Nýja dagblaðið - 15.03.1938, Síða 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Hneykslanir og skrílsháttur
Eftír Pétur Sigurðsson
Oft hefi ég hugsaö: Ég skal
nú hætta að hneyksla menn.
Hætta með þessar aðfinnslur og
útásetningar. En hvernig er
þetta hægt? Hvernig er hægt að
þegja. Ég hefi legið heilar nætur
vakandi, eins og í hálfgerðum
kvölum, eftir að hafa verið sjón-
arvottur að slíkri ómenningu,
sem lætur mann standa ráð-
þrota og álykta, að þar sé öll
menningarbarátta vonlaus. —
Hér er eitt dæmi. Það skal á
gang, hve mikið sem það kann
að hneyksla. En nú skal ég eng-
an stað nafngreina.
Kvöld eitt var ég á fundi í
kauptúni. Þar var heill hópur
af ungum mönnum. Þeir héldu
sér reyndar furðulega í skefjum
á þessum fundi, en hið niður-
bælda kæruleysi og þrjózkan
smitaði andrúmsloftið í kring-
um mann. Ég sá strax að slík-
um öflum mundi ekki vera auð-
velt að stjórna. Einn af beztu
ungu mönnum þorpsins sagði á
fundinum: „Við urðum að hætta
við fundarhöld fyrir rúmu ári,
vegna framkomu unglinganna.
Það mátti segja, að þeir kæmu
dansandi inn, dönsuðu á fund-
inum og færu dansandi út. Er
ég kom út á götuna, var ég
stundum spurður: voruð þið full,
eða vitlaus.“. — Hreppstjórinn
sagði við mig: „Við höfðum ný-
lega almennan fund um eitt
áhuganiál þorpsins. Til þess að
fá betri frið á fundinum, leyfð-
um við ekki unglingum yngri en
14 ára að sitja fundinn. Strax
er menn byrjuðu að tala, var
kallað hátt fyrir utan húsið, og
hrópað inn: Haltu kjafti, haltu
kjafti, haltu kjafti Jón — mað-
urinn hét samt ekki Jón“.
Ungur kennari, nýkominn á
staðinn sagði við mig: „Hér er
ekki hægt að koma á almennar
samkomur þokkalega til fara.
Það er hrækt á menn og þar eru
ryskingar og stimpingar, bæði af
drukknum og ódrukknum
mönnum“. Annar kennari á
staðnum sagði hið sama, að ekki
væri eiginlega hægt að koma á
almennar samkomur. Ég ræddi
það við kaupfélagsstjórann, og
hann sagði: „Því miður kann-
ast maður við þetta“.
Á þessum stað hefir félagslíf
verið í hinni mestu niðurníðslu
undanfarið. Félög hafa ekki
þrifizt og kirkjulíf er þar stein-
dautt, að heita má.
Nú vil ég spyrja. Má nokkur
þjóð við því, að stunda uppeldi
kynslóðanna þannig? Hvað er
að? Eru menn orðnir kjarklaus-
ir, eða vonlausir, eða gersam-
lega kærulausir? Er mönnum
sama, hvernig allt veltur? Hvað
er ríkið að gera með landið
fullt af embættismannastéttum,
ef ekki er hægt að afstýra slík-
um ósóma? Er ekki nóg til af
atvinnulausum mönnum, og er
ekki allmiklu kostað til atvinnu-
bótavinnu? Væri ekki eins gott
að setja eitthvað af þeim at-
vinnulausu mönnum fyrir lög-
reglu á slíkum stöðum, eins og
láta þá vinna eitthvað annað
lítt arðberandi? Auðvitaö þarf
fleira og meira en lögreglu, og
eftir því þarf fyrst og fremst að
líta. — En slíka ómenningu og
þessa, sem hér hefir verið lýst,
á að fordæma, úthrópa og kveða
niður.
