Nýja dagblaðið - 04.09.1936, Page 2

2
N ? J A
DAGBLAÐIÐ
Islendingasögurnar
í danskrí þýdingu
Viðtal við Hans Kyrre skólaeftirlitsmann
FRÁ FRÉTTARITARA
NÝJA DAGBLAÐSINS.
— Þótt merkilegt kunni að
virðast, vakti það töluverða
mótspyrnu, þegar Gyldendals
bókaútgáfa hóf 1930 hina stóru
útgáfu af íslendingasögum á
dönsku. Töldu sumir, m. a. dr.
Lis Jakobsen, að eigi væri jarð-
vegur fyrir slíkar bókmenntir
í Danmörku. En þær vinsældir,
er bókaútgáfa þessi hefir hlot-
ið, hrekja þó allar slíkar stað-
hæfingar.
Þannig farast Hans Kyrre,
skólaumsjónannanni orð. Hann
er ritari í „Selskabet til Udgiv-
else af Islandske Sagaer paa
Dansk“, og einn af stofnendum
félagsins. Ræði ég við hann í
tilefni af því að nýlokið er
hinni stóru útgáfu af Islend-
ingasögum og að félagið hefir
nú ráðagerðir um nýjar fram-
kvæmdir.
— Félagið var stofnað í
Gyldendals bókaútgáfu 1. marz
1927, heldur Hans Kyrre á-
fram. Auk forstjóra bókaút-
gáfunnar mættu eftirtaldir
stofnendur: Rithöfundarnir
Gunnar Gunnarsson, Johannes
V. Jensen, Soplius Clausen,
Knud Hjartö, Tom Kristensen
og Ludvig Ilolstein; prófessor-
arnir Valtýr Guðmundsson og
Bröndum Nielsen, auk mín.
Nokkrir þessara manna eru nú
komnir undir græna torfu. Ný-
ir meðlimir eru Jón prófessor
Ilelgason og Töger Larsen rit-
höfundur.
Tilgangur félagsins var að
þýða íslendingasögurnar á
dönsku. Skyldi leitast við að þær
héldu frumeinkennum sínum,
en væru færðar til lifandi nú-
tímamáls, svo að almenningur
i Danmörku gæti haft þeirra
sem bezt not.
Margar af íslendingasögun-
um eru í „Islændingernes Færd
ude og hjemme“ og urðu
mörgum Dönum kærar. En þær
voru á fornu máli, ekki aðeins
vegna þess, að útgáfan var
aldar gömul, heldur öllu frem-
ur vegna þess að reynt hafði
verið að líkja eftir fornmálinu
og fór það víða illa.
— En hefir það ekki verið
örðugt að færa sögurnar til
nútímamáls, án þess að þær
misstu blæ og stílform?
— Vitanlega. Hinar ýmsu
sögur þýddu: Gunnar Gunn-
arsson, Johannes V. Jensen,
Knud Hjortö, Töger Larsen,
Tom Kristensen, Bröndum
Nielsen, Ludvig Holstein,
Vilhj. Andersen og ég. Jón
Helgason fór yfir þýðingar
ckkar og samdi ættartölur við
hverja sögu.
— Er útgáfunni ekki að
fullu lokið?
— Nei, sennilega verður gef-
ið út eitt bindi með stuttum
sögum, en það er ekki fullráð-
ið enn. Því að þrátt fyrir styrk
frá danska ríkinu og einstök-
um sjóðum, hefir útgáfan orð-
ið mjög kostnaðarsöm. Er
þetta skrautútgáfa í stóru
broti með teikningum eftir Jo-
hannes Larsen, sem oftsinnis
hefir farið til íslands. Þótt út-
gáfa þessi hafi hlotið vinsældir,
er hún svo dýr, að almenning-
ur á illt með að notfæra sér
hana. Er því ætlunin að gefa
út nýja og ódýra útgáfu af
íslendingasögunum. Verði efni
hið sama og í stærri útgáf-
unni, prentað á ódýrari pappír
í tiltölulega litlu broti og í
stað teikninga verði notaðar
ljósmyndir frá íslandi — nátt-
úran er þó svipuð þar og til
forna.
Auk alþýðuútgáfunnar af
íslendingasögum, væntum við
þess, að geta gefið Noregskon-
ungasögur Snorra Sturlusonar
út á dönsku, segir Hans Kyrre
að síðustu.
Auk þess sem Hans Kyrre
hefir þýtt íslendingasögur, hef-
n* hann dregið athygli að forn-
bókmenntum íslendinga með
fyrirlestrum á ýmsum stöðum
við margskonar tækifæri.
B. S.
Úr öllum áítum
Dönsk lurstafrú
í Indlandi
Fyrir ári síðan flaug dönsk
stúlka, dóttir húsgagnasmiðs í
Kaupmannahöfn, til Alar Star
á Malakkaskaganum til að gift-
ast þar indverskum fursta.
Sagan hófst með því að tvær
aðalsöguhetjurnar, Lili Nielsen
og prins Ozair, elzti sonur
furstans í Kedah, stunduðu
bæði enskunám í Cambridge.
