Nýja dagblaðið - 21.05.1937, Blaðsíða 3

N Y J A DAGBLAÐIÐ 8
Kveinstafir heildsala
og hálaunamanna

NÝJA DAGBLAÐH)
Útgefandi: Blaðaútgáfan h.f.
Ritstjóri:
pórarinn þórarinsson.
Ritstjórnarskrifstofurnar:
Hafnarstr. 16. Sími 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Hafnarstr. 16. Sími 2323.
Áskriftargjald kr. 2,00 á mán.
í lausasölu 10 aura eint.
Prentsm. Edda h.í.
Sími 3948.
Miðflokkur
í Reykjavik
Ég hefi áður bent á það, að
Framsóknarmenn búast við, að:
sækja bæjarstjórnarkosningar
næsta vetur með talsverðu
kappi, í því skyni að fá mið-
flokksaðstöðu í bæjarstjórn-
inni, að tryggja bænum allt
öðru vísi stjórn heldur en hann
liefir nú og hefir haft um
langa hríð.
Jakob Möller hélt því fram
í Vísi nýlega, að 20. júní n. k.
ætti að þurka Framsóknar-
flokkinn út úr Reykjavík. J. M.
vonast ef til vill eftir að svo
verði, en hann veit betur. Hann
veit, að Framsóknarfiokkurinn
hlýtur að eflast hér í bænum
af því að bærinn þarfnast þess
og finnur þörf sína.
Það má taka Jakob Möller
eins og dæmi um venjulegan
íhaldsmann J. M. er búinn að
sitja á Alþingi og í bæjar-
stjórn um langa stund. En það
liggur ekkert eftir hann. Verk
hans tala hvergi. Hann hefir
haldið 4 klukkutíma ræðu á Al-
þmgi til að hindra það, að böm
landsins fengju betri og ódýr-
ari bækur, heldur en Pétur
Halldórsson telur sér hag í að
láta í té. En málið gengur fram
engu að síður. Verk Jakobs og
allra samherja hans er aðeins
að stritast blint á móti straumi
tímans, sem þeir ráða hvergi
við.
íhaldið kann ekki að stjóma
félagslega. Það kann í hæsta
lagi að nurla persónulega eða
að spekúlera í eiginhagsmuna-
skyni. Það er fyrir vöntun á
stjómarviti að hinar mörgu
stórverzlanir og útgerðarfélög
íhaldsmanna eru hrunin í rúst.
Það er fyrir samhaldsvöntun
að Claessen setti fslandsbanka
á höfuðið og Jensenssynir hafa
komið Kveldúlfi í það öngþveiti
sem kunnugt er.
Framsóknarflokkurinn hefir
haft áhrif á Reykjavík sem
ráðamesti landsmálaflokkurinn
síðustu 20 árin, án þess að
hafa úrslitaáhrif í bæjarstjórn-
inni. En ef litið er yfir bæinn,
þá sjást mjög mörg handtök
Framsóknarmanna, sem bera
vott um skapandi afl flokks-
mannanna og stingur þar mjög
í stúf við hið neikvæða starf
íhaldsins. Það á ekki ráðhús og
ekki stað undir ráðhús. Það
hefir afnumið skipulagslögin
að því er Reykjavík snertir til
að geta byggt óskipulega og
grætt meira á lóðum. íhaldið
hefir ekki byggt bæjarspítala,
ekki gagnfræðaskóla, ekki iðn-
skóla, ekki skýli fyrir geymslu-
íanga, ekki kirkju, og í stað
þess að styðja háskólann, hefir
orðið að pína undan blóðugum
nöglum bæjarstjórnarinnar ó-
byggðan landskika handa þeirri
stofnun.
Meðan íhaldið hefir sukkað
fé bæjarbúa í óþarft starfs-
mannahald, og illa gerða fá-
tækraframfærslu, hafa Fram-
sóknarmenn með áhrifum á Al-
þingi og í stjóm landsins sett á
Reykjavík þann svip, sem er
að byrja að gera bæjarbúum
fært að líta með nokkru sjálfs-
trausti á tilveru sína við
strendur Faxaflóa.
Árið 1923 kom íhaldið með
frv. um landspítalabákn, sem
átti að kosta 3 miljónir. Þingið
vildi ekki líta við þessu. Þá
settu Framsóknarmenn málið á
nýjan grundvöll. Minnka skyldi
húsið að mun og hita það með
vatni úr Laugunum. Þá var
málið viðráðanlegt og síðan var
það , leyst á grundvelli þeim,
sem flokkurinn lagði. Árið 1928
kom Framsóknarflokkurinn á
löggjöf um sundhöllina og 1937
var verkinu lokið. Á Alþingi
1923 lögðú Framsóknarmenn
grundvöil að leikhúsbygging-
unni og 1930 lét Framsóknar-
stjórnin byrja að byggja feg-
ursta húsið, sem enn hefir ver-
ið reist á íslandi. Um sama
leyti lét Framsóknarflokkurinn
byggja Arnarhvol, og símahús-
ið með sjálfvirkri stöð, reisa
útvarpsstöðina og kaupa lóð-
irnar milli menntaskólans og
stjórnarráðsins til að tryggja
að á þessum beztu lóðum í bæn-
um kæmu síðan stórbyggingar
þær, sem þjóðin þarf að reisa
handa Alþingi, stjórnarráði,
söfnum landsins o. s. frv.
