Nýja dagblaðið - 23.06.1938, Side 3

N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
3
Dómfvrirkomulag á kappglimum
Eftir ÞORSTEIN EINARSSON
ÍráA DAGBLAÐEB
Útgeíandl: Blaðaútgáfan h.f.
Ritstjórl:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
RltstJ ómarskrif stof umar:
Llndarg. 1 D. Símar 4373 og 2353.
Aígr. og auglýsingaskrlístofa:
Lindargötu ID. Siml 2323.
Eftir kl. 5: Síml 3948.
Ágkriftarverð kr. 2,00 á mánuði.
í lausasölu 10 aura eintaklð.
Prentsmiðjan Edda hf.
Simar 3848 og 3720.
Réttur
Þjóðfélagsins
í hinni snjöllu ræðu, sem
Hermann Jónasson forsætis-
ráðherra flutti á landsfundi
ungra Framsóknarmanna að
Laugarvatni, sýndi hann m. a.
fram á, að stöðugt væru gerðar
auknar kröfur frá einstaklingum
og stéttum á hendur þjóðfé-
laginu, án þess að þessir aðilar
virtust finna, að fullnæging
þessara krafna skapaðí þeim
auknar skyldur við þjóðfélagið.
Það þarf ekki langt að fara
til þess að sanna þessi ummæli
forsætisráðherrans. Þessar kröf-
ur koma ekki aðeins frá þeim
flokkum, sem vilja láta það op-
inbera annast allan atvinnu-
rekstur og sjá fyrir öllum þörf-
um þegnanna, heldur koma
þær engu síður frá þeim mönn-
um, sem vilja hafa opinbera í-
hlutun sem minnsta. Það er t.
d. orðið algengt fyrirbrigði að
frá þingmálafundum, þar sem
íhaldskjósendur eru í meira-
hluta, komi háværar umkvart-
anir um þær skyldur og fjár-
hagslegu byrðar, sem þjóðfé-
lagið leggi á þegnana, jafn-
framt því, sem gerðar eru stór-
felldar kröfur til þess opinbera
um verklegar framkvæmdir á
hlutaðeigandi stöðum. Þannig
er það heimtað i senn, að ríkið
lækki tekjur sínar en auki þó
útgjöldin! Samþykktir frá hér-
aðsmálafundi í Norður-ísa-
fjarðarsýslu, sem lágu fyrir
seinasta Alþlngi, voru t. d.
glöggur vitnisburður um þann
furðulega og ósamrýmanlega
hugsunarhátt, að gera miklar
kröfur til þjóðfélagsins, en
vilja jafnframt losna við allar
skyldur.
Slíkur hugsunarháttur er
ekki aðeins rangur, heldur llka
stórhættulegur. í honum er að-
alhætta lýðræðis og frelsis
fólgin. Þegar menn hætta að
skilja, að réttindum og frelsi
fylgja skyldur, getur þess ekki
verið langt að biða, að þessi
verömæti glatist, því þegar
skyldurnar eru sviknar, svipta
menn sig jafnframt þeim rétt-
indum, sem þeim fylgja.
Þetta heflr reynslan sýnt ó-
tvlrætt í þeim löndum, þar sem
lýðrseðið hefir beðið ósigur fyr-
ir einræðisstefnunum.
í ræðu sinni vék forsætis-
ráöherrann sérstaklega að ein-
um þætti þessara mála, fá-
tækramálum. Hann komst m. a.
svo að orði:
,4»að er nú sannarlega eng-
iub fjser en okkur Framsóknar-
mönnum að orða það, að þessi
regla, framfærsluskyldan, eigi
ekki að haldast. Ekkert er
sjálfsagðara en það, að fram-
færa hvern þann, sem ekki get-
ur séð fyrir sér sjálfur. En hitt
er áreiðanlega rangt og óheil-
brigt, að einstaklingarnir geti
hópazt saman í þúsundatalí, al-
veg eftir eigin geðþótta, þar
sem engin þörf er fyrir vinnu
þeirra, þó aðkallandi þörf sé
fyrir hana annarsstaðar, haldlð
að sér höndum og sagt: Hér er
ég, hér vil ég vera og hér verð-
ur samfélagið að sjá fyrir mér.