Þau kynntust þar og endirinn
varð sá, að þau hétu hvort
öðru æfilöngum tryggðum. For-
eldrarnir urðu ekki sérlega
hrifnir. Húsgagnasmiðnum og
konu hans leizt auðvitað vel á
hinar miklu eignir furstans, en
það er mikill munur á og löng
leið á milli smáborgaraheimil-
is í Kaupmannahöfn og fursta-
hirðar í Indlandi. Faðir furst-
ans tók líka algerlega fyrir
giftinguna, en þegar hann dó
fyrir tveim árum síðan, fylgdi
það bann honum í gröfina og
ekkert gat lengur skilið hina
ungu elskendur.
— Maður var náttúrlega
kviðandi í fyrstu, sagði móðir
furstafrúarinnar í viðtali við
blaðamann fyrir nokkru, en það
hefir gengið ágætlega. Bréfin,
sem hún skrifar okkur, bera
það með sér, að hún er glöð og
ánægð, hún þolir vel loftslagið
og líður vel í alla staði.
Þau lifa algerlega evrópisku
lífi og umgangast jafnt Ev-
rópumenn, fjölskyldu furstans
og innfædda vini. Maður hefir
ýmsar hugmyndir um Austur-
lönd, um fleirkvæni og þess-
háttar, en það er oft öðruvísi.
1 þessari stóru furstaætt
eru aðeins nokkrir af eldri
mönnunum, sem eiga fleiri en
eina konu, meðal þeirra yngri
þekkist það ekki. Faðir furst-
ans átti aðeins eina konu, sem
er enn á lífi og milli hennar og
furstafrúarinnar hefir myndazt
góð vinátta, þó gamla konan
haldi að mörgu leyti meira við
austurlenzka hætti, en yngra
fólkið gerir.
»Áhorfendasýki«
Amerískur prófessor í upp-
eldisfræði, Joy B. Nash, hefir
nýlega skrifað bók um sjúk-
dóm, sem hann kallar áhorf-
endasýki. Hann var fyrir
nokkru á ferð í Danmörku og í
viðtali við danskan blaðamann
gerir hann í stuttu máli grein
fyrir þessum nýja sjúkdómi:
Fólkið er orðið óvant því að
vera sjálft þátttakandi. 1 Ame-
ríku sækja kvikmyndahúsin
vikulega 40 millj. manns. M. ö.
o. fjórði hluti allra íbúanna, að
öldungum og ungbömum með-
töldum, fer minnst einu sinni
á bíó í viku. Notkun útvarps-
ins er hlutfallslega sízt minni.
Mánaðarlega eru seld 10 millj.
eintök af tíma- og vikuritum,
sem fjalla um kvikmyndir,
glæpi, kynferðismál o. s. frv.
og hvert eintak er til jafnað-
ar lesið af þremur persónum.
Hliðstætt dæmi eru Olympisku
leikarnir, sem nýlega lauk.
100 þús. manneskjur hafa setið
dag eftir dag og horft á hina
og þessa keppni — í Ameríku
höfum við víða leikvanga með
stærra áhorfendasvæði en í
Berlín. Þar skeður það sama:
100 þús, manneskjur sitja og
æpa sig hása við að horfa á
22 á vellinum. íþróttakappleik-
ir fara þó fram undir beru lofti
og hafa nokkurt gildi — langt-
um hættulegri eru hinar and-
lega svæfandi kvikmyndir og
enn lélegri bækur, sem eru
dægradvöl af verstu tegund.
Ég veit ekki hvemig það er
liér, en heima er kvartað undan
því með réttu, að skólabörn
geti ekki fylgst með eða tekið
eftir námsgreinunum, bókstaf-
lega vegna þess að þau hafi svo
mikið af dægrastyttingu og
skemmtunum, sem ekki krefja
neinnar vinnu frá þeirra hendi.
| — Viljið þér þá að 22 horfi
i á, þegar 100,000 keppa? spyr
j blaðamaðurinn.
— Einmitt. Þar höfum við
það rétta. FólkiÖ á að nota
tómstundir sínar til þess að
vera starfandi, fólkið á að
losna við þá skoðun, að það
geti tekið þátt í viðburðum, án
þess að hreyfa legg né lið. Það
eru nefnilega hinar hættulegu
afleiðingar áhorfendasýkinnar,
sem gera vart við sig á öllum
sviðum: „það gerizt svo mikið,
sem gaman er að sjá til dægra-
styttingar, en það varðar mig
ekki að öðru leyti, því ég er að-
eins áhorfandi“. Þýðing þess
hvernig menn nota frístundir
sínar, er meira virði en flestir
geta gert sér ljóst.
BSkunardropar
Á. V. R.
IRomdropar
V anilludropar
Citrondropar
Möndludropar
Cardeniommudropar
Smásöluverð er tilgreint á hverju glasi
Oll glös eru með áskrúfaðri hettu.
Áfengísverzlun ríkísins.
STK
PAKKINN
KOSTAR
RR.
40
HUSQVARNA
og JUNO
saum av éla r
Samband ísl. samYinnufélaga