Nýja dagblaðið - 01.02.1938, Blaðsíða 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Garnír
Kaupum saltaðar, vel verkaðar garnir og
ianga úr kindum, kálfum, nautum og
svínum.
Garnastöðin, Reykjavík,
Sími 4241.
Gula bandið
er bezta og ódýrasta smjörlíkið.
í heildsölu hjá
Samband ísl. samvinnufélaga
Sími 1080.
María Markan
í Kaupmannahöín
EINKASKEYTI FRÁ KHÖPN:
Öll Kaupmannahafnarblöðin
in fara lofsamlegum orðum um
söng Maríu Markan, en hún söng
á vegum danska útvarpsins í
fyrradag. T. d. skrifar „Ber-
lingske Tidende“ á þá leið, að
María Markan sé framúrskar-
andi dugleg söngkona, sem með
óvenju fagurri rödd hafi sungið
Ariu eftir Weber og Puccini.
Ennfremur að áheyrendur hafi
virzt vera mjög ánægðir með
söng hennar. Á svipaða lund
skrifa hin blöðin og öll taka þau
það fram að rödd söngkonunn-
ar sé óvenjulega tilkomumikil.
— FÚ.

aðeins Loftur.
LÉREFTSTUSKUR
hreinar og heillegar,
(mega vera mislitar),
kaupir Prentsmiðjan
EDDA h.f., Lindar-
götu 1 D.
Sporöskjurammar,
Rúnnir rammar,
Veggmyndir, Málverk,
i fjölbreyttn úrvali.
Myndir innrammaðar.
Mynda- og rammav.
Sími 2105. Freyjugötu 11.
Tilkynníng
Srá Félagí kjötverzlana í Reykjavík
Samkvæmt samþykkt á fundi félagsins 26. janúar 1938 verð-
ur, frá og með 1. febrúar 1938 að telja, enginn nýr viðskipta-
maður tekinn í reikning og yfirleitt eigi sér engin reiknings-
viðskipti stað, til annara en þeirra, er áður hafa haft slík við-
skipti hjá hverri einstakri kjötverzlun.
Ennfremur, eins og áður hefir verið auglýst, skulu vörur,
sem sendar eru með kontant nótum, því aðeins skildar eftir,
að meðfylgjandi nótur séu um leið að fullu greiddar, nema
öðruvísi hafi verið um það samið. —
Matarverzl. Tómasar Jónssonar,
Laugaveg 2, Laugaveg 32, og
Bræðraborgarstíg 16.
Kjötverzlanir Hjalta Lýðssonar,
Grettisgötu 50, Grettisgötu 64.
Fálkag. 2. og Verkamannabúst.
Matardeildin, Hafnarstræti 5.
Matarbúðin, Laugavegi 42.
Kjötbúðausturbæjar,
Laugavegi 82.
.Kjötbúð Sólvalla, Sólvallag. 9.
Kjötbúðin, Týsgötu 1.
Verzlunin Von, Laugavegi 55.
Kjötverzlunin Herðubreið,
Fríkirkjuvegi 7.
Verzlunin Liverpool.
Guðjón Guðmundsson,
Kárastíg 1.
Verzlunin Baldur, Framnesv. 23.
Kjötbúðin Goðaland,
Bjargarstíg 16.
J. C. Klein, Baldursgötu 14.
Kaupfélag Borgfirðinga,
Laugavegi 20.
Kjötbúðin Herðubreið,
Hafnarstræti 18.
S/F. Nordalsíshús.
Kjötbúðin Borg, Laugavegi 78.
Kjötbúðin Búrfell, Laugaveg 48.
Kjöt & Fiskur, Baldursgötu.
Lárus Ottesen, Laugavegi 134.
Verzlunin Vegur, Vesturgötu 52.
Milnerskjötbúð, Leifsgötu 32.
Elís Jónsson, Reykjavíkurvegi 5.
Drífandi, Laugavegi 63.
Jóhs. Jóhannsson, Grundarst. 2.
Kaupum ilöskur
þessa víku fram tíl föstudags.
Keyptar verða sömu tegundír og áður.
Flöskunum veitt móttaka í Nýborg.
Áiengisverzlun ríkísins.
Kiljan og Vestfirðir
Eftir Jóhann Skaptason sýslumann
„Vestfjarðakjálkinn er alla
leið úr Breiðafirði talandi
tákn um hrörnun sveitalifs-
ins.“ H. K. L.
Laxness er mikilvirkur rithöf-
undur og kemur víða við. Skáld-
fákur hans fer oft á kostum
hreinum, þótt stundum sullist
hann yfir ár og læki á hunda-
vaði.
Nýlega leit ég í bók hans,
„Dagleið á fjöllum“, og rakst þá
á ofanskráða brunaskóf úr potti
skáldsins. í síðustu málsgrein
sama pistils segir hann:
„Það virðist blátt áfram bera
vott um einhverskonar geðbilun,
að stunda búskap i sumum sveit-
um fyrir botni Breiðafjarðar, t.
d. í Múlasveitinni og Gufudals-
sveitinni, og víðar á Vestfjarða-
kjálkanum, ekkert undirlendi,
engar samgöngur, grjót niður í
sjó.“
Skáldið segir ennfremur:
„í einni sveit, sem var langt
komin að tæmast, var helmingur
búendanna ýmist sjúklingar eða
gamalmenni, sem komast ekki
burt þótt fegnir vildu.“
Þetta er ljót lýsing og illa væru
Vestfirðingar á vegi staddir, ef
sönn væri.
En lýsingin er ósönn.