Slikur einhliða réttur einstakl-
inganna á þjóðfélagið, án nokk-
urrar gagnkvæmrar skyldu,
endar ekki nema á einn veg:
þannig, að ríkið og bæirnir geta
rétturinn verður einskis virði
ekki innt skylduna af hendi og
fyrir þá, sem eiga að njóta hans.
Áður en það er inn seinan,
verðum við því að taka hér í
taumana og það svo um munar.
Kéttur elnstaklinganna og rík-
isins verður í þessum málum að
vera gagnkvæmur. Ríkið verður
að hafa rétt til þess að segja
við þá, sem það framfærir: Þið
verðið að vinna þar sem ég hefi
þörf fyrir vinnu ykkar, ella fá-
ið þið enga framfærslu. Sá, sem
vill vinna, á rétt á því að sam-
félagið framfæri hann — en
sá, sem ekki vill vinna, skal ekki
mat fá. Þetta er regla, sem
verður að taka upp og sem
verður að gilda fyrir framtíð-
ina“.
Hver, sem athugar þessl mál,
kemst sannarlega að raun um,
að þessi ummæli forsætisráð-
herrans eru orð 1 tíma töluö.
Og hér nægja ekki aðeins orð.
Hér þarf raunhæfa framkvæmd
sem 'allra fyrst.
En ekki aðeins í þessu máli,
heldur einnig í öllum öðrum
málum verða menn að gera sér
vel ljóst, að öllum réttindum
fylgja skyldur og að þjóðfélag-
ið á gagnkvæman rétt hjá
þegnunum fyrir þá aðstoð, sem
það veitir þeim. Slikur skiln-
ingur er hin eina trausta und-
irstaða lýðræðisins og frelsisins.
Yflr landamærin
Vlsir er að sneiða að Kveld-
úlfi í gær. Hann segir m. a.:
„í þessu landi getur búið efna-
lega sjálfstæð þjóð, ef þeir ráð-
lausustu eru ekki látnir ráða og
oflátungum er ekki trúað“.
Visir getur ekki skillð, að
þjóðin þurfi að heyja „fjárhags-
lega frelsisbaráttu", þegar
markaðurinn fyrir aðalfram-
leiðsluvöruna hefir að veru-
legu leyti glatast og út-
flutningurinn því árlega tugum
millj. kr. lægri en hann var
fyrlr 10—15 árum síðan. Þetta
skilningsleysi stafar þó senni-
lega ekki af gáfnaleysi ritstjór-
ans, heldur af þjónslund hans
við helldsalana, sem telja sllka
„frelsisbaráttu" andstæða hags-
munum sínum.
*
Alþýðublaöið slær öll met í
gorgeir og klaufskri málfærslu.
í gær heldur það þvi fram, að
Framsóknarflokkurlnn hefði
ekki þorað að bera fram gagn-
(Framhald á 4. slöu.)
Hínn áhugasami glímu-
frömuður, Þórsteinn Einars-
son kennari í Vestmannaeyj-
um, hefir sent Nýja dagblað-
inu til birtingar eftirfarandi
reglur, sem hann hefir samið,
mn dómafyrirkomulag við
kappglímur. Reglumar hefir
hann samið fyrir stjórn í. S.
1., en hún mun þó enn ekki
hafa staðfest þær.
Reglur þessar miða mjög að
því að auka fegurð glímunn-
ar, sem hefir hrakað mjög í
seinni tíð eins og áhuganum
fyrir glímunni yfirleitt.
