU kaffibœtisduftíð
— nýtilbúið — inniheldur aðeins ilmandi kafflbaeti, ekkert vatn
eða önnur efni til uppfyllinfar. Þess vegna er Freyju kafflbætii-
duftið drýgst, heilnæmast og beat. Og þó er það ódýrara <m kaffi-
bætir 1 Btöngum.
Notið það bezta, sem unnið er í landinu
20stk .KOSTAR kr. 135