Flokkurinn, sem á þennan hátt
hefir gripið inn í örlög bæjar,
sem annars liggur á margan
hátt í svefnrofunum hefir á-
stæðu til að taka því með jafn-
aðargeði, þó að Jakob Möller,
fyrverandi eftirlitsmaður með
bönkum og sparisjóðum sé úr-
i!lur út af lista Framsóknar-
flokksins hér í bænum. Þar
er fyrst og fremst sótt fram í
þessum kosningum, og bæjar-
búum gefinn kostur á að hefja
lífræna pólitík frá þingbekkj-
um höfuðstaðarins. En hér er
jafnframt verið að undirbúa
aðra sókn á liendur hinu sof-
andi liði bæjarstjómarmeiri-
hlutans, þar sem hinn innan-
tómi og aðgerðalausi ritstjóri
Vísis er fremstur í hópnum.
J. J.
aðeins Loftur.
S a n p i ð
Mbl. birtir í gær eina af lang- |
lokum sínum um „tolla- og
skattahækkanir rauðliða", og á
það þar við breytingar þær á
tolla- og skattalögum, sem orð-
ið hafa í tíð núv. ríkisstjórnar.
Enginn maður hefir neitað
því, að sumir einstakir tollar
og skattar hafi verið hækkað-
ir á þessum síðustu árum. Þeg-
ar útflutningur og innflutning-
ur landsmanna lækkar um tugi
miljóna og sérstaklega sá hluti
innfluttra vara, sem hæsta
tolla bar, þá er það auðskilið
bverjum meðalgreindum manni,
að eitthvað verður að koma í
staðinn fyrir þá tekjurýmun,
sem slík lækkun vöruumsetn-
ingarinnar hefir í för með sér
— nema því aðeins að hægt sé
að færa stórlega niður útgjöld
ríkisins eða stofnað til nýrra
ríkisskulda. Ennþá hefir Morg-
unblaðsliðið ekki bent á neina
leið til útgjaldalækkunar, sem
að neinu gagni kemur. Og hina
leiðina, að safna nýjum ríkis-
skuldum vegna reksturshalla,
hefir Framsóknarflokkurinn
ekki viljað fara.
Og þrátt fyrir alla mælgi og
upptalningar Mbl. stendur það
enn óhrakið:
Að heildarupphæð tolla- og
skatta til ríkissjóðs*) stendur
að miklu leyti í stað frá ári til
árs, þrátt fyrir fólksfjölgun í
landinu, og hefir lækkað úr 120
kr. á íbúa í stjórnartíð Jóns
Þorlákssonar niður í 105 kr. á
ibúa árið 1937 eða um 12%%.
Að á brýnustu nauðsynjum
til framleiðslu og neyzlu hefir
engin tollhækkun átt sér stað
í tíð núverandi stjórnar, sbr.
skýrslu, sem nýlega var birt
hér í blaðinu. Og það hefir ver-
ið hægt að undanþiggja nauð-
synjavörurnar þessari toll-
hækkun, vegna þess, að há-
tekjuskatturinn var hækkaður
og ríflega bætt við tollinn á
þeim vörum, sem miður eru
þarfar.
Að kaffi- og sykurtollurinn
hefir verið lækkaður í tíð núv.
stjóm og sömuleiðis útflutn-
ingsgjald af síld og af landbún-
aðarafurðum hefir verið af-
numið.
Að tollar og skattar eru
lægri hér á landi að meðaltali
á íbúa en nokkursstaðar ann-
arsstaðar á Norðurlöndum og
lægri en að meðaltali í Norður-
álfunni.
Þá er Mbl. að þvæla um það,
að „tekjur ríkissjóðs árin 1934
—1936“ hafi verið mun hærri
en á „valdatímabili samsteypu-
stjórnarinnar“ og á „valdatíma-
bili Sjálfstæðismanna 1924—
—1927“.
*) Á fjái'lögum 1937 er húp áætl-
uð 12,6 millj. (var s. 1. ár 12,4
millj.). Árið 1925 var hún rúml.
12 millj.
Virðist það síðasta furðuleg
fjarstæða hjá blaðinu að telja
árið 1934 með þeim tíma, sem
núv. stjórn ber ábyrgð á, þar
sem það í sömu andránni telur
árið 1927 með „valdatímabili
Sjálfstæðismanna“ í fjármál-
um. En af þessu ósamræmi
verður allur samanburðurinn
hjá Mbl. meira og minna út í
bláinn. Auk þess er það náttúr-
lega ekki til fyrirmyndar að
láta ríkissjóð vanta tekjur og
lialda áfram reksturshalla og
skuldasöfnun ár eftir ár eins
og samsteypustjórn Ásgeirs
Ásgeirssonar gerði.