Það væri þjóðarskömm, ef
þessi fallega og sérstæða
þjóðaríþrótt ætti eftir að
leggjast niður. Æskulýðsfélög,
blöð, útvarp ‘og aðrir aðilar,
sem að því gætu unnið, ættu
þessvegna að sameinast um
það, að vekja hana til forar-
ar virðingar og vinsældar
aftur.
Ég vildi að dómurinn byggðist
á þessum 6 meginþáttum hinn-
ar íslenzku glímu:
1. Brögð.
2. Varnir.
3. Byltur.
4. Upurð.
5. Kraftur (viðbragðsflýtir,
snerpa).
6. Framkoma.
Og til þess að dæma glimu
einstakra manna og fella ein-
kunnir undir þessa þætti, hefi
ég hugsað mér 6 dómara. Þessir
6 dómarar skipta með sér verk-
um þannig, að þeir störfuðu í
tveim flokkum, þrir í hvorum.
Auk þessara dómara værl
glímustjóri, tímavörður og svo
læknir.
Víð núverandi keppnisform
glímunnar eru einnig svo
margir dómarar og með þessu
fyrirkomulagi, það er að segja
3 byltudómarar, 3 fegurðar-
dómarar, 1 gllmustjóri, 1 tima-
vörður og 2 ritarar, auk þess
læknir.
Nú legg ég til að dómaraverk-
um verði þannig sklpt: Annar
dómaraflokkurinn dæmi og gefi
fyrir: Brögð, kraft og fram-
komu. Hver þessara þriggja
dómara hafi hjá sér seðil yíir
hvern glímumann, er liti þann-
ig út. (Qlímumaður helti t. d.
Axel Magnússon):
1. Axel Magnússon:
Þeir, sem hann glimlr við Brögð u «M 03 ð e c 1 bo •H m
1. 2. Emil 3. Engilbert 4. Óskar 5. Sigurður 6. Sigurjón
Heildarútkoma:
Hinn flokkurinn gæfi fyrir og
dæmdi um: Vamir, byltur og
lipurð. Hver dómari hefðl hjá
sér seðil yflr hvern glimumann
er líti þannig út: (Glímumaður
væri t. d. sá sami, Axel Magn-
ússon).
1. Axel Magnússon:
Þeir, sem hann glímir við Byltur Vamir Lipurð
1. 2. Emil 3. EngilbeTt 4. Óskar 5. Sigurður 6. Sigurjón
Heildarútkoma:
Glimustjóri raðar niður glím-
unum og kallar glímumenn
fram. Hann einn hefir yfir
glímumönnum að segja. Hann
segir til hvenær leikur hefst og
stöðvar leik er honum finnst
þess ástæða. Hann skyldi ávalt
gæta þess, að ef hann stöðvai;
leik, að láta hann hefjast aftur
með (flautu)merki.
Tímavörður tekur lotutímann
og hefir sjálfur flautu, sem
hann notar til þess að stöðva
leik að lotutímanum loknum.
Aldrei skal draga frá lotu-
tlma svo sem þó að glímumað-
ur týni skóm eða þurfi að lag-
færa sig. Slitni belti eða annað
það kemur fyrir sem tefur að
mun, skal slíta þessari lotu og
láta aðra glíma, og hefja svo
hina aftur alveg að nýju.
Enga sérstaka ritara þarf.
Læknir skal ávalt vera við-
staddur. .
Ég hefi hugsað mér að glímt
væri í 2 min. lotum og glímt
væri á venjulega afhösluðum
glímuvelli, eða ef gólfrými væri
nóg, þá fengju glímumenn
frjálsan völl.
Eftrifarandi vil ég reyna að
skýra þær reglur, sem ég set
fram, til þess að hægt væri að
gefa stig fyrir einstök atriði í
glímu tveggja glímumanna
meðan glimukeppni fer fram á
milli þeirra.
I. Brögð:
Mér telst til að mismunandi
brögð séu 24 1 hinni islenzku
glímu:
1. Klofbragð rétt (vinstra
megin).