Þaö er enganveginn ætlan mín,
að slík ómenning þrífist vegna
þess, að efniviðurinn sé svo lé-
legur. Nei, það er óræktin í fé-
lagslífinu, sem á fyrst og fremst
sök á þessu, og slíkt er ófyrir-
gefanlegt, en auk þess er það
ómetanlegt tjón fyrir land og
lýð. Hinn bezti matjurtagarður
kemst í hnignun og óþrif, ef
hann er ekki hirtur, og svo er
um félagslíf og menningu
manna. Ef menn skyldu heimta
frekari röksemdir, þá er hægt að
láta þær í té. P. S.
Nýjar þíngvísur
í gær var til umræðu í neöri
deild frv. til laga um húsmæðra-
fræðslu. Meðal ræðumanna var
Bjarni Bjarnason. Taldi hann
upp verkefni skólanna, sem m.
a. ætti að vera það að fræða um
allt, sem lyti að uppeldi barna,
lifnaðarhátt mæðra um með-
göngutímann o. s. frv. Tveir
þingmenn gerðu þá þessar vís-
ur:
Kvennaskólum öllum á
— eftir kröfu Bjama:
Meyjar skulu fræðslu fá
um fyrstu myndun barna.
Skilyrði þó er hér eitt
um þá menntun kvenna:
Ef sú fræðsla verður veitt
vill hann sjálfur kenna.
Talsverðar deilur hafa staðið
um það, hvað aldurstakmarkið
ætti að vera. Ýmsir þingmenn
vilja binda það við 16 ára aldur,
landbúnaðarnefnd, sem hafði
málið til athugunar, hallaðist
helzt að 18 ára aldri, en Ásg.
Ásgeirsson kom með 17 ára ald-
ur sem málámiðlun.
Þá var kveðið:
Ýmsir beita orðum heitum
— um er þráttað, hvað er betra:
Ungar meyjar upp í sveitum
18 eða 16 vetra.
Sextán átti ýmsra hylli,
18 taldi nefndin betra.
Ásgeir var þar mitt á milli
mat þær beztar 17 vetra.
KAtJPIÐ
Maður í fastri stöðo
óskar eftir
2—3 herbergja íbúð
ásamt stúlknaherbergi, frá 14.
maí n. k.
Tilboð merkt „Fyrirfram-
greiðsla", sendist í pósthólf 1037.
„Gullf oss“
fer í kvöld um Vestm.
eyjar, til Leith, Kaup-
mannahafnar og Gauta
borgar.
„Goðafoss"
fer frá Kaupmanna-
höfn 19. marz beint til
Rey k j a ví kur.
Ferð skipsins 17. marz
frá Reykjavík vestur
og norður
Sellur niður.
I Prjónavélar
Husqvarna-
prjónavélar
eru viðurkend-
ar fyrir gæði
Þó er verðið
ótrúlega lágt
Samband ísl. samvinnuiélaga
Skipið fer væntanlega
28. marz til Hull og
Hamborgar.
Ódýrar
vornrs
Bílar frá 0.85
Blýbílar — 1.00
Húsgögn — 1.00
Dýr, ýmisk. — 0.75
Smíðatól — 0.50
Skóflur — 0.35
Sparibyssur — 0.50
Dægradvalir — 0.65
Hringar — 0.25
Armbandsúr — 0.50
Töskur — 1.00
Skip — 1.00
Kubbakassar — 2.00
Endo — 2.00
IJndrakíkirar — 1.35
Boltar — 1.00
K. EINARSSON
& BJ«RXSSO\
líankastræti 11.
.... og svo umfram allt að senda
mér 1 stykki SAVON DE PARIS,
hún er svo ljómandi góð.
— Já, með ánægju, kæra frö-
ken, enda seljum við langmest
af þeirri handsápu.
:zú&
Garnir
Kaupum saltaðar, vel verkaðar garnir og
langa úr kindum, kálfum, nautum og
svínum.
Garnastöðin, Reykjavík,
Sími 4241.
Miðvikudaginn 16. marz verður
verksmiðjan og skrifstoian lokuð
allan dagínn.
Smjörlíkisgerðín Ljómi.
aðeins Loftur.
► Borgíð Nýja dagblaðíð!