Þeir, sem ekki þekkja Vest-
firði af öðru en þessari ritsmið
Laxness, gætu ályktað, að lands-
hlutinn sé óbyggilegur og fyrir
hann væri ekkert gerandi, þar
lifðu nú eintómir fávitar, sjúk-
lingar og örvasa gamalmenni.
Ég hefi fullyrt, að orð skálds-
ins væru röng. Ég ætla nú að
færa fyrir því nokkur rök. Fyrst
vil ég þó geta þess, að ég veit
ekki við hvaða sveit skáldið á,
er það talar um, að helmingur
búendanna hafi ýmist verið
sjúklingar eða gamalmenni. Sú
sveit er ekki til i Barðastrandar-
sýslu.
Skáldið segir, að það virðist
blátt áfram bera vott um ein-
hverskonar geðbilun, að stunda
búskap í Gufudalssveit og Múla-
sveit. Ætla mætti, að skáldið
væri sveitunum nákunnugt, er
það fullyrðir slíkt. Lesandinn,
sem af forvitni ferðast til þess-
ara hrjóstrugu útkjálka, býst við
að mæta þar hjárænulegum
bjánum, stafkörlum, sjúkum og
voluðum.
Gufudalssveit er fæðingarsveit
Björns Jónssonar fyrrum ráð-
herra. Hann fæddist I Djúpadal,
sem er með afskekktari bæjum
þar. Matthias Jochumsson er
fæddur rétt utan hreppamark-
anna. Haraldur Guðmundsson,
núverandi atvinnumálaráðherra,
er fæddur í Gufudal, og mun
hafa alizt þar upp að einhverju
leyti. Faðir hans bjó í Gufudal
í 15 ár.
Þetta eru allt þjóðkunnir
menn. Þjóðin verður sjálf að
dæma um það, hvort útlit sé fyr-
ir, að þeir séu afkomendur sturl-
aðra manna.
Ég þekki alla bændur í Gufu-
dalshreppi, að einum eða tveim-
ur undanskildum. Þeir eru flest-
ir á aldrinum 34 til 44 ára, 3 eru
um fimmtugt og 3 eða 4 yfir
sextugt. Einn þeirra, sem er yfir
sjötugt, heldur sér svo vel, þrátt
fyrir mikla vinnu, að fáir myndu
ætla hann yfir sextugt. Sá maður
er auk þess hreint valmenni og
mikils metinn að verðleikum.
Flestir þessara bænda hafa
komið á öll manntalsþing, sem
ég hefi haldið í hreppnum, og
hefi ég hvergi séð meira bænda-
val samankomið og hefir mér oft
til hugar komið, að meðan ís-
lenzk bændastétt ætti slíku
mannvali á að skipa, væri ís-
lenzkri menningu borgið, því
það er slík bændastétt, sem
flest skilyrði hefir til að skapa
afburðamenn.
Allmörgum þessara manna
hefi ég kynnzt talsvert persónu-
lega og öðrum af afspum og
veit, að þeirra andlega ástand
er miklu heilbrigðara en sumra
þeirra manna, sem nú undan-
farið hafa sezt á háan stól vand-
lætara og siðameistara.
Svipað mætti segja um bænd-
ur í Múlasveit. Það eru mynd-
armenn, á öllum aldri, eins og
gerist og gengur, og að jafnaði
heilsuhraustir.
Um sveitirnar get ég verið
stuttorður. Þær eru að mörgu
leyti búsældarsveitir. Vart get-
ur fallegra sauðfjárland en þar
inn af fjarðarbotninum, en á
nesjum eru allmiklar hlunn-
indajarðir. Af 15 jörðum, sem
byggðar eru í Múlasveit, er
kópaveiði á 9, æðarvarp á 6,
lundaveiði á 3, hrognkelsaveiði
á 8 og silungsveiði á 2. Á sum-
um jörðunum er þetta allt nema
silungsveiði.
Af 19 jörðum í Gufudalssveit
er hrognkelsaveiði á einni, sil-
ungsveiði á 5, kópaveiði á 5 og
æðarvarp á 4. Sauðfé er ágæta-
vænt og landið er víða kjarri og
skógi vaxið.
Bílvegir eru engir í þessum
sveitum og engin bílaómenning.
Mótorbátur er í föstum áætlun-
arferðum milli Flateyjar og
landsveitanna og landpóstferð-
ir eru tvær hvora leið á mánuði,
eftir endilangri sýslunni.
Um efnahag bændanna er
það að segja, að þar eru til
efnamenn á bændamælikvarða,
en flestir komast sæmilega af
og eiga þó nokkrar eignir um-
fram skuldir.
Sveitaþyngsli eru nú ekki
mikil, en fyrir 1936 allveruleg
vegna manna, sem flutzt höfðu
til Reykjavíkur og annara
byggilegri sveita, á mælikvarða
skáldsins. Byggingar eru hvorki
verri né betri en annarsstaðar
á landi hér. En það þýðir, að
mikils sé víða ávant. Þess má
geta, að kot það, er skáldið
dvaldi á fyrir nokkrum árum í
Múlasveit, er nú í eyði, og veit
ég ekki hvort nokkurt hús er
þar nú uppi standandi.
Tveir austustu hreppar sýsl-
unnar, Reykhólahreppur og
Geiradalshreppur, eru þekktar
búsældar- og menningarsveitir.
Þar er allt vafið í gróðri, mikil
hlunnindi á sumum jörðum af
veiðiskap og varplöndum. Þar
eru meira að segja bílvegir. Víða
er sæmilega byggt, sérstaklega í
Geiradalshreppi og þar er efna-
hagur góður, enda hefir sveitin
allan síðasta mannsaldur verið
í hröðum uppgangi. í hreppn-
um eru aðeins 12 búendur, en 7
þeirra greiða eignarskatt.
Frh. Jóhann Skaptason.