2. Klofbragð öfugt (hægra
megin).
3. Sniðglima rétt á lofti
(vinstra).
4. Sniðglíma öfug á lofti
(hægra).
5. Sniðglíma á gólfi (hægri
á hægri).
6. Sniðglima á gólfi (vinstri
á vinstri).
7. Mjaðmarhnykkur (vinstra)
8. Mjaðmarhnykkur (hægri).
9. Leggjarbragð á lofti, tekið
með hægri fæti.
10. Leggjarbragð á lofti, tek-
ið með vinstri fæti.
11. Leggjarbragð á gólfi, tek-
ið með hægra fæti.
12. Leggjarbragð á gólfi, tek-
ið með vinstra fæti.
13. Krækja á lofti, tekið með
hægra fæti.
14. Krækja á lofti, tekið með
vinstra fæti.
15. Krækja á gólfi, tekið með
hægra fæti.
16. Krækja á gólfi, tekið með
vinstra fæti.
17. Hnéhnykkur á lofti, með
hægri fæti.
18. Hnéhnykkur á lofti, með
vinstri fæti.
19. Hnéhnykkur á gólfi, með
hægri fæti.
20. Hnéhnykkur á gólfi, með
vinstri fæti.
21. Hælkrókur, hægri á hægri
á lofti.
22. Hælkrókur, hægri á hægri
á gólfi.
23. Hælkrókur, hægri á
vinstri.
24. Hælkrókur, fyrir báða.
Eins og vitað er, þá eru glímu-
brögðin all misjöfn, þó að þau
heiti sama nafni. Þó að maður
kunni „rétt“ klofbragð, er ekki
þar með gefið, að hann kunni
„öfugt“ klofbragð. Hvert þeirra
24 bragða, sem hér að fxaman
eru nefnd, hafa hvert sín sér-
einkenni, sínar sérstöku hreyf-
ingar og þarfnast sinnar sér-
stöku æfingar. Það sér því hver
og einn, að það er réttmætt að
gera upp á milli þessara bragða.
Maður, sem kann bæði kloí-
brögðin (sýnir þau) á meira
skilið fyrir bragðfimi en sá,
sem að eins kann hið „rétta“;
svona má telja áfram.
Dómarar, sem telja eiga
brögðin, taka fram einkunna-
spjöld þeirra glímumanna, sem
lesnir eru upp og eiga að ganga
til leiks. Hver dómari leggur
þessi einkunnaspjöld þannig
fyrir framan sig, að hann geti
fljótlega skrifað niður hjá sér,
við viðkomandi glímumann, það
sem hann vill.
Taki nú glimumaður t. d.
klofbragð, þá skxifar dómarinn
á spjald viðkomandi glímu-
manns, útundan nafni þess
manns, sem hann glímir við í
augnablikinu, annaðhvort
skammstöfun á bragðinu, t. d.
r. kl., eða sem handhægara
yrði, aðeins eitt strik (/), til
merkis um að glímumaðurinn
hefir tekið eitt af hinum 24
tegundum bragða.
Taki sami maður hælkrók
hægri á hægri, skrifar dómar-
inn annaðhvort skammstöfun
eða strik. Þá sýnir einkunna-
spjald þessa glímumanns, að
hann hefir þegar tekið 2 teg-
undir bragða.
Taki nú þessi sami glímu-
maður aftur „rétt“ klofbragð,
eða hælkrók hægri á hægri, fær
hann ekkert nýtt strik eða tákn
fyrir þau, því að þessi brögð
hefir hann þegar sýnt að hann
kann. Keppandi skal fá merkt
bragð, þó eigi verði bylta úr, en
hverjum dómara er í sjálfsvald
sett að dæma um, hvort bragðið
sé rétt útfært og maðurinn hafi
það á valdi sínu og geti þar af
i leiðandi fengið stig fyrir það.
Um hvað álíta skuli bragð, er
(FramhaJd á 4. siðu.)