En það er þó auðséð á þessu
samanburðarfálmi Mbl., eftir
hverju er verið að seilast. Það
er verið að telja eftir þann
gróða, sem ríkið á seinni árum
hefir haft af verzlunarfyrir-
tækjum sínum. Sá spónn er
líka tekinn úr aski heildsal-
anna, sem á bak við „breið-
fylkinguna“ standa.
En Mbl. birtir aðra eftir-
verða skýrslu í þessu tekju-
skattsmáli.
í þeirri skýrslu stendur m. a.
að sá maður, sem hefir 10 þús.
kr. skattskyldar tekjur hafi í
stjómartíð Jóns Þorlákssonar
komizt af með 462 krónur 1
tekjuskatt, en þurfi nú að
greiða 1530 krónur.
Að maður með 15 þús. kr.
verði að greiða 3230 kr. í stað
1062 kr.
Að maður með 20 þús, kr.
verði að greiða 5140 kr., í stað
1912 kr.
Að maður með 28 þús. kr.
verði að greiða 8460 kr. í stað
Alþýðublaðið segir í fyrra-
dag, að flokkur þess hafi átt
mestan þátt í aukningu iðnað-
arins á undanfömum árum.
Hvaða ráðstöfunum má fyrst
og fremst þakka þá aukningu?
Innflutningshöftunum. Var það
Alþýðuflokkurinn sem barðist
fyrir innf lutningshöf tunum ?:
Reyndi Alþýðufl. að verja inn-
flutningshöftin, þegar þau voru
sett, fyrir hinum illvígu árás-
um heildsalanna?
Hvað segir í Alþýðublaðinu
frá þeim tíma? Þann 24. okt.
1931 segir í Alþýðublaðinu m.
a.:
„Alþýðusamband íslands er
á móti innflutningshöftunum.
En einmitt vegna þess, að
þessi verzlunargróði, sem ann-
ars hefði runnið í vasa fárra
kaupsýslumanna, rennur nú í
ríkissjóðinn, hefir það verið
mögulegt að láta heildarupp-
hæð skatta og tolla á lands-
fólkið svo að segja standa í
stað, þrátt fyrir fólksfjölgun
og vaxandi kröfur til hins opin-
bera vegna kreppunnar — og
lækka þessa skatta og tolla um
15 krónur að meðaltali á íbúa
síðan árið 1925 í stjórnartíð
Jóns Þorlákssonar.
En þessi stefna er vitanlega
ekki heildsölum Morgunblaðs-
ins að skapi.
Og svo er tekjuskatturinn.
Mbl. segir í gær, að hann hafi
verið hækkaður „tiltölulega
mest á lágum tekjum“!!
Þessi. . „tiltölulega mesta
hækkun á lágum tekjum“ er
þannig, að t. d. hjón með 3
börn utan Reykjavíkur greiddu
3487 kr. í stjómartíð íhalds-
flokksins.
Auðvitað eru þetta launa-
lækkanir, sem koma niður á
þeim, sem svona háar tekjur
hafa, þegar þeir eru búnir að
draga frá persónufrádrátt sinn,
opinber gjöld fyrra árs og ann-
an löglegan frádrátt.
Það er oft um það talað, og
kannske með réttu, að laun erf-
iðismanna séu of há fyrir at-
vinnureksturinn í landinu.
En hver vill þá taka undir
kveinstafi Mbl. út af því, að
laun þess manns, sem hefir 28
þús. kr. skattskyldar tekjur,
séu lækkuð um ca. 8 þús. kr.
með tekjuskatti til ríkissjóðs?
Verzlunarráð íslands er á
móti innflutningshöftunum.
Landsbanki Islands er á móti
innflutningshöftunum".
Ekki óglæsileg þrenning, sem
Alþýðublaðið teflir þar á móti
innflutningshöftum og iðnaðin-
um.
Við iðnaðarmenn vitum að
það er Framsóknarflokkurinn,
sem hefir komið á innflutnings-
höftum og séð um framkvæmd
þeirra og hefir með því unnið
mikilvægt starf fyrir fjárhags-
legt sjálfstæði þjóðarinnar og
aukningu atvinnunnar í land-
inu. Við vitum það líka að
Framsóknarflokkurinn er milli-
Framh. á 4. síðu.
af 3000 kr. tekjum áður kr. 3,00, nú kr% 3,00
af 3500 kr. tekjum áður kr. 7,00, nú kr. 8,00
af 4000 kr.‘ tekjum áður kr. 20,30, nú kr. 16,00
af 4500 kr. tekjum áður kr. 30,80, nú kr. 28,60
af 5000 kr. tekjum áður kr. 44,80, nú kr. 46,20
Innílutningshöftín
og íðnaðurinn