Nýja dagblaðið - 15.09.1938, Qupperneq 4

REYKJAVÍK, 15. SEPT. 1938.
NYJA DAGBLAÐIÐ
6. ÁRGANGUR — 212. BLAÐ
G A M L A B 1 Ó
MILLIÍ, MARIE
OG ÉG
Afar skemmtileg dönsk
gamanmynd.
Aðalhlutverkin þrjú leikur
hin góðkunna leikkona
Maryuerite Viby
Aukamynd:
Króiiprinslij ónln
heimsækja Islaml
Kveðja frá íslandi
(FramhalcL af 3. síðu.)
eigin augum. Og fyrir yngri
kynslóðina, sem fædd er vestan
hafs myndi, að ég hygg, slík
mynd vekja samúð og trú á
gildi íslenzkrar menningar.
Mér finnst sennilegt að takast
megi að koma þessari hugmynd
í framkvæmd. En ég vildi mega
vona að jafnhliða þessari
myndasýningu frá móðurland-
inu kæmi önnur framkvæmd, og
að gerð yrði önnur kvikmynd af
byggðum og bæjum íslendinga í
Vesturheimi. Þar myndi koma
öll þróun byggðanna: bjálka-
húsin, ófullkomnu skýlin, sem
fylgdu næst á eftir og loks hí-
býli manna í borgum og byggð-
um, eins og þau eru nú. Þar
myndi bóndinn sjást á akrinum,
fiskimaðurinn í bátnum sínum,
húsfreyjan við sín heimilisstörf,
börnin að námi og leikjum. Þá
kæmu prestar, læknar, kaup-
menn, verksmiðjueigendur, lög-
menn og stjórnmálamenn, hver
við sína vinnu. Með þessum
hætti væri fengin varanleg
mynd af landnámi íslendinga
eftir 70 ára þróun. Það væri
mikils virði sem heimild land-
námssögu íslendinga. En fyrir
þjóðina í gamla landinu yrði
það ógleymanleg sjón að sjá
bera fyrir augun hið mikla land-
nám íslendinga í Vesturheimi,
hið mikla starf, sem þar hefir
verið unnið og hina glæsilegu
kynslóð af íslenzkum uppruna,
sem nú byggir þennan vestur-
veg.
Hér á þessari samkomu eru í-
búar Winnipegborgar í þús-
undatali og mikill fjöldi annara
íslendinga úr Manitoba-fylki.
Hér er mest þéttbýli af íslend-
ingum vestan hafs, og Winni-
pegborg er næst eftir Reykja-
vík fjölmennast íslendinga-
heimili í víðri veröld. Winnipeg-
borg hefir verið og mun verða
höfuðsetur íslendinga í Vestur-
heimi. Þar búa flestir íslend-
ingar. Þar verður aðalheim-
kynni hinnar þjóðlegu starf-
semi íslendinga vestan hafs.
Þessari vegsemd fylgir vandi, en
ég þykist þess fullviss, að ís-
lendingar í Winnipeg muni enn
sem fyr reynast vaxnir að leysa
þann vanda, sem leiðir af for-
ustu þjóðernismálanna. Prá
Winnipeg munu áhrifin af
menningarbaráttu íslendinga
vestan hafs berast um Banda-
ríkin og Kanada til íslendinga
í Norður-Ameríku.
Eftir undangengna land-
námsbaráttu báðum megin hafs
af hálfu íslendinga sýnist að-
staðan nú vera orðin með þeim
hætti, að þjóðin geti hafið bar-
áttu fyrir nýjum málefnum.
Forfeður okkar hafa í fornöld
skapað merkilegt lýðræðis-
skipulag og haldið í heiðri lýð-
veldisstjórn í nálega fjórar
aldir. Þeir hafa þroskað íslenzk-
una svo, að hún varð sígilt mál.
Þeir hafa skapað fjölbreyttar
bókmenntir, sem eiga sæti í
fyrstu röð, þótt miðað sé við
afrek stórþjóða. Þetta er mikið
afrek, en ef til vill er hitt ekki
minna, er íslendingar geymdu
og varðveittu þessar bókmennt-
ir gegnum hörmungarbaráttu
margra alda. Það mætti heita
furðulegt, ef erfingjum þessara
fjársjóða þætti sér ofvaxið að
neyta nú bættrar aðstöðu með
því að berjast fyrir því, að ís-
lenzkan með sínum sígildu bók-
menntum fái að njóta fyllstu
viðurkenningar í menntalífi
engilsaxneskra þjóða.
För Leifs Eiríkssonar til Ame-
ríku var mikið þrekvirki. Bar-
átta íslendinga til landa og
trausts í Norður-Ameríku var
líka afreksverk. Þriðja land-
námið bíður hinna ungu kyn-
slóða. Sigurður Nordal hefir úr
hofi íslenzkrar tungu bent
æskumönnum íslendinga í
Vesturheimi inn i hið fyrir-
heitna landþjóðlegrar og alþjóð-
legrar íslenzkrar menntunar.
Ég treysti því að slíkri bend-
ingu verði vel tekið. Og heim-
an frá íslandi munu landar í
Vesturheimi, bæði eldri og yngri,
finna sterka viðleitni til að
komast á sömu bylgjulengd og
þeir góðu íslendingar vestan-
hafs, sem hafa unnað landinu,
þjóðerninu og tungunni, þó að
þeir væru komnir í vonlausa
fjarlægð frá ættlandi sínu.
