Tíminn Sunnudagsblað - 18.08.1968, Qupperneq 20

Þýtt
og
endursagt:
LEIKIÐ Á GESTAPO
- OG DAUÐANN
Úr danska gamanblaSlnu Andehullet (öndunaropið), sem haetti aS koma út árlð
1934 vegna mótmæla þýzku stjórnarlnnar. Textlnn undir var skopstældur ræðu-
Stfll hins dökkhærSa, lágvaxna áróSursmálaráðherra Jósefs Göbbels. „Hinn sannl
hreini Aril er hávaxlnn, bláeygur, Ijóshærður, með lítið nef .
I.
Hvernig þýzki sendiráSsfulltrú-
inn Duckwitz og danskur al-
menningur styggðu vísa bráð.
í þeim löndum sem Þjóðverjar
hernámu í síðasta stríði lögðu þeir
ofurkapp á að útrýma Gyðingum.
Því miður varð þeim prýðilega á-
gengt — nema í einu landi, Dan-
mörku. Gyðingar voru þar að vísu
ekki ýkja fjölmennir — eða um
átta þúsund, en næstum hver ein-
asti Dani, hvort sem hann var
kóngur éða fiskimaður, var fús að
rétta fram hjálparnönd
Oft var um lít og dauða að
tefla en „í brjóstum góðra manna
á hugrekkið heima“.
Þjóðverjar ætluðu framan af að
taka mildari höndum á Dönum en
öðrum þjóðum og hófu ekki of-
sók'n'ir gegn Gyðingum fyrr en éiip
ið 1943. Fyrsta skrefiö var ap
senda óeinkennisklædda Gestapáí.
menn til aðalskrifstofu samtaka
Gyðinga, iáta þá brjótast inn og
ræna félagatali og heimilisfangar
skrám.
Danski utanríkiaráðherrann bar
fram kvörtun, en þýzki alræðis-
maðurinn svaraði, að hann skyldi
vera áhyggjulaus Þessir nafna-
listar yrðu aðeins notaðir við leit
að skæruliðum. Þegar Daninn var
farinn, trúði sá þýzki aðstoðar-
manni sinum, Duckwitz sendiráðs-
manni, fyrir því, að eftir nokkra
daga kæmu stór fangaskip til
Kaupmannahafna: ásamt sérfræð-
ingi frá Eiohmann. Þá yrði ein-
hverja nóttina raðizt inn á öll
Gyðingaheimili burgarinnar til að
handtaka þá sem þar væru og
senda með skipunum til útrýming-
arbúða.
Duckwitz sagði, að sér fyndist
þýzkri uíanríkisstefnu lítill sómi
að Gyðingaofsóknum Mótbárum
hans var lítið sinnt, en hann lét
ekki standa við o:Öin tóm og flaug
leynilega rii Svíþjóðar til fundar
við Per Albin Hansson, þá forsæt-
isráðherra Hann tékk því áorkað
að sænska stjórnir, sendi skeyti til
Berlínar og bauðst til að veita öll-
uni dönskum Gyðingum landvist-
arleyfi. „Við látum yður vita þeg-
ar svar berst“. sagði Svíinn að
skilnaði.
En tíminn var orðinn naumur.
Eftir þrjá aólarhrmga var hátíðis-
dagur Gyðinga, Rush Hashana. Þá
eiga allir rétttrúaðir Gyðingar að
fagna nýju ári í faðmi fjölskyld-
unnar. Og einmitt þá höfðu naz-
istar ákveðið að 'áta tii skarar
skríða í skjóli næiurinnar.
Klukkus*undir úðu, síðan tveir
sólarhringar. Ekkert heyrðist frá
Svíum, skeyti þeirra hafði auðsjá-
anlega ekki verið svarað, og Gyð-
ingar og vinir þeirra voru með
öllu grandalausir um hættuna sem
vofði yfir. Þýzku fangaskipin voru
komin til að hremma þúsundir af
örvæntingarfullu fólki og ferja
það á stefnumót við dauðann.
„Ég verð að gera eitthvað" hugs
aði Duckwitz, kvöidið áður en hin
vandlega skipulögðu mannrán áttu
að fara frarn í starfi sínu í sendi-
ráðinu hafði hann kynnzt ýmsum
dönskum stjórnmálamönnum.
Hann vissi, að jafnaðarmenn voru
á fundi þetta kvöld ekki langt frá
heimili hani, og gekk þangað.
Fölur af geðshræringu náði
620
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