Framundan er samhuga sókn
íslendinga. Hendur góðra
frænda brúa hafið mikla. Veldi
Ingólfs Arnarsonar og Leifs
heppna munu aldrei aðskilin í
andans heimi. Landar í Vestur-
heimi, hlutverk ykkar er stórt
og sigurlaun mikil.
Jónas Jónsson.
Danssýning
FjeldgaardogFlafau
í síðasta sínn
í kvöld kl. 9 í lönó.
Aðgöngumiðar í Hljóðfærahús-
inu og hjá Eymundsen.
Miðar, sem ekki verða sóttir
fyrir kl. 4 í dag, seldir öðrum.
SÓLRÍK HERBERGI til leigu
á Bergstaðastræti 82. Aðeins
fyrir einhleypt fólk.
Hjartanlega pökkum vér öllum peím,
er ajiðsýndu oss samúð og velvild við
andlát og jarðarför vorrar kæru priosissu
Maríu Viktoríu.
Sérstaklega pökkum vér læknunum
og starfsfólki spítalans fyrir hlutteku-
ingu peirra og vinsemd.
St. Jósefs-systurnar.
Sjálfblekungar
Skólakrit
nýkomið.
Bókaverzlunin Mímír h.í.
Aðalstræti 1, sími 1336.
Loéfak.
Eftir kröfu Sjjiíkrasaúslag's Reykjavíkur og
að undaugengnum úrskurði, uppkveðnum í dag,
og með tilvísan til 88. gr. laga um alþýðutrygg-
ingar nr. 74, 31. des. 1937, slsr. 86. gr. og 42. gr.
sömu laga, sbr. lög nr. 29, 16. des. 1885, verður
án frekari fyrirvara lögtak látið fram fara
fyrir öllum ógreiddum iðgjjöldum til Sjjákra-
samlagsins, þeian er fcllu í gjalddaga 1. júlí og
1. ágást þ. á., að átta dögum liðnum frá birt-
ingu þessarar auglýsingar, verði þau eigi
greidd iiinaii þess tíma.
Lögmaðurism í Reykjavík, 13. sept. 1938.
Björn Þórðarson.
Kartöf lur
Á tímabilinu 20. september til 31. október kaup-
um vér vel verkaðar og flokkaðar kartöflur 4
kr. 18,00 pr. 100 kg.,
afhentar við vöruhús vort í Reykjavík.
Þeir, sem kunna að vilja selja oss kartöflur
samkvæmt pessu, eru beðnir að tilkynna pað
án tafar, og afla sér upplýsinga um reglur pær
er gilda um verkun, "flokkun og afhendingu
kartaflnanna.
Grænmetísverzlun ríkisíns.
N Y J A B í 0
H E I Ð A
Ljómandi falleg amerísk
kvikmynd frá Fox, gerð
eftir hinni heimsfrægu
sögu með sama nafni, eftir
JOHANNE SPYRI.
Aðalhlutverkið,. H e i ð u,
. . leikur undrabarnið ..
Sbirley Temple
Sagan um Heiðu hefir hlot-
ið hér miklar vinsældir í
þýðingu frú Laufeyjar Vil-
hjálmsdóttur.
Amerísk
skemmtitímarit
(FramhalcL af 2. síðu.)
hvaða efni er mest eftirsótt.
Menn hafa nú, eftir margra ára
reynslu, sett upp reglu, sem ó-
hætt er í flestum tilfellum að
fara eftir. Á erfiðum tímum
vilja amerískir lesendur sorg-
legar frásagnir, en þegar batn-
ar í ári, vilja þeir aftur ástar-
og æfintýrasögur af hinni létt-
ari gerð. Síðasta missiri hafa
verið gefin út 4 ný tímarit með
ástasögum og er þess vegna álit-
ið að batnandi tímar fari í
hönd.
Tímaritin eru fljót að fæð-
ast og fljót að deyja. Sam-
keppnin drepur flest þeirra. Ef
eitt tímarit hættir að gefa arð,
þá er á augabragði hætt að gefa
það út, en tvö ný sett á mark-
aðinn frá sama útgáfufélagi.
Það er mjög óvanalegt, að
tímarit haldi sömu eintakatölu
mörg ár í röð, og „Adventure“
er þar undantekning.
Það er dýrt að
lifa í Reykjavík,
en dýrara pó að
deyja
Það mun ekki fjarri lagi að
lágmarkskostnaður við greftrun
manna hér í bænum sé um 600
kr. og án óvanalegs íburðar,
kemst hann upp í 1000 kr. Ef til
vill gætir þess nokkuð, að eftir-
lifandi ástvinir kunna ekki við,
að „prútta“ um kostnað við jarð-
arfarir, en fátæku fólki er hér
gert örðugt fyrir og enginn að
bættari, rikur eða fátækur, þótt
bruðlað sé með útfararkostnað.
í Englandi hafa kaupfélögin
mjög víða tekið að sér að sjá um
jarðarfarir. Hefir það lækkað
tilkostnaðinn stórkostlega, án
þess að alvara og virðuleiki at-
hafnarinnar missi nokkurs í við
breytinguna.
Hér i bænum starfar nú mynd-
arlegt kaupfélag. Er það ekki at-
hugunarvert, hvort það í þessu
efni ekki gæti tekið sér ensku
félögin til fyrirmyndar? Á því
er brýn þörf. X.